عنوان:تفسیر موضوعی نهج البلاغه
قالب:word
تعداد صفحات:124
قابل ویرایش
== = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =
باسمه تعالی
تفسیر موضوعی نهج البلاغه
آشنایی با ساختار نهج البلاغه و گردآورنده آن.. 1
بایسته های اخلاقی در نهج البلاغه. 14
بایسته های اعتقادی (امامت) در نهج البلاغه. 42
بایسته های اجتماعی در نهج البلاغه. 63
بایسته های سیاسی در نهج البلاغه. 69
بایسته های دنیوی در نهج البلاغه. 91
بایسته های تربیتی در نهج البلاغه. 101
بایسته های معرفتی در نهج البلاغه. 114
= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =
آشنایی با ساختار نهج البلاغه و گردآورنده آن مقدمه
انسانى که بهشگفتى یک کتاب یا یک مجموعه پىمىبرد، گاه با تأمل مستقیم از این شگفتى آگاه مىشود و گاه نیز در آینه گفتار بزرگان مطلبى را مىخواند و آنگاه زمینه تأمل برایش فراهم مىشود و سپس بهشگفت مىآید.
بسیارى از علماى شیعه و اهلسنت و دانشمندان مسیحى کتاب نهجالبلاغه را ستودهاند؛ آنگونه که در آینه گفتار آنها مىتوان مطالبى را براى تعمق برگزید و براى مراجعه به این «برادر قرآن» راغب شد. دراینباره هفت دیدگاه را برگزیدهایم:
برحسب تقدیر و بهطور تصادف با کتاب نهجالبلاغه آشنا شدم. این برخورد و تصادف هنگامى صورت گرفت که دچار دگرگونى و تشویشخاطر و افسردگى شده و از کارهایم بازمانده بودم ... در طى مطالعه آن مىپنداشتم جنگهایى اتفاق افتاده و تاراجهایى رخ داده است و این فکر برایم پدید آمد که بلاغت را دولت و نیرویى، و فصاحت را صولت [نفوذ] و سطوتى [قهر و غلبه] است و اوهامِ مشوب [آلوده] و تردید آنها [/ مخالفان با حقانیت امام و یا مخالفان استناد نهجالبلاغه به امام] جز فسق و پلیدى نیست ... گاهى خود را در عالَمى بسیار بزرگ از معانى بلند و موضوعات عالى مىدیدم که با زینتهاى عبارات آرایشیافته ... و بهطرف دلهاى روشن روى آورده است ... در جاى دیگر مشاهده مىکردم که «عقلى نورانى» که شباهت به مخلوق جسمانى نداشت، از این موکب [لشکر] الهى جداشده و خود را بهجان انسان مىچسباند [و] سپس او را از پردههاى طبیعت جداساخته و بهسوى ملکوت اعلى بالا مىبرد و به جایگاهى پرنور راهنمایى مىکند.[1]
او [/ على (ع)] امام فصیحان و سرور بلیغان است و در سخن او گفته شده است: «پایینتر از کلام خالق و بالاتر از کلام مخلوقان. مردمان، خطابه و نوشتن را از او آموختند.»[2]
هان! فیلسوفان و حکمتاندوزان بیایند و در جملات خطبه اول این کتاب الهى بهتحقیق بنشینند و افکار بلندپایه خود را بهکار گیرند و با کمک اصحاب معرفت و ارباب عرفان، اینیک جمله کوتاه را بهتفسیر بپردازند و بخواهند بهحق، وجدان خود را براى درک واقعى آن ارضا کنند؛ بهشرط آنکه بیاناتى که در این میدان تاختوتاز شده است، آنها را فریب ندهد و وجدان خود را براى فهم درست، بازى ندهند و نگویند و بگذرند تا میدان دید فرزند وحى را دریافته و به قصور خود و دیگران اعتراف کنند و این است آن جمله: «مَعَ کُلِّ شَیْءٍ لا بمُقَارَنَةٍ وَ غَیْرُ کُلِّ شَیْءٍ لا بمُزَایَلَةٍ» [/ خدا با هر پدیدهاى است، نه بهمعناى قرین بودن، و خدا غیر از هر پدیدهاى است، نه بهمعناى نبودنش در آنجا].[3]
