لینک فایل بایسته‌های متن درسی تفسیر موضوعی قرآن کریم- 34 صفحه word
مشخصات فایل
عنوان:بایسته‌های متن درسی تفسیر موضوعی قرآن کریم
قالب بندی:word
تعداد صفحات:34
محتوا
چکیده
مقدمه
اهداف اعلام شده دروس معارف
نگاه اجمالی به اهداف
جایگاه متون درسی معارف
کمبود استادان عضو هیئت علمی برای ارایه دروس معارف
جلوگیری از اعمال سلیقه‌های شخصی و ظهور گرایش‌های گوناگون فکری
امکان بروز تعارض فکری برای دانشجویان
بخش اول: تفسیر موضوعی قرآن
تعریف
فوائد تفسیر موضوعی
آسیب‌های احتمالی تفسیر موضوعی
اقسام تفسیر موضوعی: اتحادی و ارتباطی
روش‌شناسی تفسیر موضوعی
تفسیر آیات برگزیده
تفسیر ناظر به پرسش و مسئله
جایگاه محوری تفسیر ترتیبی
سرفصلهای مصوب تفسیر موضوعی قرآن
ارزیابی سرفصلهای مصوب
اعتبارسنجی راهکارهای ارتقای قرآنی دانشجویان
بخش سوم: ویژگیهای متون درسی
ویژگیهای متن درسی از نظر محتوا
ویژگیهای متن درسی از نظر ساختاری
. سیاست‌های راهبردی در تدوین متون
ویژگیهای عام متون دروس معارف
عمومی‌بودن دروس معارف
هدف خاص دروس معارف
دروس معارف، بخشی از نظام آموزش است
شاخص‌های محتوایی
بخش چهارم: بایسته‌های متن درسی تفسیر موضوعی قرآن کریم
بایسته‌های ایجابی و سلبی
ویژگیهای روحی و روانی
نیازهای جوانی
علایق و سلیقه‌های جوانان
توجه به سرفصلهای دیگر دروس معارف در انتخاب موضوع
فلسفه اخلاق
حقوق اجتماعی و سیاسی در اسلام
. آیین زندگی
آشناسی با قانون اساسی
تاریخ و تمدن اسلامی
و . . .
بایسته‌های متن درسی تفسیر موضوعی قرآن کریم
چکیده
درس تفسیر موضوعی قرآن کریم جایگاه ممتازی میان دروس معارف اسلامی دارد. از این‌رو با گذشت چهار سال از ارائه آن در دانشگاه‌ها، بررسی اهداف مورد نظر این درس و وضعیت فعلی متون درسی آن ضروری است.
این مقاله ضمن بررسی سرفصلهای درس تفسیر موضوعی قرآن و متون منتشر شده آن از سوی دانشگاه معارف اسلامی، به ارزیابی اجمالی آنها و راهکارهای ارتقا آن پرداخته است.
ارائه تذکرات لازم در مقدمه کتاب، استفاده از ابزار کمک آموزشی، نگارش متن درسی تفسیر موضوعی به تفکیک رشته‌های تحصیلی حداقل برای چهار گروه اصلی: علوم انسانی، فنی و مهندسی، پزشکی و هنر و یا رشته‌های خاص و نیز آموزش‌های غیرحضوری و مجازی از جمله راهکارهایی است که به ارتقاء متون درسی تفسیر می‌انجامد.
واژگان کلیدی
قرآن، تفسیر موضوعی قرآن، دروس معارف اسلامی، متون درسی.
مقدمه 1. دروس عمومی معارف اسلامی
نظام آموزشی حاکم، سه مقطع متمایز ابتدایی، متوسطه و عالی را پذیرفته است و مقطع آموزش عالی را به عنوان مرحله ورود به دانش تخصصی تعریف کرده است از این‌رو تلاش بر این است که دروس غیراختصاصی هر چه کمتر در میان واحدهای درسی گنجانده شود ولی گریزی از پذیرفتن واحدهایی با عناوین مشترک برای همه رشته‌ها نیست که از آنها به دروس عمومی تعبیر می‌شود.
پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی با تصویب ستاد انقلاب فرهنگی دروس معارف اسلامی به عنوان بخشی از دروس عمومی دانشگاه‌ها الزامی شد. با توجه به قبض و بسط‌هایی که درباره کمیت واحدها و محتوای دروس و متصدی آنها وجود داشت، نهایتاً شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه 542 مورخ 23/4/83 عناوین سرفصلهای دروس معارف اسلامی را بازنگری و در پنج گروه مصوب کرد که پیرو آن شورای اسلامی‌شدن مراکز آموزشی در جلسات مورخ 6/4/83 و 23/10/83 سرفصلهای تفصیلی دروس را مصوب و با امضای وزیر علوم به همه مراکز آموزش عالی ابلاغ کرد که هم اکنون مبنای عمل می‌باشد. (کتابچه عناوین و سرفصلهای جدید دروس معارف اسلامی، 1374)
1 ـ 1. اهداف اعلام شده دروس معارف
عنوان کلی دروس معارف اسلامی بیشتر مباحث اعتقادی را به خاطر می‌آورد و شاید در نگاه نخست هدف اصلی از این دروس تبیین معارف دینی متناسب با نیاز و سطح عملی دانشجویان باشد، ولی در عمل مباحث تاریخی، حقوقی، اخلاقی و حتی فلسفی در میان دروس معارف اسلامی جا گرفته است که تنها حلقه اتصال آنها عنوان «اسلامی» است؛ یعنی «اخلاق اسلامی»، «تاریخ و تمدن اسلامی» و «آشنایی با منابع اسلامی». از این‌رو می‌توان گفت مباحث دروس معارف اسلامی بیشتر به حوزه‌های کلامی، اخلاقی، تاریخی و سیاسی وابسته است. به همین جهت اهداف اعلام شده برای هر عنوان درسی متناسب با حوزه مربوط است.
2 ـ 1. نگاه اجمالی به اهداف
می‌توان اهم اهداف دروس معارف را به شرح زیر دسته‌بندی کرد:
- تعمیق و گسترش اطلاعات دینی و تقویت خدا باوری و ایمان دانشجویان؛
- آشنایی با دیدگاه اسلام دربارة انسان و جایگاه او و حقوق و آزادی‌های مدنی و سیاسی؛
- آشنایی با اخلاق اسلامی و تقویت پایبندی به رفتارهای اخلاقی؛
- آشنایی با شیوه صحیح سیر و سلوک و تزکیه نفس؛
- آشنایی با انقلاب اسلامی و قانون اساسی و اندیشه سیاسی امام خمینی+؛
- آشنایی با ظهور و گسترش اسلام و شکل‌گیری تمدن اسلامی و عوامل تعالی و انحطاط آن؛
- آشنایی با مفاهیم زندگی ساز قرآن کریم و نهج‌البلاغه.
3 ـ 1. هدف اختصاصی درس تفسیر موضوعی قرآن کریم
در متن مصوبه هدف از 2 واحد نظری درس تفسیر موضوعی قرآن کریم از مجموعه آشنایی با منابع اسلامی چنین آمده است:
هدف: آشنایی با برخی مفاهیم زندگی ساز قرآن کریم در قالب نگرش موضوعی
به نظر می‌رسد که مناسب بود در هدف یاد شده «آشنایی با کتاب آسمانی قرآن» نیز به صراحت ذکر می‌شد، همان‌گونه که عنوان آشنایی با منابع اسلامی اقتضا دارد و نیز در سر‌فصل دوم از سر‌فصل های مصوب این درس تصریح می‌کند:
شاید ملاحظه‌ای که باعث شده است «آشنایی با کتاب آسمانی قرآن» به‌عنوان هدف درس تفسیر موضوعی قرآن ذکر نشود، این بوده است که مباحث مربوط به علوم قرآنی در تدوین متون درسی و ارائه درس پررنگ نشود و مباحث محتوایی و تفسیری را تحت‌الشعاع خود قرار ندهد از این‌رو در درس تفسیر موضوعی نهج‌البلاغه که چنین احتمالی در آن وجود نداشت، «آشنایی با نهج‌البلاغه و درک آموزه های اساسی نهج‌البلاغه با نگرش موضوعی» به‌عنوان هدف ذکر و اعلام شده است.
2. جایگاه متون درسی معارف
برنامه آموزشی، استاد، متن درسی و دانشجو ارکان اصلی آموزش‌اند که به تناسب نوع آموزش، مواد آموزشی و اهداف مورد نظر، اهمیت نسبی هر کدام از این ارکان متفاوت خواهد بود. با توجه با ماهیت دروس معارف اسلامی و اهداف آن می‌توان پس از رکن مهم استاد در آموزش، اولویت دوم را برای متن درسی در نظر گرفت.
