در هر سیستمی و با هر عملکردی برای تصمیم گیری به داده های ورودی احتیاج داریم. این ورودی ها میتوانند از یک سنسور صوتی, سنسور فاصله سنج , سنسور مادون قرمز , میکروفن و با تصاویر ارسالی از یه دوربین باشد.
امروزه پردازش تصویر بهترین ابزار برای استخراج ویژگی ها و تحلیل موقعیت و در نهایت تصمیم گیری صحیح می باشد. در مورد انسان نیز به همین صورت است, اطلاعات از طریق چشم به مغز ارسال می شوند و مغز با پردازش این اطلاعات تصمیم نهایی را گرفته و فرمان را صادر می کند.
هدف از پردازش تصویر پیاده سازی عملکرد ذهن انسان در قبال داده ها و انجام پردازش های خاصی برای استخراج ویژگی مورد نیاز برای رسیدن به هدف از پیش تعیین شده می باشد.
کوچکترین جزء PIXEL است . پیکسل مخفف Picture Element به معنی المان تصویر است. یک تصویر متشکل از تعداد زیادی پیکسل است که در کنار هم قرار گرفته اند . در واقع زمانی که با یک دوربین دیجیتال عکس می گیرید اگر رزولوشن دوربین شما 640480x باشد به این معنی است که ماتریس با ابعاد 640480x در اختیار شماست که 640 پیکسل در طول و 480 پیکسل در عرض دارد . به ازای هر پیکسل یک سلول نوری در دوربین وجود دارد. شدت نور این سلول نوری مقدار عددی را برای این پیکسل تعیین می کند. به طور مثال به ازای رنگ سیاه مقدار صفر در پیکسل ذخیره می شود و به ازای رنگ سفید مقدار 255 در آن ذخیره می شود.
چیلر (به انگلیسی: Chiller) دستگاهی است که حرارت را از مایع (معمولاً آب) بر اساس سیکل تبرید تراکم بخار و یا جذبی میزداید. این مایع میتواند برای خنک کاری هوا و یا دستگاههااستفاده شود که معمولاً به صورت سیکل و درون یک مبدل حرارتی جریان دارد. به عنوان یک محصول جانبی مهم، حرارتی که از مایع جذب شده یا باید به محیط خارج دفع شود یا برای کاراییهای بالاتر برای مقاصد گرمایی استفاده شود. نگرانیهایی در مورد طراحی و انتخاب چیلرها وجود دارد. این نگرانیها شامل، کارایی، بازده، تعمیر و نگهداری، آسیب پذیریهای محیطی است.
انواع چیلرها
چیلرها به دو دسته چیلرهای تراکمی و چیلرهای جذبی تقسیم میشوند. شکل دیگر تقسیم بندی چیلرها بر اساس شکل خنک شدن ماده مبرد است که به سه دسته آب خنک، هوا خنک وتبخیری تقسیم بندی میشوند.
چیلرهای تراکمی با استفاده از انرژی الکتریکی و چیلرهای جذبی با استفاده از انرژی حرارتی باعث ایجاد برودت و سرما میشوند.
چیلر تراکمی
در چیلرهای تراکمی گاز ابتدا توسط کمپرسور، متراکم میگردد. این گاز سپس به کندانسور وارد شده توسط آب یا هوای محیط، خنک شده و به مایع تبدیل میگردد این مایع با عبور از شیر انبساط یالوله موئین وارد خنککننده (اواپراتور) میشود که در فشار کمتری قرار دارداین کاهش فشار باعث تبخیر مایع گردیده و در نتیجه مایع سردکننده با گرفتن حرارت نهان تبخیر خود از محیط خنککننده، باعث ایجاد برودت در موادی که با قسمت خنککننده در ارتباطند میگردد. سپس گاز ناشی از تبخیر، به کمپرسور منتقل میشود.
با عبور بخار با سرعت در یک مسیر هوای کندانسور مکیده میشود. خلاء در کندانسور به علت تبدیل بخار به اب و اختلاف حجم بین بخار و اب ایجاد میگردد
انواع چیلر تراکمی
کنترل کنندههای فشار در چیلر تراکمی
کنترل فشار بالا و پایین
این وسیله جهت کنترل کردن فشار دستگاه میباشد، دو لوله موئین در این کنترل وجود دارد که لوله LP را به قسمت مکش کمپرسور متصل کرده و لوله HP را به قسمت فشار بالا.
در سیستم چیلر کمپرسور باید با فشار مکش و دهش معینی کار کند. هرگاه از این فشار کمتر یا بیشتر شود این کنترل عمل کرده و دستگاه را خاموش میکند. کنترل فشار بالا و پایین قابل تنظیم میباشد.
در چیلر تراکمی با کندانسور آبی معمولاً فشار پایین را روی ۳۰ psi و فشار بالا را روی psi ۲۲۰ و با کندانسور هوایی فشار پایین را روی ۴۰ و فشار بالا را روی ۲۵۰ psi میتوان تنظیم کرد.
اگر کمپرسور بر اثر فشار بالا قطع شود باید از سیستم رفع عیب شده و کلید ریست را فشار دهیم ولی اگر بر اثر فشار پایین قطع شود دوباره بر اثر افزایش گاز دستگاه روشن میشود.
کنترل فشار روغن
این وسیله جهت کنترل کردن مداوم فشار روغن کمپرسور میباشد. اگر در کمپرسور فشار روغن نباشد باعث صدمه دیدن آن میشود. کنترل روغن دارای دو لوله موئین میباشد که یکی از آنها به قسمت ساکشن (مکش) کمپرسور و دیگری به قسمت فشار روغن کمپرسور متصل میشود. بین فشار مکش کمپرسور و فشار روغن باید حداقل ۱۰ psi فشار باشد در غیر این صورت کنترل روغن فرمان قطع میدهد. هنگامی که کنترل روغن احساس کند که فشار زیر ۱۰ psi است یک هیتر درداخل کنترل روغن شروع به گرم شدن میشود و پس از تقریباً ۹۰ ثانیه حرارت هیتر باعث قطع شدن جریان شده و کمپرسور خاموش میشود.
