کل فایل : 105 صفحه
فصل اول
کلیات (طرح تحقیق)
فصل دوم
شیطان
فصل سوم
انسان
فصل چهارم
رابطه انسان و شیطان از دیدگاه قرآن و روایات
فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهاد های تحقیق
چکیده
این پژوهش با هدف شناسایی دیدگاه اسلام در رابطه با انسان و شیطان انجام و در آن تلاش گردیده تا به این سوال پاسخ داده شود که از نظر اسلام چه رابطه ای بین انسان و شیطان وجود دارد؟ تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی و روش بکار رفته در این مطالعه، اسنادی(کتابخانه ای) و جمع آوری اطلاعات و مطالب از طریق فیش برداری بوده است. نتیجه این بررسی ها نشان داده است که وجود شیطان در هدفمندی نظام آفرینش بی خیر و بی سبب نیست زیرا وجود شیطان برای اضلال، در همین حد که با اختیار و آزادی انسان ها ناسازگار نباشد، در نظام احسن جهان هستی سودمند است؛ زیرا اگر وسوسه نبود و راه گناه بسته بود، پیمودن صراط مستقیم حتمی می شد و با ضرورت اطاعت و امتثال دستورهای خداوند، زمینه ای برای اعزام انبیاء و ارسال کتابهای آسمانی نبود. از نظر منطق قرآن که کتاب هدایت و حق است شیطان کوچکترین نقش و تأثیری در سلب اختیار و آزادی از انسان ندارد و هیچگاه سرنوشت شوم و سیاه و فرجام تاریک انسان ها نباید به دخالت و تأثیر مستقیم شیطان نسبت داده شود. نه تنها شیطان هیچ نقشی در ربودن حق انتخاب انسان ها ندارد بلکه در پرتو ایمان و باور داشتن حق و حقیقت و خدا در مصونیت مطلق قرار می گیرد و هیچ نقطه آسیب پذیری در دل و جان او نسبت به تلقینات شیطان پیدا نخواهد شد. نه تنها شیطان بلکه محیط خانوادگی و اجتماعی و باورهای خویشان و بستگان نیز بهانه ای برای محکوم بودن انسان نسبت به سرنوشت خویش نیست. انسان در هر شرایطی آزاد و بهره مند از حق انتخاب است. و خود اوست که می تواند با بصیرت و شناخت حقیقت این موجود اغواگر و دامها و گامها و چگونگی مبارزه با ترفندهایش از ضربات احتمالی او پیشگیری نماید تا پیمودن صراط مستقیم برایش آسان گردد و در شاهراه توحید گام بگذارد.
کلید واژه: قرآن، انسان، شیطان، دشمن، رابطه.
مقدمه
دین اسلام با لحن جدی و خاص، حساسیت مسأله ی شیطان را به عنوان یک واقعیت مسلّم و انکارناپذیر و در کنار آن به انسان که خلیفه ی برگزیده مورد ستایش خداوند است که با سیطره بر آسمان ها و زمین و به دوش گرفتن امانت خداوندی، دارای ارزش بی نظیری در نظام تکوین است هشدارهای پی در پی داده است. انسان، دارای کرامتی ذاتی است که در میان نوع بشر، در دارا بودن آن تفاوتی نیست؛ اما با وجود موانع و مشکلات زیادی که بر سر راهش قرار گرفته و با وجود دشمنی سرسخت که قسم یاد کرده او را از راه راست دور سازد، این دارائی، برای بشر دائمی نخواهد بود. انسان نباید فکر کند که با پناه بردن لفظی به خداوند و لعنت فرستادن بر شیطان می تواند از شر او در امان بماند. در ابتدای این مسیر از دیدگاه قرآن و روایات ائمه معصومین مدد می جوییم تا حقیقت این موجود تاحدودی برایمان روشن گردد؛ موجود عجیبی که در عین اینکه از حواس ما پنهان است، تصرفات عجیبی در عالم انسانی دارد. دشمن درونی که از روز پیدایش بشر تا روزی که بساط زندگی آدمی در هم نوردیده می شود بلکه پس از مرگ او نیز در سرنوشت او دخیل است و تنها خلود انسان در عذاب دوزخ او را ارضاء می کند. این نوشتار با طرح مباحثی در پنج فصل درصدد ایجاد شناختی هر چند مقدماتی، از حقیقت «شیطان» و «انسان» و رابطه این دو موجود از دیدگاه اسلام است. و در این مسیر پر پیچ و خم، تنها از خدای تبارک و تعالی مدد می طلبیم که نیرو و توانی جز به خداوند تعالی نیست. و به تعبیر رسول خدا (صلوات الله علیه) راست ترین سخنی که تا کنون شاعری گفته است سخن «لبید بن ربیعه عامری» شاعر است که:
ألا کلُّ شیءٍ ما خلا الله باطل و کلُّ نعیم لا محاله زائلٌ