مشخصات فایل
عنوان:موضوع : بررسی علل تاریخی قیام عاشورا
قالب بندی:word
تعداد صفحات:23
فهرست مطالب
چکیده ................................................................................................................................................... 1
فهرست .................................................................................................................................................. 2
مقدمه ..................................................................................................................................................... 3
علت اول : سقیفه بنی ساعده ................................................................................................................ 4
علت دوم : تبلیغات معاویه بر ضد آل علی (ع) ..................................................................................... 6
علت سوم : بی بصیرتی خواص ............................................................................................................. 8
علت چهارم : حکومت اموی و عدول از وصیای رسول اکرم (ص) .................................................... 10
علت پنجم :رنگ باختن معنویت پس از فوت پیامبر (ص) ................................................................. 11
علت ششم :افول غریت دینی ............................................................................................................. 12
علت هفتم :ارتجاع .............................................................................................................................. 14
علت هشتم : شهر کوفه ...................................................................................................................... 15
علت نهم : ذهنیت از حکمیت علی (ع) و صلح حسن (ع) ................................................................. 16
علت دهم :جعل احادیث در عصر معاویه ............................................................................................ 18
علت یازدهم : بی عدالتی .................................................................................................................... 19
نتیجه گیری ........................................................................................................................................ 20
منابع و مآخذ ........................................................................................................................................ 21
چکیده
در این مقاله که به بررسی علل تاریخی قیام عاشورا می پردازد یازده دلیل برای این قیام شمرده شده و مورد مطالعه قرار گرفته است و باید توجه داشت که این علل در 3 بازه ی زمانی رخ داده است :
1 ) فوت پیامبر
2 ) 25 سال غضب خلافت از امام علی (ع)
3 ) 25 سال حکومت اموی که از دوران امام علی بود و تا زمان امام سجاد ادامه داشت .
مقدمه
لَقَدْ کَانَ فِی قَصَصِهِمْ عِبْرِةُُُ لّأُوْلیِ ٱلْأَلْبابِ (یوسف-111)
در طول تاریخ حوادثی بس عظیم رخ داده است که از هر حادثه عبرتی می توان گرفت . برای عبرت اندوزی و نتیجه گیری از این حادثه لازم است که یک حادثه از تمامی جهات مورد بررسی قرار گیرد ، که یکی از این جهات بررسی علل تاریخی یک حادثه است .
یکی از بزرگترین حوادث عاشورا می باشد که برای یک انسان عبرت های فراوان است به همین دلیل بر آن آمدیم تا به بررسی علل تاریخی قیام عاشورا بپردازیم .
علت اول : سقیفه بنی ساعده
دید جریان شناسانه در حوادث ، ریشه حادثه عاشورا را در انحراف نخستین در رهبری حکومت می بیند که در « سقیفه ی بنی ساعده » اتفاق افتاد . اگر جمعی از امت پیامبر ، نیم قرن پس از رحلت رسول الله (ص) در کربلا فرزندش حسین (ع) را شهید کردند ، زمینه آن در غضب خلافت و تصدی آن در آل ابوسفیان نسبت به حکومت اسلامی و کنار زدن ائمه از ولایت و رهبری بود ، از این رو در زیارت عاشورا کسانی لعن می شوند که آغازگر ظلم بر اهل بیت پیامبر و بنیانگذار ستم به ذریه رسول خدا (ص) بودند و نیز کسانی که به آن ظلم نخستین راضی شدند ،همکاری با ستم کردند و زمینه ساز آن بودند تا آنجا که برای جنگ با عترت پیامبر تمکین کردند : « لعن الله امة اسست اساس الظلم والجور علیکم اهل البیت و لعن الله امة دفعتکم عن مقامکم و ازالتکم عن مراتبکم التی رتبکم الله فیها و لعن الله امة قتلتکم و لعن الله الممهدین لهم بلتمکین من قتالکم » (1)
در ماجرای کربلا همه ی آنان که از آغاز اهل بیت را از صحنه ی اجتماعی و سیاسی امت کنار زدندو بر غضب حکومت اسلامی توطئه کردند تا آنان که که برگشتن او گرد آمدند و همراهی و متابعت کردند ، شریکند و این نکته نیز در زیارت عاشورا وارد شده : « اللهم العن اول ظالم ظلم حق محمد و آل محمد و آخر تابع له علی ذلک و اللهم العن العصابه التی جاهدت الحسین و شایعت و بایعت و تابعت علی قتله اللهم العنهم جمیعا » . (2)
توطئه سقیفه تلاش از سوی شرکت کنندگان و باقی ماندگان در جبهه های بدر و أحد و حنین بود تا دوباره به سیادت جاهای خود برسند و سفیانیان کوشیدند انتقام کشته های خود را از آل پیامبر از طریق سلطه یافتن بر خلافت و تار و مار کردن بنی هاشم و عترت رسول بگیرند . طرح شورا و بیعت ساختگی سقیفه ظاهری فریبنده برای اعمال آن سیاست بود .
هواداران سقیفه در سپاه کوفه بودند . امام حسین (ع) در روز عاشورا با بدن مجروح آنان را شیعیان آل ابی سفیان خطاب کرد که نه دین داشتند و نه حریت .
زیارت عاشورا. 2- همان.
عبید الله بن زیاد وقتی با سر بریده حسین در طشت طلایی روبرو شد با چوبی که در دست داشت بر لبهای آن سر مطهر می زد و می گفت : « یوم بیوم بدر »
یزید ابن معاویه نیز پس از کشتن امام و سرمستی از پیروزی به حضرت در پیش چشم فرزندان او را که با اسارت در کاخ او برده شده بودند آرزو کرد که کاش نیاکان کشته شده اش در بدر زنده بودند و به یزید می گفتند دستت درد نکند . کشته ها حسین و یارانش را در مقابل کشته های بدر می دانست . منکر وحی نزول جبرئیل شد و گفت : اگر از آل احمد انتقال نگیرم از نسل امیه نیستم. حضرت زینب خطاب به یزید گفت : جد من علی ابن ابیطالب در جنگ بدر و احد و احزاب پرچمدار رسول الله (ص) بود ، اما پدر و جد تو پرچمدار کفار بودند .
کربلا صحنه تجدید کینه های مشرکان و مخالفان آل احمد بود و همان قدرت سیاسی را که میراث رسول الله بود و غاضبانه به دست دشمن افتاد بر ضد عترت رسول الله به کار گرفتند و این از شگفتی های تاریخ است .