بعد از انقطاع وحى الهى، کتابى از نظر اعتماد مانند نهجالبلاغه تدوین نشده است ... نهجالبلاغه از لحاظ اشتهار و مقام والا و ارزش و جایگاه بلندى که دارد، همچون آفتاب نیمروز است. چقدر زشت که خردمند بینا سؤال کند که آفتاب تابان چیست، با اینکه مىبیند که سرتاسر دنیا را فرا گرفته است.[4]
با اطمینان خاطر مىتوان گفت پس از قرآنکریم، گویندگان و نویسندگان ایرانى از هیچ گفتهاى بهاندازه گفتار على (ع) بهره نبردهاند و هیچ زیور ارزندهاى را چون سخنان او نیافتهاند تا آرایش گفتهها و نوشتههاى خود سازند. بىهیچ تعصب باید اعتراف کرد که نامهها و گفتارهاى امیرالمؤمنین على (ع) پس از قرآنکریم، عالىترین نمونه نثر مصنوع عربى است.[5]
قرآن را برادر کوچکى است که نهجالبلاغه نام دارد. آیا براى کسى امکان دارد که مانند این برادر کوچک بیاورد تا مجال بحث از برادر بزرگ [/ قرآن] و امکانِ آوردنِ نظیرِ آن باشد؟[6]
نهجالبلاغه پس از نزدیک چهارده قرن براى شنونده امروز، همان لطف و حلاوت و گیرندگى و جذابیت را دارد که براى مردم آنروز داشته است. یاران على (ع) خصوصاً آنان که از سخنورى بهرهاى داشتند، شیفته سخنانش بودند ... معاویه دشمن معروف امام على (ع) [به محقن بن ابىمحقن] گفت: ... قریش پیش از على از فصاحت آگاهى نداشت. على به قریش درس فصاحت آموخت ....[7] در باب ستایش على (ع) و سخنان پایدار آن پیشواى بزرگ، بسیار گفتهاند و نوشتهاند که در این مقال مجال پرداختن به آنها نیست.[8]
الف) ساماندهی نخستین سخنان امام علی (ع)
پیش از اقدام بزرگ سید رضى در گردآورى نهجالبلاغه، کسانى دیگر نیز به گردآورى سخنان حضرت پرداخته بودند. درباره چگونگى ضبط و ثبت سخنان امام از همان آغاز، آمده است:
از امیرالمؤمنین (ع) خطبهها و سخنهاى فراوانى در کتب تاریخ و اخبار و آثار روایت شده است. على (ع) بعضى از این خطبهها را در منابر مدینه، بصره و کوفه ایراد نموده است و یا پارهاى دیگر را در میدان جنگ و هنگام پیکار با دشمنان براى لشکریان خویش خوانده ... تعدادى از این مجموعهها تا زمان شیخ طوسى و معاصرش ابوالعباس نجاشى در بغداد محفوظ و در دسترس مردم بوده است، اما متأسفانه این آثار هنگام ورود طغرلبیک سلجوقى بهبغداد- بهعلت تعصب و جهالت وى- بهآتش کشیده شد و تعدادى از کتابخانههاى شیعه از بین رفته است.[9] البته آتشسوزى در کتابخانهها، بهمعناى نابودى همهمنابع معتبر نیست. بىتردید روایات فراوان و سخنان پیامبر اکرم (ص) و پیشوایان (علیهم السلام) منحصر در کتابهایى چند نیست که با سوختن یک کتابخانه نابود شود. گاه شخصیتى با رنج بسیار از منابع متعدد و پراکنده، سخنانى را گردآورده، ولى صدها منبع معتبر دیگر، همان سخنان را در خود جاى داده است.