ساختمان چیلر تراکمی
اصول کار چیلر تراکمی
اصول کار چیلر تراکمی بدین شکل میباشد که سیال مبرد وارد لولهها یا به اصطلاح تبخیر کننده که در داخل اتاق یا محلی که میخواهیم سرد کنیم میشود گرما از هوای اتاق به سیال مبرد داده میشود و سیال در نتیجه گرفتن گرما تبخیر میشود و در عوض درجه حرارت اتاق پایین میآید و دارای شرایط زیر باشد:
چیلر جذبی
در چیلرهای جذبی برخلاف چیلرهای تراکمی از جذب کننده (Absorber) و مولد حرارتی (ژنراتور) بجای کمپرسور استفاده میگردد. عمومیترین خنککننده در چیلرهای جذبی سیستم برمید لیتیم(لیتیوم برماید) است. در این سیستم، در قسمت جذب کننده، بخار آب توسط لیتیوم برماید غلیظ جذب شده و در قسمت مولد حرارتی، آب بر اثر حرارت تبدیل به بخار میشود. بخار آب در کندانسور که دارای فشار ۱/۰ اتمسفر است به حالت مایع در میآیدو سپس در خنککننده که تحت فشار ۰۱/۰ اتمسفر دوباره به بخار تبدیل میگردد و آب برای اینکه تبخیر گردد گرمای نهان خود رااز محیط خنککننده میگیرد و باعث ایجاد برودت میگردد سپس بخار آب ایجاد شده در خنککننده به جذب کننده منتقل میگردد و دوباره این چرخه تکرار میشود.
انواع چیلر جذبی[ویرایش]
۱- گروه تک اثره (Single effect)
که خود به سه دسته چیلرهای تک اثره با تغذیه بخار، تک اثره با تغذیه آب داغ (دمای بالای ۱۰۰ درجه سانتیگراد) و تک اثره با تغذیه آب گرم (دمای زیر۱۰۰ درجه سانتیگراد) تقسیم میشوند که نحوه کار آنها مشابه بوده و همگی دارای حداقل یک مولد حرارتی میباشند.
۲- گروه دو اثره (Double effect)
که به دو دسته دو اثره با تغذیه بخار و دو اثره با شعله مستقیم طبقهبندی میشوند. این چیلرها، جز نسل جدید چیلرهای جذبی بوده و دارای سیکل تبرید کاملتری نسبت به چیلرهای جذبی تک اثرهاست.
انواع چیلر
چیلر : به دستگاه تولید برودت بر اساس عکس چرخه رانکین، چیلر گفته می شود. در این دستگاه مبرد چهار مرحله افزایش فشار (compress)، حرارت دهی و میعان (condense)، کاهش فشار (expansion) و حرارت گیری و تبخیر (evaporation) را در یک چرخه طی می نماید. به این صورت که مبرد مایع در فشار پایین حرارت را از محیط سرد در اواپراتور گرفته و بخار می شود، بخار تولید شده توسط مرحله افزایش فشار به فشار و دمای بالاتر می رسد، حرارت در این مرحله از بخار داغ گرفته شده و مبرد پس از طی نمودن مرحله اختناق به صورت مایع برای بازگشت به اواپراتور آماده می شود.
1- مرحله افزایش فشار (کمپرس):
این مرحله به دو صورت رخ می دهد که بر اساس آن چیلرها نیز به دو دسته کلی تراکمی یا جذبی طبقه بندی می شوند.
چیلرهای تراکمی:
در این نوع چیلرها وظیفه افزایش فشار مبرد بر عهده کمپرسور می باشد. کمپرسور مبرد بخار شده در مرحله حرارت گیری (اواپراتور) را متراکم کرده و وارد مرحله حرارت دهی (کندانسور) می نماید.
این چیلرها که منبع تغذیه آنها برق است، دارای بازده (COP) بالایی بوده و معمولا 4 تا 7 برابر انرژی الکتریکی وارد شده به دستگاه را از منبع سرد (اواپراتور) و به منبع گرم (کندانسور) تحویل می دهند. این چیلرها بر اساس نوع کمپرسور به انواع رفت و برگشتی، اسکرو، اسکرال و سانتریفیوژ تقسیم بندی می شوند که تفاوت آنها در یک مقاله مجزا قابل بحث است.
چیلرهای جذبی:
تفاوت این چیلرها با چیلرهای تراکمی در مرحله افزایش فشار می باشد. در این چیلرها مبرد پس از اواپراتور، در قسمتی به نام ابزربر (absorber)، جذب یک ماده دیگر در فاز مایع به عنوان جاذب می شوند و حرارت تولید می نماید. (البته این حرارت توسط یک سیکل دیگر از سیستم دفع شده و تاثیر
چیلر (به انگلیسی: Chiller) دستگاهی است که حرارت را از مایع (معمولاً آب) بر اساس سیکل تبرید تراکم بخار و یا جذبی میزداید. این مایع میتواند برای خنک کاری هوا و یا دستگاههااستفاده شود که معمولاً به صورت سیکل و درون یک مبدل حرارتی جریان دارد. به عنوان یک محصول جانبی مهم، حرارتی که از مایع جذب شده یا باید به محیط خارج دفع شود یا برای کاراییهای بالاتر برای مقاصد گرمایی استفاده شود. نگرانیهایی در مورد طراحی و انتخاب چیلرها وجود دارد. این نگرانیها شامل، کارایی، بازده، تعمیر و نگهداری، آسیب پذیریهای محیطی است.