سید الشهداء (ع) در خطابه خویش در روز عاشورا خطاب به سپاه کوفه فرمودند : شمشیری را که ما به دستتان دادیم علیه ما تیز کردید و بروی ما شمشیر کشیدید و آتشی را که ما بر دشمنان افروخته بودیم بر خود ما افروختید و با دشمنان خدا بر ضد اولیاء هم دست شدید .
و چه خو ب فرمود مرحوم آیت اله کمپانی : اگر واقعه شوم سقیفه نبود هرگز جنایتهای بعدی که اوج آن در عاشورا بود پیش نمی آمد و مسیر تاریخ و اسلام به گونه ای دگر بود .
مشخصات فایل
عنوان:عاشورا پژوهی در غرب
قالب بندی:word
تعداد صفحات:41
محتویات
مقدمه
مطالعات اسلامی، ریشه مطالعات شیعی در غرب
مطالعات شیعی در غرب
مراحل شیعه پژوهی غربیان
عاشورا پژوهی در غرب
مرحله دوم: عاشورا پژوهی علمیو تحلیلی
شرقشناسان عاشوراپژوه
عاشورا پژوهان مسلمان در غرب
محمود مصطفیایوب (استاد مطالعات اسلامی و ادیان تطبیقی
پایان نامه ها با موضوعات مرتبط با عاشورا در غرب
عاشورا و کنفرانسهای مطالعات اسلامی
تحقیقات موردی
پینوشتها
فهرست منابع
عاشورا پژوهی در غرب
مقاله حاضر با هدف معرفی و شناخت تحقیقات صورت گرفته در موضوع عاشورا و عاشورا پژوهان در یکصد سال اخیر در غرب نگارش یافته است.
در نوشتار حاضر ابتدا به سیر مطالعات اسلامی و مطالعات شیعی اشاره شده است. سپس چندتن از عاشوراپژوهان برجسته غربی و تحقیقات صورت گرفته در این موضوع معرفی گردیده است. در ادامه پایاننامهها و کنفرانسهایی که در غرب به موضوع عاشورا توجه داشته اند مورد تحقیق قرار گرفته است. شناخت ویژگی های عاشورا پژوهی غربیان و تفاوت عاشورا پژوهی علمی با عاشورا شناسی رسانهای در غرب از دیگر مباحث مقاله محسوب میشود.
واژههای کلیدی: خاورشناسی، مطالعات شیعی، عاشورا پژوهی در غرب، عاشورا شناسی علمی، عاشورا شناسی رسانهای.
مقدمه
این مقاله به موضوع عاشورا پژوهی در غرب با تمرکز بر مطالعات صورت گرفته به زبان انگلیسی در یکصد سال اخیر میپردازد؛ از اینرو درصدد پاسخگویی به این پرسش است که گستره و وضعیت عاشورا پژوهی در غرب چگونه است.
در آغاز، ذکر این نکته لازم است که به رغم اهمیت فراوان شیعه پژوهی برای شیعیان و بسیاری از غیر شیعیان، تا کنون شیعه پژوهی غربیان و موضوعات وابسته به آن نظیر عاشوراپژوهی به طور بایسته معرفی و بررسی جدی نشده است و شمار آثار جدی در این زمینه به خصوص به زبان فارسی ـ به عنوان زبان رسمی تنها کشوری که مذهب تشیع در آن رسمیت دارد – بسیار اندک است، تا آنجا که در زمینه معرفی عاشوراپژوهی در غرب فقط یک مقاله شش صفحه ای با مشخصات ذیل انجام یافته است:
عبدالحسین حاجی ابوالحسنی و محمد نوری، «نگاهی به عاشورا پژوهی در غرب»، مجله کتاب ماه (کلیات)، ش 63 و64.
در آن مقاله فقط به معرفی بسیار کوتاه از چند مستشرق و معرفی اجمالی از چند اثر بسنده شده و بدون هیچ نتیجه گیری یا مقدمه یا مؤخرهای پایان یافته است.
نوشتار پیش رو با توجه به کاستیهای نوشته پیشین ابتدا با مقدمهای مناسب به سیر مطالعات اسلامی و سپس مطالعات شیعی در غرب اشاره دارد. در ادامه علاوه بر معرفی عاشورا پژوهان غربی، به معرفی دو عاشورا پژوه مسلمان برجسته در غرب پرداخته است. توجه به پایان نامه های عاشورایی در غرب و کنفرانسهایی که به موضوعات مرتبط با عاشورا پرداختهاند از دیگر نکات قابل توجه نوشتار حاضر است. در پایان با یک جمع بندی به ویژگیهای عاشوراپژوهی غربیان و همچنین مبحث مهم تفاوت عاشوراشناسی رسانهای در غرب با عاشوراپژوهی علمی پرداختهشده است.
از دشواریهای نگارش مقاله حاضر، کمبود منابع به زبان فارسی و نیز دیگر زبانهاست و این پژوهش جزو نخستین پژوهشها در ایران و دیگر کشورها محسوب میشود.
مطالعات اسلامی، ریشه مطالعات شیعی در غرب
واقعه عاشورا در تاریخ اسلام از موضوعات مورد توجه محققان و تاریخ نگاران است. این واقعه تاریخی از چنان اهمیتی برخوردار است که به نظر برخی از شیعه پژوهان آن را باید نقطه بروز و ظهور تشیع محسوب کرد.[i] این حادثه در پی توسعه مطالعات شیعی[ii] در غرب، از ابعاد قابل توجه تشیع برای محققان غربی بوده است. پیش از ورود به بحث، مناسب است به سیر «مطالعات اسلامی» به عنوان پیشزمینه «مطالعات شیعی» اشاره کنیم.
برای تعریف مطالعات اسلامی باید «شرق شناسی» یا اصطلاح امروزی آن «مطالعات شرقی» را تعریف کنیم؛ تعریفی مناسب از مطالعات شرقی جز با شناخت مفهوم شرق در نزد غربیان حاصل نخواهد شد.