مسعودى که تقریباً صد سال پیش از سیدرضى مىزیسته (اواخر قرن سوم و اوایل قرن چهارم هجرى)، در جلد دوم مروج الذهب تحت عنوان «فى ذکر لمع من کلامه و اخباره و زهده» مىنویسد:
آنچه مردم از خطابههاى على (ع) در مقامات مختلف حفظ کردهاند، بالغ بر چهارصد و هشتاد و اندى مىشود. على (ع) آن خطابهها را بالبدیهه [/ بىدرنگ] و بدون یادداشت و پیشنویس انشا مىکرد و مردم [نیز] هم الفاظ آن را مىگرفتند و هم عملًا از آن بهرهمند مىشدند.[10] آنچه در نهجالبلاغه بهعنوان خطبه و سخنان بلند حضرت نقل شده، نیمى از رقمى است که مسعودى بیان داشته؛ چراکه سیدرضى با نگاه ادیبانه خویش، از میانه آنها تنها بخشى را برگزیده است. همچنین نامههاى حضرت نیز بیشتر از آن چیزى است که در نهجالبلاغه گرد آمده است. سخنان رازآمیز و کلمات کوتاه حضرت نیز به هزاران مورد مىرسد که بنابر نقل آیتالله حسنزاده آملى تنها در غررالحکم و دررالکلم، این سخنان به یازده هزار و پنجاه کلمه مىرسد.[11] از میان بیش از هفتاد نفرى که پیش از سیدرضى به جمعآورى سخنان امیرالمؤمنین (ع) پرداختهاند، برخى از آنها را برمىشمریم:
[1] ( 1). جمعى از نویسندگان، نهجالبلاغه و گردآورنده آن، ص 290.
[2] ( 2). ابن ابىالحدید، شرح نهجالبلاغه، ج 1، ص 24.
[3] ( 1). جمعى از نویسندگان، یادنامه کنگره هزاره نهجالبلاغه، ج 1، ص 19.
[4] ( 2). آقا بزرگ تهرانى، الذریعه، ج 14.
[5] ( 3). جمعى از نویسندگان، یادنامه کنگره هزاره نهجالبلاغه، ج 1، ص 202.
[6] ( 1). شهرستانى، در پیرامون نهجالبلاغه، ص 15.
[7] ( 2). مطهرى، سیرى در نهجالبلاغه، ص 26.
[8] ( 3). بنگرید به: محمدى رىشهرى، دانشنامه امیرالمؤمنین*.
[9] ( 1). جمعى از نویسندگان، یادنامه کنگره هزاره نهجالبلاغه، ج 1، ص 293.
[10] ( 2). مطهرى، سیرى در نهجالبلاغه، مقدمه کتاب.
[11] ( 3). حسنزاده آملى، انسان کامل از دیدگاه نهجالبلاغه، ص 25.
[12] ( 1). جمعى از نویسندگان، یادنامه کنگره هزاره نهجالبلاغه، ج 1، ص 318- 294.