سری کردن و انتقال خط پریزها به جعبه فیوز: همان طور که می دانید هر پریز به یک فاز و یک نول نیاز دارد پس ما باید از هر پریز به پریز دیگر دو رشته سیم 2.5 طبق استانداردهای برق ساختمان انتقال دهیم و در نهایت به جعبه فیوز برسیم. چون در هر پریز برق 4 رشته سیم قرار می گیرد می توانیم برای ارتباط با پریز از ترمینال ها که در اندازه های مختلفی وجود دارند استفاده کنیم و روش دیگر اتصال سیم ها به یکدگر و پریز است.یکی از سیم هایی که وارد جعبه فیوز می شود (سیمی که برای فاز در نظر گرفته ایم) طبق استانداردهای برق ساختمان به یک فیوز متصل می شود و از فیوز اصلی یک انشعاب برق به آن می دهیم , سیم نول را نیز به شمش نول متصل می کنیم .
همانطور که می دانید برای شروع سیم کشی یک ساختمان باید یک سری استانداردها را در نظر بگیریم. در این پست به ذکر این استانداردها می پردازیم و در پست های بعد راجع به آغاز به کار سیم کشی ساختمان صحبت خواهیم کرد.
فصله ها
*فاصله کلیدها از کف تمام شده ساختمان باید بین 110 تا 120 سانتیمتر باشد.
*فاصله ی پریزهای برق, تلفن و آنتن از کف باید بین 30 تا 40 سانتیمتر باشد.
*فاصله ی جعبه فیوز از کف ساختمان باید بین 150 تا 170 سانتیمتر باشد.
*فاصله جعبه فیوز از لوله های آب و گاز باید 1 متر باشد.
*فاصله ی پنل و گوشی آیفون از کف باید 140 تا 150 سانتیمتر باشد.
*فاصله ی آویز لامپ ها از سقف ساختمان باید 30 تا 50 سانتیمتر باشد.
*فاصله ی کلیه قوطی ها از چهارچوب در باید بین 15 تا 25 سانتیمتر باشد.
سطح مقطع سیم ها
* سطح مقطع سیم های روشنایی 1.5 و سیم های پریز 2.5 و سیم های برق اصلی 4 میلیمتر مربع می باشد.
* سطح مقطع سیم های کولر آبی 2.5 و سیم های کولر گازی 4 میلیمتر مربع می باشد.
ظرفیت فیوزها
* ظرفیت فیوزهای روشنایی 10 , فیوزهای پریز 16 , فیوز کولر گازی و فیوز اصلی 20 , فیوز کنتور 25 آمپر (A) می باشد.
مختصری درباره سیم کشی ساختمان ها
- هر مدار پریز باید حداکثر شامل 15 پریز باشد.
- مدار کلیدها و پریزها باید به صورت مجزا نصب شوند. در حالت اگر در سیستم برق هرگونه اتصالی و یا ایرادی پیش بیاید ، به راحتی قابل تشخیص و عیب یابی می باشد.
- در آشپزخانه ها باید برای هریک از موارد زیر یک پریز نصب شود:
*ماشین لباس شویی *اجاق گاز(این پریز باید در فاصله 30 سانتیمتری از کف تمام شده نصب شود)
*ظرفشویی (برای استفاده از دستگاه تصفیه آب) *ماشین ظرفشویی *پکیج *یخچال
نکته 1 : فیوز مورد نظر برای آشپزخانه حداقل 16 آمپر می باشد.
نکته 2 : مانند دیگر بخش های ساختمان مدار روشنایی و پریزها در آشپزخانه باید از هم تفکیک شوند.
- نمره سیم برای پریز 2.5 و برای روشنایی 1.5 می باشد.
- سیم برق اصلی ساختمان باید کابل 4*3 باشد.
- برای کولرهای آبی باید کابل 2.5*3 مستقیما از کلید کولر به جعبه فیوز کشیده شود و یک فیوز 16 آمپر برای آن تعبیه گردد.
- برای مدار روشنایی هر بخش از ساختمان باید یک فیوز 10 آمپر مجزا نصب شود.
- در سرویس های بهداشتی از پریزهای ارت دار ضد آب و درجه حفاظتی بالا استفاده شود.
- برق مشاعات ساختمان باید به صورت مستقیم به کنتور مربوطه کشیده شود و به هیچ عنوان از برق داخل واحدها برای مشاعات استفاده نشود.
- برای برق رسانی به هر واحد در ساختمان ها باید از باکس های راه پله و یا رایزر استفاده شود و به هیچ عنوان سیم های مربوط به هر واحد نباید از واحدهای دیگر عبور نماید.
- برای انتقال کابل ها در مشاعات بزرگ و پارکینگ ها باید از سینی کابل استاندارد استفاده شود.
- در حیاط ها و محوطه های باز و محل های مرطوب باید از کلیدها و پریزهای عایق و ارت دار استفاده شود. همچنین برای روشنایی ها از نوع حفاظتی ضد آب (روشنایی با بدنه و حباب غیرقابل نفوذ) استفاده گردد.
سیم کشی بین پریزهای تلفن بسیار ساده می باشد. به این صورت که سیم ها از پریزی به پریز دیگر متصل می شود و از نزدیک ترین پریز تلفن به باکس راه پله و از آنجا هم به باکس پارکینگ و کابل تلفن مخابرات متصل می شود. انتخاب تعداد زوج های کابل تلفن بستگی به تعداد خط های هر واحد دارد ولی نوع معمول آن یک خط برای هر واحد می باشد. با توجه به احتمالات برای واحد تک خطه از کابل دو زوج فویل دار مرغوب استفاده می شود تا اگر در آینده قطعی در سیم ها رخ داد از زوج دیگر استفاده شود.