همچنین می‌توان عواملی را که در پی می‌آید، به‌عنوان ضرورت‌های توجه ویژه به متون دروس معارف نام برد:
کمبود استادان عضو هیئت علمی برای ارایه دروس معارف
عمومی‌بودن دروس معارف باعث شده است که در هر ترم بخش عمده‌ای از واحدهای درسی در دانشگاه‌های سراسر کشور به این دروس اختصاص یابد. از سوئی اگر افزایش کمی دانشجویان در سال‌های اخیر را به این مسئله اضافه کنیم، بنا به‌اظهار مسئولان مربوط،[1] برای پوشش این حجم از واحدهای درسی ارائه شده، نیاز به تعداد 4000 نفر استاد معارف داریم که در حال حاضر تنها حدود 800 نفر هیئت علمی در گروه‌‌های معارف مشغول به فعالیت هستند و بقیه واحد ها توسط اساتید حق‌التدریسی ارایه می‌شود که توانمندی‌های بسیار متفاوتی دارند. بنابراین بر خورداری از متن درسی قوی می‌تواند بخشی از این مشکل را پوشش دهد.
جلوگیری از اعمال سلیقه‌های شخصی و ظهور گرایش‌های گوناگون فکری
ماهیت دروس معارف به گونه ای است که دست اساتید را برای ارائه مطالب و مباحث سلیقه‌ای باز می‌گذارد، از این‌رو داشتن متن استاندارد می‌تواند تا حد زیادی به کاهش این آسیب کمک کند.
امکان بروز تعارض فکری برای دانشجویان
با توجه به اینکه دروس معارف اسلامی یک بسته متشکل از مباحث متنوع اعتقادی و اخلاقی و سیاسی و تاریخی و غیره است و اساتید از گرایش‌های مختلف تحصیلی وارد این حوزه می‌شوند، امکان تعارض مباحث گوناگون ارائه شده در گرایش‌های پنج‌گانه دروس معارف اسلامی وجود دارد. از این‌رو تدوین متون درسی هماهنگ می‌تواند از بروز این مشکل پیش‌گیری کند.
[1]. اظهارات معاونت محترم امور اساتید معارف در گفتگو با خبرگزاری فارس 4/5/88.
کلمات کلیدی : بایسته‌های متن درسی تفسیر موضوعی قرآن کریم
در این سایت هیچ فایلی برای فروش قرار نمی گیرد. برای پشتیبانی و خرید فایل به سایت اصلی فروشنده مراجعه بفرمائید:
لینک دریافت فایل از سایت اصلی
ادامه مطلب ...
لینک فایل بایسته‌های متن درسی تفسیر موضوعی قرآن کریم- 34 صفحه word
مشخصات فایل
عنوان:بایسته‌های متن درسی تفسیر موضوعی قرآن کریم
قالب بندی:word
تعداد صفحات:34
محتوا
چکیده
مقدمه
اهداف اعلام شده دروس معارف
نگاه اجمالی به اهداف
جایگاه متون درسی معارف
کمبود استادان عضو هیئت علمی برای ارایه دروس معارف
جلوگیری از اعمال سلیقه‌های شخصی و ظهور گرایش‌های گوناگون فکری
امکان بروز تعارض فکری برای دانشجویان
بخش اول: تفسیر موضوعی قرآن
تعریف
فوائد تفسیر موضوعی
آسیب‌های احتمالی تفسیر موضوعی
اقسام تفسیر موضوعی: اتحادی و ارتباطی
روش‌شناسی تفسیر موضوعی
تفسیر آیات برگزیده
تفسیر ناظر به پرسش و مسئله
جایگاه محوری تفسیر ترتیبی
سرفصلهای مصوب تفسیر موضوعی قرآن
ارزیابی سرفصلهای مصوب
اعتبارسنجی راهکارهای ارتقای قرآنی دانشجویان
بخش سوم: ویژگیهای متون درسی
ویژگیهای متن درسی از نظر محتوا
ویژگیهای متن درسی از نظر ساختاری
. سیاست‌های راهبردی در تدوین متون
ویژگیهای عام متون دروس معارف
عمومی‌بودن دروس معارف
هدف خاص دروس معارف
دروس معارف، بخشی از نظام آموزش است
شاخص‌های محتوایی
بخش چهارم: بایسته‌های متن درسی تفسیر موضوعی قرآن کریم
بایسته‌های ایجابی و سلبی
ویژگیهای روحی و روانی
نیازهای جوانی
علایق و سلیقه‌های جوانان
توجه به سرفصلهای دیگر دروس معارف در انتخاب موضوع
فلسفه اخلاق
حقوق اجتماعی و سیاسی در اسلام
. آیین زندگی
آشناسی با قانون اساسی
تاریخ و تمدن اسلامی
و . . .