متداول ترین مفهومی که از «شرق» در روزگار کنونی برداشت میشود، مفهوم فرهنگی آن است که عبارت است از روح حاکم و مشترک مجموعههای مختلف بشری در مشرق زمین[iii] که این نوع خاص از مفهوم شرق را خود شرقی ها نیز پذیرفتهاند.[iv]
غربیها از دیر باز تلاشهایی برای شناخت شرق انجام دادهاند. برخی آثار ادبی و تاریخی پدید آمده در یونان و روم را میتوان نمونههایی از مطالعات شرقی نخستین شمرد؛ با این همه ظهور اسلام فصلی نو در روابط شرق و غرب گشود. با وجود به رسمیت شناخته شدن دین مسیحیت از سوی قرآن و برخوردهای مسالمت آمیز پیامبر(ص) با مسیحیان و دولتهای مسیحی، آنان موضعی خصمانه در برابر اسلام و مسلمانان اتخاذ کردند و تحت تأثیراین موضع، آثاری - هرچند اندک - درباره پیامبر، قرآن و مسلمانان پدید آوردند.[v]
این رویه خصمانه پس از جنگهای صلیبی شدت بیشتری پیدا کرد؛ از اینرو میتوان گفت «مطالعات اسلامی در غرب» تکویناً ضد اسلامی بوده و خاستگاهی اسلام ستیزانه داشته است.[vi]
مطالعات اسلامی در غرب عمدتاً از سه جریان و پدیده متأثر بوده است:
1- تحولات فرهنگی و سیاسی در غرب؛
2- تحولات سیاسی و فرهنگی در شرق؛
3- روابط شرق و غرب.
با توجه به این نکته و نظر به اهمیت دادن محققان حوزه شرق شناسی به هر یک از این سه جریان، دیدگاههای مختلفی در باب مراحل مطالعات اسلامی در غرب ارائه شده که از میان آن دیدگاهها، آرای مناسبتر در پنج مرحله زیر قابل تقسیمبندی است:
1- مرحله دفاع (از ظهور اسلام تا قرن 14م)؛
2- مرحله تبشیر (قرن 15 ـ 16)؛
3- مرحله استعمار(قرن17 ـ 18)؛
4- مرحله تحقیق علمی (قرن19 ـ 20)؛
5- مرحله فرا استعمار (بعد از واقعه یازدهم سپتامبر)؛
بررسی مفصل این مراحل از حوصله این مقاله خارج است؛[vii] اما به طور خلاصه میتوان اشاره کرد که در مرحله اول، مسیحیان در واکنش به دین نو ظهور که دارای قدرت نظامی قابل توجهی هم بود، به دفاع از مبانی و اصول مسیحیت برخاستند و دراین راستا برای شناخت جبهه مقابل به ترجمه متون اسلامی اقدام کردند. آن مجموعه ترجمهها که به تشویق و نفقه پیتر مقدس[viii] در فاصله سالهای 1100 تا 1500 به انجام رسید بعدها به نام «مجموعه کلونیایی»[ix] شهرت پیدا کرد.
در مرحله تبشیر، هدف شناساندن و تبلیغ مسیحیت در جوامع شرقی بود. نقطه مشترک هر دو مرحله، ضدیت تمام عیار با اسلام و طرح اتهامات و افتراهایی بر ضد اسلام و پیامبر بود.
در مرحله استعمار با پدید آمدن ابعاد تازهای در روابط غرب و شرق به خصوص مسائل اقتصادی، نگاهی جدید با رویکرد اقتصادی به اسلام و شرق به وجود آمد. با افزایش ارتباطات در قرون اخیر، آغاز دین پژوهی علمی و افزایش مطالعات در مورد اسلام،«مرحله تحقیق علمی» پدیدار شد. دراین مرحله در کنار رشد فزاینده مراکز مطالعات اسلامی و شرقشناسی، شاهد ورود غیراروپاییها نیز بهاین عرصه هستیم.[x]
پس از واقعه یازده سپتامبر، بسیاری از معادلههای سیاسی و فرهنگی جهان تغییر کرد. در پی این تغییر، مطالعات اسلامی ویژگیهای جدیدی یافته است که میتوان آن را در بحثی جداگانه مورد بررسی قرار داد. در واقع غرب به رهبری امریکا با استفاده از قدرت رسانهای و با مقاصد سلطه جویانه خویش، ادبیات تازهای را در حیطه مطالعات اسلامی وارد کرده است (با تأکید بر بزرگ نمایی ابعاد ستیزه جویانه اسلام و با استفاده از واژههایی چون تروریسم و بنیادگرایی)؛ بنابراین در سالهای اخیر آنچه میتوان از اسلام شناسی در غرب برداشت شود میتوان نوعی بازگشت به مرحله استعمار تلقی کرد و شاید آن را بتوان مرحله ششم سیر مطالعات اسلامی در غرب برشمرد.
[i] - برای مثال رک: المصطفی، شیبی، الصلة بین التصوف و التشیع (بیروت، دارالاندلس، 1982م)، ج1، ص23 و احمد، وائلی، هویة التشیع (بیروت، دارالصفوه، 1994م)، ص25 و 26 و احمد محمود صبحی، نظریة الامامة لدی الشیعة الاثنی عشریة (بیروت: دارالنهضة العربیة، 1411 ق). ص47 -49. در این اثر از اشترومان، ویل دورانت به عنوان صاحبان چنین دیدگاهی یاد شده است.
[ii]- Shi'ite Studies.
[iii] - محسن الویری، مطالعات اسلامی در غرب (تهران، انتشارات سمت، 1381)، ص 22؛ و نیز رک: عباس احمدوند، گزارشی کوتاه از چاپ و نشر قرآن کریم در غرب، آینه پژوهش، مرداد و شهریور 1380، ش 69، مقدمه.
[iv] - مرتضی اسعدی، مطالعات اسلامی در غرب انگلیسی زبان (تهران، انتشارات سمت، 1381)، ص 25؛ الویری، همان، ص 23.
[v] - همان، ص38؛ عباس احمدوند، همان، مقدمه.
[vi] - اسعدی، پیشین، ص1.
[vii] - برای آشنایی بیشتر با این مبحث رک: غلام احیاء حسینی، شیعه پژوهی و شیعه پژوهان انگلیسی زبان (قم، انتشارات موسسه شیعه شناسی، 1387).
[viii]- peter the venerable.
[ix]- cluniac corpus.
[x] - رک: ریچارد سی مارتین، «پیشینه مطالعات اسلامی در غرب»، ترجمه سید حسن اسلامی، آینه پژوهش، ش 54، بهمن 1377، ص25.