سیم کشی و راه اندازی خط ADSL
هر بسته ی مودم حاوی موارد زیر می باشد:
- مودم
- اسپلیتر(splitter)
- یک کابل شبکه
- آدابتور برق مودم
- کابل های سوکت دار تلفن
خط اصلی تلفن ابتدا باید وارد اسپلتر(Line) شود و سپس از دو خروجی دیگر به تلفن(phone) و مودم(ADSL) متصل گردد
مودم:
تلفن از اسپلیتر وارد می شود. در مودم ها یک سوکت برای تلفن تعبیه شده است. سوکت های LAN برای اتصال مودم به کارت شبکه در کامپیوترها می باشد. و یک سوکت هم برای منبع تغذیه آن وجود دارد:
این هم از نقشه نهایی نصب ADSL :
نقشه سیم کشی پروژکتورها (نور افکن)
این نقشه به صورت کلی شامل پروژکتورها خواهد بود. هنگام خرید, پروژکتورها به صورت آماده و سیم کشی شده تحویل نمی گردند و باید ترانس و استارت را جا زده و خودتان سیم کشی نمائید.
توضیحات نقشه:
سیم فاز مستقیما وارد یکی از پیچ های ترانس شده و از پیچ دیگر ترانس یک سیم به کنتاکت B استارت وارد می شود.
سیم نول اصلی و نول لامپ با هم یکی شده و یک نول هم به کنتاکت N استارت وصل می شود. و در نهایت یک سیم از کنتاکت LP به سیم دیگر لامپ وصل می شود:
سیم کشی کامل یک ساختمان دارای مراحل متعددی می باشد که هر مرحله از کار طی زمان خاصی انجام می شود بدین معنی که شما نمی توانید تمام مراحل را در یک زمان و پشت سرهم انجام دهید زیرا باید شرایط برای ادامه کار شما آماده باشد. در زیر مراحل برق کشی را خواهم شمرد و توضیحاتی در رابطه با هر کدام خواهم داد:
آموزش برق ساختمان ( جعبه فیوز )
همانطور که در آموزش ها و نقشه های گذشته ملاحظه کردید تمامی خطوط برق قسمت های مختلف را روی نقشه یک خانه از قبیل پذیرایی کلیدها و پریزها , خواب های یک و دو , سرویس ها وآشپزخانه رسم کردیم و اکنون نوبت به جعبه فیوز این خانه می رسد. طبق استانداردهای برق ساختمان برای هر خط مشخص شده یک فیوز با بار (آمپر) مورد نیاز قرار داده شده است. تصویر زیر به وضوح گویای این توضیحات می باشد:
آموزش برق ساختمان (نقشه برق پذیرایی: پریزها)
خط آنتن ( خط زرد رنگ ) از پشت بام وارد اولین پریز آنتن شده و پس از عبور از سوکت آنت دیگر به خواب یک و سپس خواب دو ختم می شود
خط تلفن ( خط سبز رنگ) از باکس حیاط یا راه پله وارد خانه می شود و پس از دور زدن در پریزهای تلفن موجود در پذیرایی به خواب ختم می شود
خط برق (خط قرمز رنگ) پریزهای پذیرایی از جعبه فیوز به تمامی پریزهای موجود در پذیرایی وارد می شود.
درجه حفاظت تاسیسات الکتریکی ( استاندارد IP )
IP چیست؟ در واقع IP کدی است که برای نشان دادن قدرت حفاظت دستگاه در برابر نفوذ می باشد. این نفوذ می تواند شامل اجسام خارجی ، گرد و خاک و آب باشد. این کلمه اختصاری مخفف دو کلمه International Protection (به معنی حفاظت بین المللی) می باشد.
درجه حفاظت زمانی مشخص می شود که دو عدد جلوی IP به شکل IPxx قرار بگیرد. مثلا IP11 یا IP44
فلسفه استفاده از حفاظت تجهیزات چیست؟
تجهیزات و دستگاه های الکتریکی می توانند در شرایط محیطی مختلفی مورد استفاده قرار بگیرند مثلا یک پریز برق که در محیط بازی مانند حیاط یک خانه نصب شده است و یا کلید برقی که در داخل یک کارگاه صنعتی پر دود و پر گردوغبار بکار گرفته شده است. اگر در این شرایط از کلید و پریزهای معمولی (بدون درجه حفاظت متناسب با محیط ) استفاده شود چه اتفاقی خواهد افتاد؟ مسلما پریز داخل حیاط بر اثر یک بارندگی نمی تواند در برابر نفوذ آب مقاومت کند و در نتیجه نفوذ آب می تواند عواقب خطرناکی داشته باشد. خطراتی مانند اتصالی ، برق گرفتگی و ... . در کل نفوذ آب و یا گردوغبار به هر شکلی می توانند باعث اختلال در کارکرد تجهیز مورد نظر شود. پس بهترین کار آن است که از پیش اقدامات حفاظتی لازم را انجام دهیم که یکی از مهمترین آنها همین انتخاب IP مناسب می باشد. و به قولی علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد!
اصول شماره گذاری IP تجهیزات :
چنانچه تعیین کد عددی ضرورت نداشته باشد از X و یا 0 به جای آن استفاده می شود.(در مواردی حفاظت تعریف شده نباشد)
ارقام مشخصه :
الف)رقم اول مشخصه:
اولین رقمی که در جلوی IP ذکر می شود نشان دهند دو مفهوم می باشد:
1- حفاظت انسان در برابر دسترسی به قسمت ها خطرآفرین یا محدود کردن نفوذ قسمتی از بدن فرد.