بایسته‌های متن درسی تفسیر موضوعی قرآن کریم
چکیده
درس تفسیر موضوعی قرآن کریم جایگاه ممتازی میان دروس معارف اسلامی دارد. از این‌رو با گذشت چهار سال از ارائه آن در دانشگاه‌ها، بررسی اهداف مورد نظر این درس و وضعیت فعلی متون درسی آن ضروری است.
این مقاله ضمن بررسی سرفصلهای درس تفسیر موضوعی قرآن و متون منتشر شده آن از سوی دانشگاه معارف اسلامی، به ارزیابی اجمالی آنها و راهکارهای ارتقا آن پرداخته است.
ارائه تذکرات لازم در مقدمه کتاب، استفاده از ابزار کمک آموزشی، نگارش متن درسی تفسیر موضوعی به تفکیک رشته‌های تحصیلی حداقل برای چهار گروه اصلی: علوم انسانی، فنی و مهندسی، پزشکی و هنر و یا رشته‌های خاص و نیز آموزش‌های غیرحضوری و مجازی از جمله راهکارهایی است که به ارتقاء متون درسی تفسیر می‌انجامد.
واژگان کلیدی
قرآن، تفسیر موضوعی قرآن، دروس معارف اسلامی، متون درسی.
مقدمه 1. دروس عمومی معارف اسلامی
نظام آموزشی حاکم، سه مقطع متمایز ابتدایی، متوسطه و عالی را پذیرفته است و مقطع آموزش عالی را به عنوان مرحله ورود به دانش تخصصی تعریف کرده است از این‌رو تلاش بر این است که دروس غیراختصاصی هر چه کمتر در میان واحدهای درسی گنجانده شود ولی گریزی از پذیرفتن واحدهایی با عناوین مشترک برای همه رشته‌ها نیست که از آنها به دروس عمومی تعبیر می‌شود.
پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی با تصویب ستاد انقلاب فرهنگی دروس معارف اسلامی به عنوان بخشی از دروس عمومی دانشگاه‌ها الزامی شد. با توجه به قبض و بسط‌هایی که درباره کمیت واحدها و محتوای دروس و متصدی آنها وجود داشت، نهایتاً شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه 542 مورخ 23/4/83 عناوین سرفصلهای دروس معارف اسلامی را بازنگری و در پنج گروه مصوب کرد که پیرو آن شورای اسلامی‌شدن مراکز آموزشی در جلسات مورخ 6/4/83 و 23/10/83 سرفصلهای تفصیلی دروس را مصوب و با امضای وزیر علوم به همه مراکز آموزش عالی ابلاغ کرد که هم اکنون مبنای عمل می‌باشد. (کتابچه عناوین و سرفصلهای جدید دروس معارف اسلامی، 1374)
1 ـ 1. اهداف اعلام شده دروس معارف
عنوان کلی دروس معارف اسلامی بیشتر مباحث اعتقادی را به خاطر می‌آورد و شاید در نگاه نخست هدف اصلی از این دروس تبیین معارف دینی متناسب با نیاز و سطح عملی دانشجویان باشد، ولی در عمل مباحث تاریخی، حقوقی، اخلاقی و حتی فلسفی در میان دروس معارف اسلامی جا گرفته است که تنها حلقه اتصال آنها عنوان «اسلامی» است؛ یعنی «اخلاق اسلامی»، «تاریخ و تمدن اسلامی» و «آشنایی با منابع اسلامی». از این‌رو می‌توان گفت مباحث دروس معارف اسلامی بیشتر به حوزه‌های کلامی، اخلاقی، تاریخی و سیاسی وابسته است. به همین جهت اهداف اعلام شده برای هر عنوان درسی متناسب با حوزه مربوط است.
2 ـ 1. نگاه اجمالی به اهداف
می‌توان اهم اهداف دروس معارف را به شرح زیر دسته‌بندی کرد:
- تعمیق و گسترش اطلاعات دینی و تقویت خدا باوری و ایمان دانشجویان؛
- آشنایی با دیدگاه اسلام دربارة انسان و جایگاه او و حقوق و آزادی‌های مدنی و سیاسی؛
- آشنایی با اخلاق اسلامی و تقویت پایبندی به رفتارهای اخلاقی؛
- آشنایی با شیوه صحیح سیر و سلوک و تزکیه نفس؛
- آشنایی با انقلاب اسلامی و قانون اساسی و اندیشه سیاسی امام خمینی+؛
- آشنایی با ظهور و گسترش اسلام و شکل‌گیری تمدن اسلامی و عوامل تعالی و انحطاط آن؛
- آشنایی با مفاهیم زندگی ساز قرآن کریم و نهج‌البلاغه.