مشخصات فایل
عنوان:بایستههای متن درسی تفسیر موضوعی قرآن کریم
قالب بندی:word
تعداد صفحات:34
محتوا
چکیده
نگاه اجمالی به اهداف
جایگاه متون درسی معارف
جلوگیری از اعمال سلیقههای شخصی و ظهور گرایشهای گوناگون فکری
امکان بروز تعارض فکری برای دانشجویان
بخش اول: تفسیر موضوعی قرآن
تعریف
فوائد تفسیر موضوعی
آسیبهای احتمالی تفسیر موضوعی
اقسام تفسیر موضوعی: اتحادی و ارتباطی
روششناسی تفسیر موضوعی
تفسیر آیات برگزیده
تفسیر ناظر به پرسش و مسئله
جایگاه محوری تفسیر ترتیبی
سرفصلهای مصوب تفسیر موضوعی قرآن
ارزیابی سرفصلهای مصوب
اعتبارسنجی راهکارهای ارتقای قرآنی دانشجویان
ویژگیهای متن درسی از نظر محتوا
ویژگیهای متن درسی از نظر ساختاری
ویژگیهای عام متون دروس معارف
هدف خاص دروس معارف
دروس معارف، بخشی از نظام آموزش است
شاخصهای محتوایی
بایستههای ایجابی و سلبی
ویژگیهای روحی و روانی
نیازهای جوانی
علایق و سلیقههای جوانان
توجه به سرفصلهای دیگر دروس معارف در انتخاب موضوع
فلسفه اخلاق
حقوق اجتماعی و سیاسی در اسلام
. آیین زندگی
آشناسی با قانون اساسی
تاریخ و تمدن اسلامی
و . . .
بایستههای متن درسی تفسیر موضوعی قرآن کریم
چکیده
درس تفسیر موضوعی قرآن کریم جایگاه ممتازی میان دروس معارف اسلامی دارد. از اینرو با گذشت چهار سال از ارائه آن در دانشگاهها، بررسی اهداف مورد نظر این درس و وضعیت فعلی متون درسی آن ضروری است.
این مقاله ضمن بررسی سرفصلهای درس تفسیر موضوعی قرآن و متون منتشر شده آن از سوی دانشگاه معارف اسلامی، به ارزیابی اجمالی آنها و راهکارهای ارتقا آن پرداخته است.
ارائه تذکرات لازم در مقدمه کتاب، استفاده از ابزار کمک آموزشی، نگارش متن درسی تفسیر موضوعی به تفکیک رشتههای تحصیلی حداقل برای چهار گروه اصلی: علوم انسانی، فنی و مهندسی، پزشکی و هنر و یا رشتههای خاص و نیز آموزشهای غیرحضوری و مجازی از جمله راهکارهایی است که به ارتقاء متون درسی تفسیر میانجامد.
واژگان کلیدی
قرآن، تفسیر موضوعی قرآن، دروس معارف اسلامی، متون درسی.
مقدمه 1. دروس عمومی معارف اسلامی
نظام آموزشی حاکم، سه مقطع متمایز ابتدایی، متوسطه و عالی را پذیرفته است و مقطع آموزش عالی را به عنوان مرحله ورود به دانش تخصصی تعریف کرده است از اینرو تلاش بر این است که دروس غیراختصاصی هر چه کمتر در میان واحدهای درسی گنجانده شود ولی گریزی از پذیرفتن واحدهایی با عناوین مشترک برای همه رشتهها نیست که از آنها به دروس عمومی تعبیر میشود.
پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی با تصویب ستاد انقلاب فرهنگی دروس معارف اسلامی به عنوان بخشی از دروس عمومی دانشگاهها الزامی شد. با توجه به قبض و بسطهایی که درباره کمیت واحدها و محتوای دروس و متصدی آنها وجود داشت، نهایتاً شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه 542 مورخ 23/4/83 عناوین سرفصلهای دروس معارف اسلامی را بازنگری و در پنج گروه مصوب کرد که پیرو آن شورای اسلامیشدن مراکز آموزشی در جلسات مورخ 6/4/83 و 23/10/83 سرفصلهای تفصیلی دروس را مصوب و با امضای وزیر علوم به همه مراکز آموزش عالی ابلاغ کرد که هم اکنون مبنای عمل میباشد. (کتابچه عناوین و سرفصلهای جدید دروس معارف اسلامی، 1374)
1 ـ 1. اهداف اعلام شده دروس معارف
عنوان کلی دروس معارف اسلامی بیشتر مباحث اعتقادی را به خاطر میآورد و شاید در نگاه نخست هدف اصلی از این دروس تبیین معارف دینی متناسب با نیاز و سطح عملی دانشجویان باشد، ولی در عمل مباحث تاریخی، حقوقی، اخلاقی و حتی فلسفی در میان دروس معارف اسلامی جا گرفته است که تنها حلقه اتصال آنها عنوان «اسلامی» است؛ یعنی «اخلاق اسلامی»، «تاریخ و تمدن اسلامی» و «آشنایی با منابع اسلامی». از اینرو میتوان گفت مباحث دروس معارف اسلامی بیشتر به حوزههای کلامی، اخلاقی، تاریخی و سیاسی وابسته است. به همین جهت اهداف اعلام شده برای هر عنوان درسی متناسب با حوزه مربوط است.