2- حفاظت تجهیز در برابر نفوذ اجسام جامد خارجی.
این رقم یک عدد بین 1 تا 6 می باشد . هرچه عدد پایین تر باشد حفاظت دستگاه در برابر نفوذ دو مورد بالا کمتر می شود.
ب)دومین رقم مشخصه:
تعیین دومین رقم مشخصه بیانگر درجه حفاظت تأمین شده توسط محفظه نسبت به اثرات زیان آور نفوذ آب روی وسیله می باشد .
درجه حفاظت یک تجهیز در برابر نفوذ آب توسط یکی از اعداد 1 تا 8 مشخص می شود که هر چه عدد پایین تر باشد حفاظت تجهیز در برابر نفوذ آب کمتر می باشد. جدول دوم این اعداد و توضیحات را کاملا تشریح می کند.
نول چیست و از کجا می آید؟
هر لامپ یا مصرف کننده خانگی برای روشن شدن و شروع به کار نیاز به یک سیم دارای الکترون (فاز) دارد. همان طور که می دانیم زمانی جریان در یک مدار برقرار می شود که الکترون ها از پتانسیل بالاتر (ولتاژ بیشتر) به سمت ولتاژ پایین تر حرکت کند. حال اگر ما لیک لامپ و سیم فاز داشته باشیم و بخواهیم آن را روشن کنیم باید یک مسیر ایجاد نمائیم که طی آن جریان جاری شود و در حقیقت اختلاف پتانسیل بین دو سر لامپ حاصل شود. در این موقع اگر یک سیم که به زمین (زمین دارای ولتاژ صفر می باشد) متصل شده است را به سر دیگر لامپ متصل کنیم این اختلاف پتانسیل ایجاد شده و جریان مسیر خود را پیدا می کند و لامپ یا هر مصرف کننده ی دیگری روشن می شود.
حال این سوال پیش می آید که اصلا نول کجا تولید شده و چگونه منتقل می شود؟
در پاسخ باید بگویم که نول در اصل در پست های برقی که در سطح شهر دیده اید تولید می شود. این پست ها وظیفه کاهش ولتاژ برق برای مصارف خانگی را دارند. بنده در اینجا نمی خواهم وارد مباحث تخصصی شود و فقط به ذکر این نکته اکتفا می کنم که در این پست ها ترانس های 3 فاز را به صورت اتصال ستاره (مباحث برق قدرت) متصل می کنند (بارهای متعادل) و در این حالت مرکز ستاره بدون جریان می باشد و نسب به فازها دارای اختلاف پتانسیل صفر می باشد که این نقطه به عنوان نول برای مصارف خانگی استفاده می کنند. حال از این نقطه به کمک کابل ها و تیرهای برق، نول را به خانه ها و ساختمان ها می رسانند.
سوال دیگری که پیش می آید این است که آیا می توان نول را از زمین گرفت؟
بله این امکان وجود دارد که البته در شراط خاصی اختلاف پتانسیل 220 را با سیم فاز ایجاد می کنند و همیشه کارایی ندارد.
و سوالی دیگر : تفاوت نول و ارت چیست؟
در قسمت بالا درباره نول صحبت شد. ارت سیم است که الکترون های آزاد دستگاه ها و مصرف کننده های الکتریکی را به منظور حفاظت به زمین منتقل می کند.
سوال مهم : آیا می توان از سیم نول بجای ارت استفاده کرد؟
در مدارات احتمال برق دار شدن سیم نول وجود دارد و اگر از این سیم به عنوان ارت استفاده شود ممکن است سبب اتصالی شده و به دستگاه ها آسیب وارد کند.
سوال بسیار مهم : آیا می توان از لوله های آب به عنوان ارت استفاده کرد؟
خیر نمی توان! هنگامی که الکترون های آزاد به لوله های فلزی آب برسند دارای جریان شده و این جریان برق هنگام استفاده از آب به بدن انسان منتقل می شود. شاید این برق اکثرا ناچیز باشد ولی در شرایط خاص باعث برق گرفتگی می شود.
کلید محافظ جان که با RCCB یا RCD نیز شناخته میشود، نوعی کلید است که با مقایسهٔ جریان سیمهای رفت و برگشت، در صورتی که اختلافی بین جریان رفت و برگشت وجود داشته باشد مدار را قطع میکند. در حالت عادی مدارهای الکتریکی، جریان رفت با جریان برگشت برابر است، اما اگر به هر دلیلی جریان بین سیم فاز و نول (در مدارهای تکفاز) اختلاف داشته باشد کلید محافظ جان عمل خواهد کرد. وجود این اختلاف ممکن است بر اثر اتصال بدنهٔ یکی از دستگاههای الکتریکی باشد که در آن جریان الکتریکی به جای برگشتن از راه سیم نول از راه زمین به منبع برمیگردد که اصطلاحاً میگویند جریان نشت پیدا کرده است. این دستگاه جریانهای نشتی کوچکی را که توسط فیوز شناسایی نمیشوند اما میتوانند زمینهسازآتشسوزی یا برقگرفتگی شوند شناسایی و مدار را در چند دهم یا صدم ثانیه قطع میکند.
جریان نشتی ممکن است از راه بدن فردی که با زمین تماس دارد و تصادفاً دستش با قسمت برقدار مدار تماس پیداکرده است به وجود آید، کلیدهای محافظ جان به گونهای طراحی میشوند که پیش از آسیبرسیدن به فرد مدار را قطع میکنند. این کلیدها برای قطع مدار در برابر اضافهبار و اتصالکوتاه طراحی نشدهاند. گونهٔ دیگری از این کلیدها که افزون بر جریان نشتی به اضافهبار هم واکنش نشان میدهند RCBO[واژهنامه ۳] نامیده میشوند. RCD ممکن به در اشاره به کلیدهای RCC
باید از لوله فولادی خرطومی قابل انعطاف برای سیم کشی استفاده شود.