مشخصات فایل
عنوان:موضوع : بررسی علل تاریخی قیام عاشورا
قالب بندی:word
تعداد صفحات:23
فهرست مطالب
چکیده ................................................................................................................................................... 1
فهرست .................................................................................................................................................. 2
مقدمه ..................................................................................................................................................... 3
علت اول : سقیفه بنی ساعده ................................................................................................................ 4
علت دوم : تبلیغات معاویه بر ضد آل علی (ع) ..................................................................................... 6
علت سوم : بی بصیرتی خواص ............................................................................................................. 8
علت چهارم : حکومت اموی و عدول از وصیای رسول اکرم (ص) .................................................... 10
علت پنجم :رنگ باختن معنویت پس از فوت پیامبر (ص) ................................................................. 11
علت ششم :افول غریت دینی ............................................................................................................. 12
علت هفتم :ارتجاع .............................................................................................................................. 14
علت هشتم : شهر کوفه ...................................................................................................................... 15
علت نهم : ذهنیت از حکمیت علی (ع) و صلح حسن (ع) ................................................................. 16
علت دهم :جعل احادیث در عصر معاویه ............................................................................................ 18
علت یازدهم : بی عدالتی .................................................................................................................... 19
نتیجه گیری ........................................................................................................................................ 20
منابع و مآخذ ........................................................................................................................................ 21
چکیده
در این مقاله که به بررسی علل تاریخی قیام عاشورا می پردازد یازده دلیل برای این قیام شمرده شده و مورد مطالعه قرار گرفته است و باید توجه داشت که این علل در 3 بازه ی زمانی رخ داده است :
1 ) فوت پیامبر
2 ) 25 سال غضب خلافت از امام علی (ع)
3 ) 25 سال حکومت اموی که از دوران امام علی بود و تا زمان امام سجاد ادامه داشت .
مقدمه
لَقَدْ کَانَ فِی قَصَصِهِمْ عِبْرِةُُُ لّأُوْلیِ ٱلْأَلْبابِ (یوسف-111)
در طول تاریخ حوادثی بس عظیم رخ داده است که از هر حادثه عبرتی می توان گرفت . برای عبرت اندوزی و نتیجه گیری از این حادثه لازم است که یک حادثه از تمامی جهات مورد بررسی قرار گیرد ، که یکی از این جهات بررسی علل تاریخی یک حادثه است .
یکی از بزرگترین حوادث عاشورا می باشد که برای یک انسان عبرت های فراوان است به همین دلیل بر آن آمدیم تا به بررسی علل تاریخی قیام عاشورا بپردازیم .
علت اول : سقیفه بنی ساعده
دید جریان شناسانه در حوادث ، ریشه حادثه عاشورا را در انحراف نخستین در رهبری حکومت می بیند که در « سقیفه ی بنی ساعده » اتفاق افتاد . اگر جمعی از امت پیامبر ، نیم قرن پس از رحلت رسول الله (ص) در کربلا فرزندش حسین (ع) را شهید کردند ، زمینه آن در غضب خلافت و تصدی آن در آل ابوسفیان نسبت به حکومت اسلامی و کنار زدن ائمه از ولایت و رهبری بود ، از این رو در زیارت عاشورا کسانی لعن می شوند که آغازگر ظلم بر اهل بیت پیامبر و بنیانگذار ستم به ذریه رسول خدا (ص) بودند و نیز کسانی که به آن ظلم نخستین راضی شدند ،همکاری با ستم کردند و زمینه ساز آن بودند تا آنجا که برای جنگ با عترت پیامبر تمکین کردند : « لعن الله امة اسست اساس الظلم والجور علیکم اهل البیت و لعن الله امة دفعتکم عن مقامکم و ازالتکم عن مراتبکم التی رتبکم الله فیها و لعن الله امة قتلتکم و لعن الله الممهدین لهم بلتمکین من قتالکم » (1)
در ماجرای کربلا همه ی آنان که از آغاز اهل بیت را از صحنه ی اجتماعی و سیاسی امت کنار زدندو بر غضب حکومت اسلامی توطئه کردند تا آنان که که برگشتن او گرد آمدند و همراهی و متابعت کردند ، شریکند و این نکته نیز در زیارت عاشورا وارد شده : « اللهم العن اول ظالم ظلم حق محمد و آل محمد و آخر تابع له علی ذلک و اللهم العن العصابه التی جاهدت الحسین و شایعت و بایعت و تابعت علی قتله اللهم العنهم جمیعا » . (2)
توطئه سقیفه تلاش از سوی شرکت کنندگان و باقی ماندگان در جبهه های بدر و أحد و حنین بود تا دوباره به سیادت جاهای خود برسند و سفیانیان کوشیدند انتقام کشته های خود را از آل پیامبر از طریق سلطه یافتن بر خلافت و تار و مار کردن بنی هاشم و عترت رسول بگیرند . طرح شورا و بیعت ساختگی سقیفه ظاهری فریبنده برای اعمال آن سیاست بود .
هواداران سقیفه در سپاه کوفه بودند . امام حسین (ع) در روز عاشورا با بدن مجروح آنان را شیعیان آل ابی سفیان خطاب کرد که نه دین داشتند و نه حریت .
زیارت عاشورا. 2- همان.
عبید الله بن زیاد وقتی با سر بریده حسین در طشت طلایی روبرو شد با چوبی که در دست داشت بر لبهای آن سر مطهر می زد و می گفت : « یوم بیوم بدر »
یزید ابن معاویه نیز پس از کشتن امام و سرمستی از پیروزی به حضرت در پیش چشم فرزندان او را که با اسارت در کاخ او برده شده بودند آرزو کرد که کاش نیاکان کشته شده اش در بدر زنده بودند و به یزید می گفتند دستت درد نکند . کشته ها حسین و یارانش را در مقابل کشته های بدر می دانست . منکر وحی نزول جبرئیل شد و گفت : اگر از آل احمد انتقال نگیرم از نسل امیه نیستم. حضرت زینب خطاب به یزید گفت : جد من علی ابن ابیطالب در جنگ بدر و احد و احزاب پرچمدار رسول الله (ص) بود ، اما پدر و جد تو پرچمدار کفار بودند .
کربلا صحنه تجدید کینه های مشرکان و مخالفان آل احمد بود و همان قدرت سیاسی را که میراث رسول الله بود و غاضبانه به دست دشمن افتاد بر ضد عترت رسول الله به کار گرفتند و این از شگفتی های تاریخ است .
سید الشهداء (ع) در خطابه خویش در روز عاشورا خطاب به سپاه کوفه فرمودند : شمشیری را که ما به دستتان دادیم علیه ما تیز کردید و بروی ما شمشیر کشیدید و آتشی را که ما بر دشمنان افروخته بودیم بر خود ما افروختید و با دشمنان خدا بر ضد اولیاء هم دست شدید .
و چه خو ب فرمود مرحوم آیت اله کمپانی : اگر واقعه شوم سقیفه نبود هرگز جنایتهای بعدی که اوج آن در عاشورا بود پیش نمی آمد و مسیر تاریخ و اسلام به گونه ای دگر بود .