3 ـ 1. هدف اختصاصی درس تفسیر موضوعی قرآن کریم
در متن مصوبه هدف از 2 واحد نظری درس تفسیر موضوعی قرآن کریم از مجموعه آشنایی با منابع اسلامی چنین آمده است:
هدف: آشنایی با برخی مفاهیم زندگی ساز قرآن کریم در قالب نگرش موضوعی
به نظر می‌رسد که مناسب بود در هدف یاد شده «آشنایی با کتاب آسمانی قرآن» نیز به صراحت ذکر می‌شد، همان‌گونه که عنوان آشنایی با منابع اسلامی اقتضا دارد و نیز در سر‌فصل دوم از سر‌فصل های مصوب این درس تصریح می‌کند:
شاید ملاحظه‌ای که باعث شده است «آشنایی با کتاب آسمانی قرآن» به‌عنوان هدف درس تفسیر موضوعی قرآن ذکر نشود، این بوده است که مباحث مربوط به علوم قرآنی در تدوین متون درسی و ارائه درس پررنگ نشود و مباحث محتوایی و تفسیری را تحت‌الشعاع خود قرار ندهد از این‌رو در درس تفسیر موضوعی نهج‌البلاغه که چنین احتمالی در آن وجود نداشت، «آشنایی با نهج‌البلاغه و درک آموزه های اساسی نهج‌البلاغه با نگرش موضوعی» به‌عنوان هدف ذکر و اعلام شده است.
2. جایگاه متون درسی معارف
برنامه آموزشی، استاد، متن درسی و دانشجو ارکان اصلی آموزش‌اند که به تناسب نوع آموزش، مواد آموزشی و اهداف مورد نظر، اهمیت نسبی هر کدام از این ارکان متفاوت خواهد بود. با توجه با ماهیت دروس معارف اسلامی و اهداف آن می‌توان پس از رکن مهم استاد در آموزش، اولویت دوم را برای متن درسی در نظر گرفت.
همچنین می‌توان عواملی را که در پی می‌آید، به‌عنوان ضرورت‌های توجه ویژه به متون دروس معارف نام برد:
کمبود استادان عضو هیئت علمی برای ارایه دروس معارف
عمومی‌بودن دروس معارف باعث شده است که در هر ترم بخش عمده‌ای از واحدهای درسی در دانشگاه‌های سراسر کشور به این دروس اختصاص یابد. از سوئی اگر افزایش کمی دانشجویان در سال‌های اخیر را به این مسئله اضافه کنیم، بنا به‌اظهار مسئولان مربوط،[1] برای پوشش این حجم از واحدهای درسی ارائه شده، نیاز به تعداد 4000 نفر استاد معارف داریم که در حال حاضر تنها حدود 800 نفر هیئت علمی در گروه‌‌های معارف مشغول به فعالیت هستند و بقیه واحد ها توسط اساتید حق‌التدریسی ارایه می‌شود که توانمندی‌های بسیار متفاوتی دارند. بنابراین بر خورداری از متن درسی قوی می‌تواند بخشی از این مشکل را پوشش دهد.
جلوگیری از اعمال سلیقه‌های شخصی و ظهور گرایش‌های گوناگون فکری
ماهیت دروس معارف به گونه ای است که دست اساتید را برای ارائه مطالب و مباحث سلیقه‌ای باز می‌گذارد، از این‌رو داشتن متن استاندارد می‌تواند تا حد زیادی به کاهش این آسیب کمک کند.
امکان بروز تعارض فکری برای دانشجویان
با توجه به اینکه دروس معارف اسلامی یک بسته متشکل از مباحث متنوع اعتقادی و اخلاقی و سیاسی و تاریخی و غیره است و اساتید از گرایش‌های مختلف تحصیلی وارد این حوزه می‌شوند، امکان تعارض مباحث گوناگون ارائه شده در گرایش‌های پنج‌گانه دروس معارف اسلامی وجود دارد. از این‌رو تدوین متون درسی هماهنگ می‌تواند از بروز این مشکل پیش‌گیری کند.
[1]. اظهارات معاونت محترم امور اساتید معارف در گفتگو با خبرگزاری فارس 4/5/88.
کلمات کلیدی : بایسته‌های متن درسی تفسیر موضوعی قرآن کریم
در این سایت هیچ فایلی برای فروش قرار نمی گیرد. برای پشتیبانی و خرید فایل به سایت اصلی فروشنده مراجعه بفرمائید:
لینک دریافت فایل از سایت اصلی
ادامه مطلب ...