81- برای کابل ها در هر طبقه دریچه بازدید اجرا شود به این دلیل که ردگیری و تعویض مدارها در آینده بدون اشکال انجام پذیرد که این امر در مقررات ملی مبحث 13 بند 4-1-4 ذکر شده است.
82- ارتفاع پریزها در آشپزخانه بررسی شود که برای لباسشویی 70 سانتی متر (30 سانتی متر دورتر از لوله تخلیه آب)و برای اجاق گاز 30 سانتی متر باشد که اگر پریز اجاق گاز بالاتر باشد حرارت برگشتی فر برای آن خطرساز است و اگر مشکل حرارت برگشتی فر را نداریم پریز اجاق گاز هم در 70 سانتی نصب شود. ارتفاع پریز برای هود 180 سانتی متر در نظر گرفته شود.
(البته در آشپزخانه نصب پریز در ارتفاع کمتر از 110 سانتی متر ممنوع است، ولی برای ظرفشویی و لباسشویی شاید خطرناک باشد که پریز آن بالای کابینت قرار گیرد به همین دلیل اگر به اندازه کافی مثلا30 سانتی متر از لوله تخلیه آب لباسشویی یا لوله آب سرد و گرم، پریز را بالاتر قرار دهیم می توانیم با مسئولیت خودمان این اجازه را بدهیم که پریز زیر110 سانت نصب شود)و همچنین در سرویس ها و آشپزخانه بهتر است ارتفاع نصب کلید و پریز 120 سانتی متر از کف تمام شده باشد که در سرویس ها باید پریز، درپوش داشته باشد یعنی IP44 باشد.
83- ارتفاع نصب آیفون 150 سانتی متر است.(می تواند بیشتر هم باشد)
84- ارتفاع نصب کلید کولر 140 سانتی متر است.(می تواند بیشتر هم باشد)
85- ارتفاع نصب چراغ های دیواری حداقل 220 سانتی متر است.
86- حداقل ارتفاع نصب تابلوهای برق توکار یا روکار از محور افقی آن 160 سانتی متر است(می تواند بیشتر هم باشد)
87- حداقل ارتفاع نصب جعبه تقسیم های توکار یا روکار 220 سانتی متر است.
88- چراغ های فلورسنت می بایست حتما مجهز به خازن 9 میکرو فاراد باشد. برای جبران اثر سلف یا بالاست آنها(به اشتباه ترانس مهتابی گفته می شود).
89- برای مکان های زیر باید روشنایی ایمنی که شدت آن از 10 لوکس کمتر نباشد پیش بینی شود. راهروها و راه های خروجی- راه پله ها- آسانسورها و
سرسراهای آسانسور در طبقات محوطه هایی که در مسیر راه های خروج قرار دارند.(معمولا صاحب کاران چراغ باطری سرخود قابل شارژ در راه پله ها قرار می دهند که قابل قبول است) پریز شارژ این چراغ نزدیک آن و در ارتفاعی بیشتر از 2.5 متر قرار می گیرد که منعی ندارد.
90- برای چراغ های استخر و سونا که در منازل کنونی زیاد استفاده می شود از ترانس12 ولت باید استفاده شود و برای جلوگیری از برق گرفتگی یک صفحه بریر barrier یا مانع و حائل در ترانس کاهنده باید موجود باشد تا احتمال اتصال سیم پیچ 220 به 12 ولت را از بین ببرد.
91- حداقل فاصله کنتور برق 60 سانتی متر تا تأسیسات آب و 130 سانتی متر تا تأسیسات گاز باشد(1.5 متر با هر یک از آنها توصیه می شود) و 1.5 متر هم جلوی کنتور باید فضای باز وجود داشته باشد.
92- فاصله کابل تغذیه کنتور تا تیر شرکت برق نباید بیشتر از 25 متر باشد.
93- برای مشترکین مجتمع که جمع قدرت قراردادی آنها بیش از 250 کیلو وات می باشد سیستم باسداکت BUSDUCTتوصیه جدی شده است. که باسداکت ها حداکثر هر 3 متر باید در نصب افقی پایه نگهدارنده داشته باشد و باسداکت با دیوار حداقل 10 سانتی متر فاصله داشته باشد که هوا اطراف آن متبادل شود و خنک شود. لبه های کناری باسداکت از شیار حفاظتی دیوار حداقل 2 سانتی متر فاصله داشته باشد. جعبه های انشعاب باسداکت در تمام طبقات باید 140 تا 180 سانت از کف تمام شده فاصله داشته باشد.
در مشهد 8 سقف و بالاتر سیستم باسداکت از طرف شرکت برق اجباری شده
94- فاصله قوطی کلیدها از یکدیگر حداقل باید4 سانتی متر باشد(قبل از نصب قاب رویی)
95- فاصله touch panel ها در برق هوشمند از کف تمام شده حداقل 130 سانتی متر می باشد که می تواند بالاتر هم قرار گیرد. اگر touch panel ها برای استفاده بچه ها و افراد معلول هم کاربرد دارد باید در ارتفاع 110 قرار گیرد. تابلوی برق هوشمند شامل switch actuator ها و رله ها و کنترلر مرکزی باید در ارتفاع 130 قرار گیرد مگر آنکه ابعاد تابلو خیلی بزرگ باشد که این ارتفاع می تواند کمتر شود.
96- سیم انتقال دیتا در برق هوشمندیا BMS حداکثر می تواند AWG20 باشد یعنی حداقل قطر آن 0.8 میلی متر مجاز است یا حداقل سطح مقطع مجاز آن 0.5 میلی متر مربع می باشد.