مشخصات فایل
عنوان:عاشورا پژوهی در غرب
قالب بندی:word
تعداد صفحات:41
محتویات
مقدمه
مطالعات اسلامی، ریشه مطالعات شیعی در غرب
مطالعات شیعی در غرب
مراحل شیعه پژوهی غربیان
عاشورا پژوهی در غرب
مرحله دوم: عاشورا پژوهی علمیو تحلیلی
شرقشناسان عاشوراپژوه
عاشورا پژوهان مسلمان در غرب
محمود مصطفیایوب (استاد مطالعات اسلامی و ادیان تطبیقی
پایان نامه ها با موضوعات مرتبط با عاشورا در غرب
عاشورا و کنفرانسهای مطالعات اسلامی
تحقیقات موردی
پینوشتها
فهرست منابع
عاشورا پژوهی در غرب
مقاله حاضر با هدف معرفی و شناخت تحقیقات صورت گرفته در موضوع عاشورا و عاشورا پژوهان در یکصد سال اخیر در غرب نگارش یافته است.
در نوشتار حاضر ابتدا به سیر مطالعات اسلامی و مطالعات شیعی اشاره شده است. سپس چندتن از عاشوراپژوهان برجسته غربی و تحقیقات صورت گرفته در این موضوع معرفی گردیده است. در ادامه پایاننامهها و کنفرانسهایی که در غرب به موضوع عاشورا توجه داشته اند مورد تحقیق قرار گرفته است. شناخت ویژگی های عاشورا پژوهی غربیان و تفاوت عاشورا پژوهی علمی با عاشورا شناسی رسانهای در غرب از دیگر مباحث مقاله محسوب میشود.
واژههای کلیدی: خاورشناسی، مطالعات شیعی، عاشورا پژوهی در غرب، عاشورا شناسی علمی، عاشورا شناسی رسانهای.
مقدمه
این مقاله به موضوع عاشورا پژوهی در غرب با تمرکز بر مطالعات صورت گرفته به زبان انگلیسی در یکصد سال اخیر میپردازد؛ از اینرو درصدد پاسخگویی به این پرسش است که گستره و وضعیت عاشورا پژوهی در غرب چگونه است.
در آغاز، ذکر این نکته لازم است که به رغم اهمیت فراوان شیعه پژوهی برای شیعیان و بسیاری از غیر شیعیان، تا کنون شیعه پژوهی غربیان و موضوعات وابسته به آن نظیر عاشوراپژوهی به طور بایسته معرفی و بررسی جدی نشده است و شمار آثار جدی در این زمینه به خصوص به زبان فارسی ـ به عنوان زبان رسمی تنها کشوری که مذهب تشیع در آن رسمیت دارد – بسیار اندک است، تا آنجا که در زمینه معرفی عاشوراپژوهی در غرب فقط یک مقاله شش صفحه ای با مشخصات ذیل انجام یافته است:
عبدالحسین حاجی ابوالحسنی و محمد نوری، «نگاهی به عاشورا پژوهی در غرب»، مجله کتاب ماه (کلیات)، ش 63 و64.
در آن مقاله فقط به معرفی بسیار کوتاه از چند مستشرق و معرفی اجمالی از چند اثر بسنده شده و بدون هیچ نتیجه گیری یا مقدمه یا مؤخرهای پایان یافته است.
نوشتار پیش رو با توجه به کاستیهای نوشته پیشین ابتدا با مقدمهای مناسب به سیر مطالعات اسلامی و سپس مطالعات شیعی در غرب اشاره دارد. در ادامه علاوه بر معرفی عاشورا پژوهان غربی، به معرفی دو عاشورا پژوه مسلمان برجسته در غرب پرداخته است. توجه به پایان نامه های عاشورایی در غرب و کنفرانسهایی که به موضوعات مرتبط با عاشورا پرداختهاند از دیگر نکات قابل توجه نوشتار حاضر است. در پایان با یک جمع بندی به ویژگیهای عاشوراپژوهی غربیان و همچنین مبحث مهم تفاوت عاشوراشناسی رسانهای در غرب با عاشوراپژوهی علمی پرداختهشده است.
از دشواریهای نگارش مقاله حاضر، کمبود منابع به زبان فارسی و نیز دیگر زبانهاست و این پژوهش جزو نخستین پژوهشها در ایران و دیگر کشورها محسوب میشود.
مطالعات اسلامی، ریشه مطالعات شیعی در غرب
واقعه عاشورا در تاریخ اسلام از موضوعات مورد توجه محققان و تاریخ نگاران است. این واقعه تاریخی از چنان اهمیتی برخوردار است که به نظر برخی از شیعه پژوهان آن را باید نقطه بروز و ظهور تشیع محسوب کرد.[i] این حادثه در پی توسعه مطالعات شیعی[ii] در غرب، از ابعاد قابل توجه تشیع برای محققان غربی بوده است. پیش از ورود به بحث، مناسب است به سیر «مطالعات اسلامی» به عنوان پیشزمینه «مطالعات شیعی» اشاره کنیم.
برای تعریف مطالعات اسلامی باید «شرق شناسی» یا اصطلاح امروزی آن «مطالعات شرقی» را تعریف کنیم؛ تعریفی مناسب از مطالعات شرقی جز با شناخت مفهوم شرق در نزد غربیان حاصل نخواهد شد.
متداول ترین مفهومی که از «شرق» در روزگار کنونی برداشت میشود، مفهوم فرهنگی آن است که عبارت است از روح حاکم و مشترک مجموعههای مختلف بشری در مشرق زمین[iii] که این نوع خاص از مفهوم شرق را خود شرقی ها نیز پذیرفتهاند.[iv]
غربیها از دیر باز تلاشهایی برای شناخت شرق انجام دادهاند. برخی آثار ادبی و تاریخی پدید آمده در یونان و روم را میتوان نمونههایی از مطالعات شرقی نخستین شمرد؛ با این همه ظهور اسلام فصلی نو در روابط شرق و غرب گشود. با وجود به رسمیت شناخته شدن دین مسیحیت از سوی قرآن و برخوردهای مسالمت آمیز پیامبر(ص) با مسیحیان و دولتهای مسیحی، آنان موضعی خصمانه در برابر اسلام و مسلمانان اتخاذ کردند و تحت تأثیراین موضع، آثاری - هرچند اندک - درباره پیامبر، قرآن و مسلمانان پدید آوردند.[v]
این رویه خصمانه پس از جنگهای صلیبی شدت بیشتری پیدا کرد؛ از اینرو میتوان گفت «مطالعات اسلامی در غرب» تکویناً ضد اسلامی بوده و خاستگاهی اسلام ستیزانه داشته است.[vi]
مطالعات اسلامی در غرب عمدتاً از سه جریان و پدیده متأثر بوده است:
1- تحولات فرهنگی و سیاسی در غرب؛
2- تحولات سیاسی و فرهنگی در شرق؛
3- روابط شرق و غرب.