2 ـ 1. نگاه اجمالی به اهداف
میتوان اهم اهداف دروس معارف را به شرح زیر دستهبندی کرد:
3 ـ 1. هدف اختصاصی درس تفسیر موضوعی قرآن کریم
در متن مصوبه هدف از 2 واحد نظری درس تفسیر موضوعی قرآن کریم از مجموعه آشنایی با منابع اسلامی چنین آمده است:
هدف: آشنایی با برخی مفاهیم زندگی ساز قرآن کریم در قالب نگرش موضوعی
به نظر میرسد که مناسب بود در هدف یاد شده «آشنایی با کتاب آسمانی قرآن» نیز به صراحت ذکر میشد، همانگونه که عنوان آشنایی با منابع اسلامی اقتضا دارد و نیز در سرفصل دوم از سرفصل های مصوب این درس تصریح میکند:
شاید ملاحظهای که باعث شده است «آشنایی با کتاب آسمانی قرآن» بهعنوان هدف درس تفسیر موضوعی قرآن ذکر نشود، این بوده است که مباحث مربوط به علوم قرآنی در تدوین متون درسی و ارائه درس پررنگ نشود و مباحث محتوایی و تفسیری را تحتالشعاع خود قرار ندهد از اینرو در درس تفسیر موضوعی نهجالبلاغه که چنین احتمالی در آن وجود نداشت، «آشنایی با نهجالبلاغه و درک آموزه های اساسی نهجالبلاغه با نگرش موضوعی» بهعنوان هدف ذکر و اعلام شده است.
2. جایگاه متون درسی معارف
برنامه آموزشی، استاد، متن درسی و دانشجو ارکان اصلی آموزشاند که به تناسب نوع آموزش، مواد آموزشی و اهداف مورد نظر، اهمیت نسبی هر کدام از این ارکان متفاوت خواهد بود. با توجه با ماهیت دروس معارف اسلامی و اهداف آن میتوان پس از رکن مهم استاد در آموزش، اولویت دوم را برای متن درسی در نظر گرفت.
همچنین میتوان عواملی را که در پی میآید، بهعنوان ضرورتهای توجه ویژه به متون دروس معارف نام برد:
کمبود استادان عضو هیئت علمی برای ارایه دروس معارف
عمومیبودن دروس معارف باعث شده است که در هر ترم بخش عمدهای از واحدهای درسی در دانشگاههای سراسر کشور به این دروس اختصاص یابد. از سوئی اگر افزایش کمی دانشجویان در سالهای اخیر را به این مسئله اضافه کنیم، بنا بهاظهار مسئولان مربوط،[1] برای پوشش این حجم از واحدهای درسی ارائه شده، نیاز به تعداد 4000 نفر استاد معارف داریم که در حال حاضر تنها حدود 800 نفر هیئت علمی در گروههای معارف مشغول به فعالیت هستند و بقیه واحد ها توسط اساتید حقالتدریسی ارایه میشود که توانمندیهای بسیار متفاوتی دارند. بنابراین بر خورداری از متن درسی قوی میتواند بخشی از این مشکل را پوشش دهد.