لوله کشی برق
لوله کشی برق، برای حفاظت هادی های عایقدار در تاسیسات الکتریکی ساختمانها استفاده می گردد. لوله های برق با توجه به جنس، روش اتصال، ویژیگی های الکتریکی و مکانیکی، قابلیت انعطاف، مقاومت در برابر حرارت و آتش، حفاظت در برابر اثرات عوامل خارجی تقسیم بندی می شوند.
انواع لوله و موارد کاربرد:
لوله های غیر فلزی
این گونه لوله ها که در بالای سطح زمین مورد استفاده قرار می گیرند باید در برابر رطوبت، فضاهای شیمیایی، ضربه، فشار، شعله، تغییر شکل ناشی از حرارت در شرایط بهره برداری، برودت و اثرات نور خورشید مقاومت کافی داشته باشند، برای مصارف بالای سطح زمین می توان از PVC سخت استفاده کرد.
در صورت استفاده در زیر سطح زمین باید از موادی ساخته شده باشند که در برابر رطوبت و عوامل خورنده مقاوم بوده و در برابر ضربه و فشارهایی که ممکن است در حمل و نقل و هنگام نصب به آن وارد شود، مقاومت نماید. برخی از موادی که دارای خواص فیزیکی فوق باشند شامل فیبر ، سیمان ازبست، سنگ صابون، پلی وانیال کلراید سخت (PVC)، فایبرگلاس اپوکسی و پلی اتیلن با غلظت زیاد می باشد .
موارد عدم مصرف لوله های غیر فلزی
کاربرد به عنوان پایه نگهدارنده چراغها و سایر وسایل برقی استفاده در مواردی که در معرض صدمات فیزیکی قرار گیرد.
نصب در محلی که لوله ها در معرض حرارتی بیش از دمای مجاز قرار گیرد.
استفاده در محیطهای مخاطره آمیز ؛ بجز نصب در عمق حداقل 60 سانتی متری از سطح زمین که در این صورت باید سیستم اتصال زمین اضافی برای حفظ مدارات الکتریکی مجاری فلزی وقسمتهای فلزی ماشین آلات کشیده شود و لوله قبل از خروج از زمین بطول 60 سانتی متر از نوع فلزی باشد.
کاربرد در مواردی که محدودیت حرارتی عایقبندی هادیها بیش از حرارت مجاز لوله ها باشد.
موارد مصرف لوله های غیر فلزی
نصب توکار در دیوار، کف، سقف
درمکانهایی که لوله ها در معرض عوامل ایجاد خوردگی شدید یا در معرض مواد شیمیایی باشد.
در مکانهای تر، که دیوارها غالباً شسته می شوند یا در قسمتهایی از کارگاههای مانند لبنیات سازی ، لباسشویی ، کنسرو سازی و امثال آنها که سیستم لوله کشی به گونه ای باشد که از ورود آب به داخل آن جلوگیری شود.
نصب روکار در موارد مجاز مشروط بر این است که در معرض ورود و آسیب فیزیکی یا تابش مستقیم خورشید نباشد.
توجه
در بخشهای زایمان، عمل و مراقبتهای ویژهCU , ICU که از سیستم برق ایزوله استفاده می شود، سیستم لوله کشی باید کلاً با لوله های پی – وی – سی سخت (PVC) انجام شود .
لوله های فلزی
لوله های فولادی سیاه: این نوع لوله که بوسیله رنگ مقاوم می شود ، تنها در داخل فضاهای سرپوشیده مورد استفاده قرار می گیرد .
لوله های گالوانیزه: این نوع لوله که در برابر زنگ زدگی و خوردگی مقاوم شده است می تواند در مواردی مانند محلهای تر و مرطوب و نیز مواردی که استحکام مکانیکی زیاد نیاز باشد، مورد استفاده قرار گیرد.
لوله های فولادی قابل انعطاف: در مواردی که لوله های برق از درز انبساط ساختمان عبور می کند و نیز برای اتصال برق به موتورها یا ماشین آلات که ایجاد لرزش می کند از این لوله ها استفاده می گردد که باید داخل این لوله ها بوشی از لاستیک با حداقل طول 20 سانتی متر باشد .
اصول و روشهای نصب لوله های برق
پیمانکار یا مجری تاسیسات برق به منظور ایجاد هماهنگی و پرهیز از دوباره کاری باید قبلاً نقشه های ساختمانی و مکانیکی را مورد بررسی و مطالعه دقیق قرارداده و ترتیب انجام عملیات مربوط به لوله کشی و نصب تاسیسات برقی را به نحوی فراهم آورد که با سایر فعالیت های ساختمانی هم آهنگ بوده و موجبات تداخل و تاخیر آن نشود.
حداقل فاصله بین لوله های برق سایر لوله های تاسیساتی از قبیل آب، بخار، گاز امثال آن باید 15 سانتی متر باشد.
برای لوله های با قطر 25 میلیمتر می توان از خم کن دستی استفاده کرد لیکن برای لوله های با قطر بیش از 25 میلیمتر باید از ماشین خم کن استفاده کرد .
شعاع داخلی انحنای لوله هایی که در کارگاه خم می شود، در صورتی که لوله حاوی هادیهای بدون روکش سربی باشد نباید از 8 برابر قطر لوله کمتر باشد و در صورتی که لوله حاوی هادیهای دارای روکش سربی باشد 12 برابر قطر لوله باید در نظر گرفته شود.
تعداد خمها – در مسیر لوله کشی بین دو نقطه اتصال مکانیکی مانند دو جعبه ( جعبه تقسیم یا جعبه کلید و پریز ) و یا یک جعبه و یک بوشن و یا دو بوشن در صورتی که تعداد خمها از چهار خم 90 درجه ( مجموعاً 360 درجه ) بیشتر گردد باید از جعبه کشش استفاده نمود.