با توجه به این نکته و نظر به اهمیت دادن محققان حوزه شرق شناسی به هر یک از این سه جریان، دیدگاههای مختلفی در باب مراحل مطالعات اسلامی در غرب ارائه شده که از میان آن دیدگاهها، آرای مناسبتر در پنج مرحله زیر قابل تقسیمبندی است:
1- مرحله دفاع (از ظهور اسلام تا قرن 14م)؛
2- مرحله تبشیر (قرن 15 ـ 16)؛
3- مرحله استعمار(قرن17 ـ 18)؛
4- مرحله تحقیق علمی (قرن19 ـ 20)؛
5- مرحله فرا استعمار (بعد از واقعه یازدهم سپتامبر)؛
بررسی مفصل این مراحل از حوصله این مقاله خارج است؛[vii] اما به طور خلاصه میتوان اشاره کرد که در مرحله اول، مسیحیان در واکنش به دین نو ظهور که دارای قدرت نظامی قابل توجهی هم بود، به دفاع از مبانی و اصول مسیحیت برخاستند و دراین راستا برای شناخت جبهه مقابل به ترجمه متون اسلامی اقدام کردند. آن مجموعه ترجمهها که به تشویق و نفقه پیتر مقدس[viii] در فاصله سالهای 1100 تا 1500 به انجام رسید بعدها به نام «مجموعه کلونیایی»[ix] شهرت پیدا کرد.
در مرحله تبشیر، هدف شناساندن و تبلیغ مسیحیت در جوامع شرقی بود. نقطه مشترک هر دو مرحله، ضدیت تمام عیار با اسلام و طرح اتهامات و افتراهایی بر ضد اسلام و پیامبر بود.
در مرحله استعمار با پدید آمدن ابعاد تازهای در روابط غرب و شرق به خصوص مسائل اقتصادی، نگاهی جدید با رویکرد اقتصادی به اسلام و شرق به وجود آمد. با افزایش ارتباطات در قرون اخیر، آغاز دین پژوهی علمی و افزایش مطالعات در مورد اسلام،«مرحله تحقیق علمی» پدیدار شد. دراین مرحله در کنار رشد فزاینده مراکز مطالعات اسلامی و شرقشناسی، شاهد ورود غیراروپاییها نیز بهاین عرصه هستیم.[x]
پس از واقعه یازده سپتامبر، بسیاری از معادلههای سیاسی و فرهنگی جهان تغییر کرد. در پی این تغییر، مطالعات اسلامی ویژگیهای جدیدی یافته است که میتوان آن را در بحثی جداگانه مورد بررسی قرار داد. در واقع غرب به رهبری امریکا با استفاده از قدرت رسانهای و با مقاصد سلطه جویانه خویش، ادبیات تازهای را در حیطه مطالعات اسلامی وارد کرده است (با تأکید بر بزرگ نمایی ابعاد ستیزه جویانه اسلام و با استفاده از واژههایی چون تروریسم و بنیادگرایی)؛ بنابراین در سالهای اخیر آنچه میتوان از اسلام شناسی در غرب برداشت شود میتوان نوعی بازگشت به مرحله استعمار تلقی کرد و شاید آن را بتوان مرحله ششم سیر مطالعات اسلامی در غرب برشمرد.
[i] - برای مثال رک: المصطفی، شیبی، الصلة بین التصوف و التشیع (بیروت، دارالاندلس، 1982م)، ج1، ص23 و احمد، وائلی، هویة التشیع (بیروت، دارالصفوه، 1994م)، ص25 و 26 و احمد محمود صبحی، نظریة الامامة لدی الشیعة الاثنی عشریة (بیروت: دارالنهضة العربیة، 1411 ق). ص47 -49. در این اثر از اشترومان، ویل دورانت به عنوان صاحبان چنین دیدگاهی یاد شده است.
[ii]- Shi'ite Studies.
[iii] - محسن الویری، مطالعات اسلامی در غرب (تهران، انتشارات سمت، 1381)، ص 22؛ و نیز رک: عباس احمدوند، گزارشی کوتاه از چاپ و نشر قرآن کریم در غرب، آینه پژوهش، مرداد و شهریور 1380، ش 69، مقدمه.
[iv] - مرتضی اسعدی، مطالعات اسلامی در غرب انگلیسی زبان (تهران، انتشارات سمت، 1381)، ص 25؛ الویری، همان، ص 23.
[v] - همان، ص38؛ عباس احمدوند، همان، مقدمه.
[vi] - اسعدی، پیشین، ص1.
[vii] - برای آشنایی بیشتر با این مبحث رک: غلام احیاء حسینی، شیعه پژوهی و شیعه پژوهان انگلیسی زبان (قم، انتشارات موسسه شیعه شناسی، 1387).
[viii]- peter the venerable.
[ix]- cluniac corpus.
[x] - رک: ریچارد سی مارتین، «پیشینه مطالعات اسلامی در غرب»، ترجمه سید حسن اسلامی، آینه پژوهش، ش 54، بهمن 1377، ص25.
شهادت مظلومانه سیدالشهدا ع و یارانش در کربلا تاثیر بیدارگر و حرکت آفرین داشت و خونی تازه در رگهای جامعه اسلامی دواند. و جو نا مطلوب را شکست و امتدادهای آن حماسه در طول تاریخ جاودانه ماند. حتی در همان سفر اسارت اهل بیت نیز تاثیرات سیاسی این حادثه در اندیشه های مردم آشکار شد. گروهی از اسرا را که به شام می بردند چون به تکریت رسیدند مسیحیان آنجا در کلیساها جمع شدند
و به نشان اندوه بر کشته شدن حسین ع ناقوس نواختند و نگذاشتند آن سربازان وارد آنجا شوند. به شهر لینا نیز رسیدند. مردم آنجا همگی گرد آمدند و بر حسین و دودمانش سلام و درود فرستادند و امویان را لعن کردند و سربازان را از آنجا بیرون کردند. چون خبر یافتند که مردم جهینه جمع شدند تا با سربازان بجنگند وارد آن نشدند. به قلعه کفر طالب رفتند به آنجا نیز راهشان ندادند. به حمس که وارد شدند مردم تظاهرات کردند و شعار دادند اکفرا بعد ایمان و ضلالا بعد هدی؟ و با آنان درگیر شدند و تعدادی را کشتند.