جلوگیری از اعمال سلیقههای شخصی و ظهور گرایشهای گوناگون فکری
ماهیت دروس معارف به گونه ای است که دست اساتید را برای ارائه مطالب و مباحث سلیقهای باز میگذارد، از اینرو داشتن متن استاندارد میتواند تا حد زیادی به کاهش این آسیب کمک کند.
امکان بروز تعارض فکری برای دانشجویان
با توجه به اینکه دروس معارف اسلامی یک بسته متشکل از مباحث متنوع اعتقادی و اخلاقی و سیاسی و تاریخی و غیره است و اساتید از گرایشهای مختلف تحصیلی وارد این حوزه میشوند، امکان تعارض مباحث گوناگون ارائه شده در گرایشهای پنجگانه دروس معارف اسلامی وجود دارد. از اینرو تدوین متون درسی هماهنگ میتواند از بروز این مشکل پیشگیری کند.
[1]. اظهارات معاونت محترم امور اساتید معارف در گفتگو با خبرگزاری فارس 4/5/88.
مشخصات فایل
عنوان: پاورپوینت تفسیر آیات 61توبه ،8عنکبوت و 92یوسف
قالب بندی: پاورپوینت
تعداد اسلاید: 17
محتویات
قسمتی از پاورپوینت
توبه61:وَ مِنْهُمُ الَّذِینَ یُؤْذُونَ النَّبِیَّ وَ یَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَیْرٍ لَکُمْ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ یُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ رَحْمَةٌ لِلَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ الَّذِینَ یُؤْذُونَ رَسُولَ اللَّهِ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ
از آنها کسانى هستند که پیامبر را آزار مىدهند و مىگویند: (او آدم خوشباورى است!) بگو: خوشباور بودن او به نفع شماست! (ولى بدانید) او به خدا ایمان دارد؛ و (تنها) مؤمنان را تصدیق مىکند؛ و رحمت است براى کسانى از شما که ایمان آوردهاند!) و آنها که رسول خدا را آزار مىدهند، عذاب دردناکى دارند!
شان نزول :این حسن است نه عیب !
اذن :گوش
جهت حفظ محبت و اتحاد و وحدت و آبروی آن ها وباقی ماندن امکان توبه مجدد
پیامبر گوش به سخنانى مى دهد که به نفع آن ها ست :
مشخصات فایل
عنوان: پاورپوینت تفسیر قرآن
قالب بندی: پاورپوینت
تعداد اسلاید: 88
محتویات
قسمتی از پاورپوینت
رهآورد موحد بودن
مشخصات فایل
عنوان: پاورپوینت نمودار ها و تفسیر نتیجه ها (فصل نهم ریاضی سال هفتم)
قالب بندی: پاورپوینت
تعداد اسلاید: 13
این پاورپوینت آموزشی، جذاب، کاملا منطبق با کتب درسی و با تعداد اسلاد ذکر شده تهیه و تنظیم شده است.
با بکارگیری نمودار ها ، تصاویر جالب و جذاب و دسته بندی مطالب سعی شده یادگیری مطالب را برای دانش آموزان عزیز تسهیل بخشیم.
با انتخاب این پاورپوینت از تدریس و آموزش لذت خواهید برد.
بدیهی است عناوین و مطالب و اسلایدها توسط دبیران مجرب و دلسوز در جهت گسترش علم و دانش روزافزون همه دانشجویان علم با ظرافت خاص جمع آوری شده است.
مناسب برای معلمان، دانش آموزان و اولیای گرامی برای یادگیری بهتر دانش آموزان عزیز
اگرمشکلی در خرید داشتید می توانید از مرورگر ( فایرفاکس، اکسپلورر یا کروم ) استفاده کنید و یا بانک عامل خود را تغییر دهید.
ضمنا در صورت نبود فایل مد نظرتان در هر مقطع و پایه تحصیلی، از طرق تلگرام یا واتساپ(09160593559) با ما در میان بگذارید تا در کمترین زمان ممکن پاورپوینت یا تحقیق شما آماده و تحویل داده شود.