در ارزیابى قیام عاشورا، برخى اساسا منکر وجود صبغه سیاسى براىقیام عاشورا شدهاند و این تحلیل را تا آنجا پیش بردهاند که اصولا دخالتدر چنین امورى در شان انبیا و اولیا(ع) که براى هدایتخلق آمدهاند، نیست. برخى نیز اهدافى در مرتبه دوم و سوم اولویت را جزء علل و انگیزههاىاصلى قیام ذکر نمودهاند. بعضى نیز نتوانستند میان سیاسى بودن حرکتبهانگیزه به دست گرفتن حکومت را با آگاهى حضرت(ع) از فرجام کار وفقدهند و راه انکار آگاهى تفصیلى حضرت(ع) به سرنوشتى که جز شهادتنیست را در پیش گرفتهاند. و نیز دیدیم که صاحب جواهر(قده) این قیام راحرکتى اسرارآمیز مىداند که نمىتوان تفسیرى بر اساس ملاکهاى جارىدر فقه بر آن گذارد.
در نگاه آنان که تنها راه باقیمانده براى حضرت(ع) را همین مىدانند والا دچار سرنوشتى بدتر و دردناکتر مىشد، انگیزه اصلى را باید در اینشمرد که حضرت(ع) براى نجات از آن وضعیت فجیعتر، از باب اهم و مهماین را برگزید; راهى که البته توانست ثمرات دیگرى را نیز چون افشاىماهیت دشمن به همراه داشته باشد.
آنچه حضرت امام خمینى(قده) بر آن تاکید ورزید و در عمل خویش نیزبه وضوح نشان داد، بسیار فراتر و متفاوت با تحلیلهاى انجام شده است، چهدر حوزه فقه و استنباط و چه در حیطه مسایل اجتماعى و کلامى.
ساختار تحلیل فقهى - اجتماعى امام مبتنى بر عناصر مهم زیر است:
1. حرکت امام(ع) یک حرکت کاملا سیاسى و حساب شده در جهتبرپایى حکومت اسلامى و به عنوان اداى یک تکلیف بود.
2. آگاهى امام(ع) به شهادت، مانع این حرکت نبود. یعنى امام(ع) در عینعلم به شهادت خود و سرنوشت قیام، به انگیزه یادشده حرکت نمود.
در زمان سیّدالشّهداء(علیهالصّلاةوالسّلام) آن فداکارى و شهادت بزرگ، ارزش مضاعف داشت؛ چون حقیقتاً در آن روزها محصول زحمات پیامبر(ص) در حال از بین رفتن بود و فداکارى حسینبنعلى(ع) و یاران آن بزرگوار، مانع از چنین کارى شد.
بعضى از زمانها این گونه است که مجاهدت در راه خدا و شهادت در راه او، ارزش مضاعف دارد و دو برابر و چند برابر است. مثلاً یک ظرف آب گوارا که در حالت طبیعى هم با ارزش است، اما در یک تابستان گرم، آن هم براى انسانى که مدتى تشنگى کشیده، بخصوص اگر آن انسان بیمار هم بوده و در جایى باشد که آب در آنجا کم است، این یک ظرف آب گوارا چند برابر ارزش پیدا مىکند. بنابراین، همه جا قیمتها یکسان نیست، بلکه شرایط متفاوت است.
یقیناً یکى از مناسبتهاى مهم جمهورى اسلامى - که بسیار هم داراى تناسب است - همین روز اسرا و مفقودان است که با خاطرهى تاریخى آن مناسبت دارد. همه مىدانید که در روز یازدهم محرّم، یکى از عظیمترین فاجعههاى تاریخ اسلام به وقوع پیوست. اسارتى اتفاق افتاد که نظیر آن را دیگر ملت و تاریخ اسلام ندید و به آن عظمت هم نخواهد دید. کسانى اسیر شدند که از خاندان وحى و نبوّت و عزیزترین و شریفترین انسانهاى تاریخ اسلام بودند. زنانى در هیأت اسارت در کوچه و بازارها گردانده شدند که شأن و شرف آنها در جامعهى اسلامىِ آن روز نظیر نداشت. کسانى این عزیزان را به اسارت گرفتند که از اسلام بویى نبرده بودند و با اسلام رابطهیى نداشتند و خبیث ترین و پلیدترین انسانهاى زمان خودشان بودند. در روز یازدهم محرّم، خاندان پیامبر و علىبنابىطالب(علیهمالسّلام) به اسارت دچار شدند و این خاطره بهعنوان یکى از تلخترین خاطرهها، براى ما تا امروز و تا آخر مانده و خواهد ماند.
البته، اسارتِ آن روز با اسارتِ امروز فرق داشت. اسارتِ امروز همین است که سربازى، افسرى، رزمندهیى یا - وقتى اسیر گیرنده رژیم منحوسى مثل رژیم بعث باشد - غیرنظامىیى، مدتى در زندان و اسارتگاه قرار مىگیرد و از اهل و خاندان خود دور مىماند. البته سخت است؛ اما با اسارتِ آن روز، از زمین تا آسمان فرق دارد. در روز یازدهم محرّم، اسارت دسته جمعىِ زنان و کودکان و مردانى که باقى مانده بودند، بود؛ اساراتى توأم با تحقیر و اهانت و گرسنگىدادن و سرمادادن و گرمادادن و اذیت کردن و در کوچه و بازار گرداندن و در سختترین شرایط آنها را نگهداشتن و شماتت کردن و از این قبیل.
عاشورا در مقایسه با بسیارى از رخدادهاى دیگر، حجم کمى از وقایعرا به خود اختصاص داده و آغاز و انجام آن، در برههاى کوتاه اتفاق افتادهاست; اما یکى از حوادثى است که در طول تاریخ خویش، بیشترین توجه رابه خود جلب کرده و علاوه بر نقش گسترده و تاثیر عمیق اجتماعى -تاریخى خود، به صورت فرهنگى ویژه با ساختارى منحصر به فرد در آمدهاست. افزون بر ثمرات و رویکردهاى اجتماعى - انسانى که همچناناستمرار دارد، فرجام عاشورا، شکل گرفتن فرهنگى نوین با ویژگیهاى خاصخود در میان جامعه گستردهاى بود که هویت اسلامىاش، آن را از دیگرتمدنها و فرهنگها جدا مىساخت. فرجام تاریخى و دستاوردهاى ماندنىعاشورا، در طول دههها و سدههاى پس از خود، به جریانى هویتبخشیدکه امروز مىتوانیم از آن به عنوان «فرهنگ عاشورا» نام ببریم.
نگاهى گذرا به حجم گزارشها، تحلیلها و آثارى که در طى قرونگذشته و زمان معاصر بازگوکننده زوایاى مختلف این فرهنگ است،گویاى عظمت، جامعیت، عمق و اصالتى است که عاشورا توانسته استبهاین فرهنگ بدهد. بسیارى از مقولههاى کلان اجتماعى و انسانى، و حجموسیعى از ریزترین مسایل انسانى را مىتوان در این فرهنگ شاهد بود و ازآن الگو گرفت. آنچه در عاشورا رخ داد از نظر زمینهها، عناصر و عواملشکلگیرى و انجام آن، در بسیارى موارد منحصر به فرد است و به همینبیان، فرهنگ شکلگرفته از آن نیز هویتى ویژه دارد. اما حوزه تاثیربخشىو حرکتآفرینى آن، بسى گسترده و مستمر است. و این حقیقتى است که درارزیابى عاشورا تا اینک، بیشترین توجه را به خود اختصاص داده است.
تا کنون فرهنگ عاشورا از زوایاى بسیارى مورد ارزیابى و کنکاشصاحبان اندیشه و تحقیق قرار گرفته است که بسى قابل تاسى و تقدیر است.طبعا عاشورا نیز مانند بسیارى مسایل و جریانات تاریخى - اجتماعى دیگرنتوانسته و نمىتواند به گونهاى هماهنگ و در یک راستا مورد داورى قرارگیرد. این واقعیت، افزون بر محدودیتهاى اسناد تاریخى که به گونهاىمعمول، بسیارى زوایا را در ابهام و تردید باقى مىگذارد، ناشى از تفاوتهاىبسیار و گستردهاى است که در دیدگاههاى تحلیلگران وجود دارد.تفاوتهایى که گاه بسیار عمیق و در حوزه مسایلى بس اساسى و مهم است.بخش وسیعى از این تحلیلها و ارزیابیها، حاصل اصول و پیشفرضهاىقطعیتیافتهاى است که ملاکهایى متقن در ارزیابى عاشورا تلقى شدهاند. واین است که با وجود مواد و منابعى یکسان در برابر ارباب تحقیق و نظر،شاهد قضاوتهایى بس متفاوت و حتى متناقض مىباشیم. بخشى ازپراکندگى موجود در آراء و تحلیلهایى که در باره عاشورا صورت گرفته،ناشى از قوت و ضعف اشراف بر منابع و مستندات است، اما بسیارى نیزمعلول دیدگاههاى پراکنده ولى جزمى تحلیلگران، حتى در اصولىترینمسایل است که زیربناى ارزیابى و تحلیل آنان را متفاوت مىسازد.
درسى که اربعین به ما مىدهد، این است که باید یاد حقیقت و خاطرهى شهادت را در مقابل طوفان تبلیغات دشمن زنده نگهداشت. شما ببینید از اول انقلاب تا امروز، تبلیغات علیه انقلاب و امام و اسلام و این ملت، چه قدر پرحجم بوده است. چه تبلیغات و طوفانى که علیه جنگ به راه نیفتاد جنگى که دفاع و حراست از اسلام و میهن و حیثیت و شرف مردم بود. ببینید دشمنان علیه شهداى عزیزى که جانشان - یعنى بزرگترین سرمایهشان - را برداشتند و رفتند در راه خدا نثار نمودند، چه کردند و مستقیم و غیرمستقیم، با رادیوها و روزنامهها و مجلهها و کتابهایى که منتشر مىکردند، در ذهن آدمهاى سادهلوح در همه جاى دنیا، چه تلقینى توانستند بکنند.
حتّى افراد معدودى از آدمهاى سادهدل و جاهل و نیز انسانهاى موجّه و غیر موجّهى در کشور خودمان هم، در آن فضاى ملتهب جنگ، گاهى حرفهایى مىزدند که ناشى از ندانستن و عدم احاطه به حقایق بود. همین چیزها بود که امام عزیز را برمىآشفت و وادار مىکرد که با آن فریاد ملکوتى، حقایق را با صراحت بیان کند.
اگر در مقابل این تبلیغات، تبلیغات حق نبود و نباشد و اگر آگاهى ملت ایران و گویندگان و نویسندگان و هنرمندان، در خدمت حقیقتى که در این کشور وجود دارد، قرار نگیرد، دشمن در میدان تبلیغات غالب خواهد شد. میدان تبلیغات، میدان بسیار عظیم و خطرناکى است. البته، اکثریت قاطع ملت و آحاد مردم ما، به برکت آگاهىِ ناشى از انقلاب، در مقابل تبلیغات دشمن بیمه هستند و مصونیت پیدا کردهاند. از بس دشمن دروغ گفت و چیزهایى را که در مقابل چشم مردم بود، به عکس و واژگون نشان داد و منعکس کرد، اطمینان مردم ما نسبت به گفتهها و بافتهها و یاوهگوییهاى تبلیغات جهانى، بکلى سلب شده است.
دستگاه ظالم جبار یزیدى با تبلیغات خود، حسینبنعلى(ع) را محکوم مىساخت و وانمود مىکرد که حسینبنعلى(ع) کسى بود که بر ضد دستگاه عدل و حکومت اسلامى و براى دنیا قیام کرده است!! بعضى هم، این تبلیغات دروغ را باور مىکردند. بعد هم که حسینبنعلى(علیهالسّلام)، با آن وضع عجیب و با آن شکل فجیع، به وسیلهى دژخیمان در صحراى کربلا به شهادت رسید، آن را یک غلبه و فتح وانمود مىکردند! اما تبلیغات صحیح دستگاه امامت، تمام این بافتهها را عوض کرد.
18 صفحه
فایل ورد
قابل ویرایش
فهرست
عنـــــــوان
صفحه
چکیده
1
مقدمه
2
علم و دانش زینب کبری
3
روحیه و شخصیت آن حضرت
4
زینب در روز عاشورا
6
اسرا بعد از واقعه عاشورا
7
ورود اهل بیت امام حسین به کوفه
8
خطبه حضرت زینب برای مردم کوفه و نتیجه آن
8
زینب (س) در مجلس ابن زیاد
11
خطبه حضرت زینب در برابر یزید در شام
12
نقش اسرا بعد از کربلا
15
نتیجه گیری
17
فهرست منابع
18