لوله های تو کار باید حداقل 15 میلیمتر زیر سطح تمام شده دیوار یا سقف نصب شود.
محل و فاصله بستهای لوله های روکار بوسیله مهندس ناظر تاسیسات برق تعیین می شود لیکن فاصله بستها نباید از 40 سانتی متر کمتر و از 100 سانتی متر بیشتر باشد.
بستها باید بوسیله رول پلاک و پیچ به دیوار یا سقف محکم شود. در مواردی که لوله بروی سطح فلزی نصب می شود باید از پیچهای فولادی مخصوص فلز استفاده شود و در صورتی که لوله در روی سطح چوب نصب شود پیچهای مخصوص چوب باید به کار رود . استفاده از میخ به منظور محکم کردن لوله ها ، جعبه ها ، جعبه های تقسیم ، چراغها و غیره مجاز نمی باشد.
در لوله کشی روکار در صورتی که از لوله های فولادی سیاه استفاده شود ، کلیه لوله ها، جعبه ها و سایر وسایل مربوطه، باید با یکدست رنگ ضد رنگ و یا رنگ ثانویه پوشانده شود. نصب لوله های فولادی سیاه در مکانهای تر یا در خارج ساختمانها (فضای آزاد) مجاز نخواهد بود.
لوله های برق، در سقف کاذب نباید روی رابینتس نصب شود بلکه این گونه لوله ها را باید از سقف اصلی عبور داد.
در سیستم لوله کشی روکار در مکانهای تر داخل ساختمانها ، لوله کشی روکار باید به نحوی انجام شود که بین تمامی لوله ها ، جعبه ها و سایر لوازم مربوط به آن با دیوار یا سطح اتکایی حداقل شش میلیمتر فاصله وجود داشته باشد.
سیم
این نوع سیم با ولتاژ نامی 750/450 ولت دارای هادی مفتولی از جنس مس نرم شده می باشد که با ماده پی وی سی به رنگهای مختلف پوشیده شده است.اینگونه سیمها در تابلوهای برق و تاسیسات نصب ثابت در محیطهای خشک درداخل لوله،روی دیوار یا داخل آن بکار می رود.استفاده از این نوع سیم بطور مستقیم در داخل دیوار مجاز نخواهد بود و در تاسیسات نصب ثابت در محیطهای خشک درداخل لوله بصورت روکار یا توکار بکار می رود. استفاده از این نوع سیم بطور مستقیم درداخل دیوار مجاز نیست.سیم نوع NYAB نسبت به نوع NYA دارای نرمش بیشتری است.
کابلهای زمینی
اصول و روشهای نصب کابلهای زمینی
کابلهای با عایق کاغذی با ولتاژ نامی 1| 0/6کیلوولت:
کابلهای NKBA با هادی مسی رشته ای و کابلهای NAKBA با هادی آلومییوم رشته ای دارای عایق و کمربند از کاغذ اشباع شده،غلاف سربی،لایه کاغذی مرکب،زره از نوار فولادی دوبل،پوشش کنفی است. کابلهایNAKLEY با هادی آلومینیوم مفتولی یا رشته ای با عایق و کمربند کاغذ اشباع شده،غلاف آلومینیوم، نوار پلاستیکی و غلاف پی وی سی است.
کابلهای زمینی با عایق بندی پلی اتیلن مستحکم (XLPE) با ولتاز نامی 1| 0/6کیلوولت:
کابلهای XY2 با هادی مسی یک یا چند رشته ای با عایق پلی اتیلن مستحکم و پوشش داخلی و لایه فویل برروی مجموعه هسته ها و غلاف خارجی از جنس پی وی سی است.
کابلهای XRGY2 با هادی مسی مفتولی،دارای زره از سیمهای فولادی گالوانیزه با مقطع گرد،نوار از فولاد گالوانیزه و کابلهای XFGY2 با هادی مسی رشته ای با مقطع گرد یا قطاعی،زره از سیمهای فولادی گالوانیزه تخت،نوار از فولاد گالوانیزه می باشند.این کابلها در مواردی که حفاظت مکانیکی زیاد مورد نیاز است استفاده می گردد.
کابلهای زمینی با عایق بندی پلاستیکی با ولتاژ نامی 1| 0/6کیلوولت:
کابلهای NYY با هادی مسی و NAYY با هادی آلومینیوم با مقطع گرد یا سه گوش می باشد.
کابلهای NYCY و NYCWY ،مشابه کابل NYY است ولی بین غلافهای پی وی سی داخلی و خارجی آن،زره سیم مسی یا نوار مارپیچ مسی می باشد که غلاف مسی به عنوان هادی حفاظتی یا هادی خنثی استفاده می گردد.
کابلهای NYRGY با هادی مسی رشته ای دارای عایق از جنس پی وی سی دارای زره از سیمهای فولادی گالوانیزه با مقطع گرد و نوار فولادی گالوانیزه مارپیچ و کابلهای NYFGY مجهز به زره از سیمهای فولادی گالوانیزه تخت و نوار فولادی گالوانیزه مارپیچ می باشد و در مواردی که حفاظت مکانیکی زیاد نیاز باشد استفاده می گردد.
نکات :
- تعیین تعداد و مکان قرارگیری پریزهای برق ، آنتن و تلفن
- تعیین محل قرارگیری جعبه فیوز
- تعیین مسیرها و خطوط برق ، آنتن و تلفن
در این لینک می توانید نقشه های برق و روشنایی ساختمان های پیشین را ملاحظه کنید:
پاسخ به سوالات و ایرادات برق ساختمان
- در روزهای بارانی درب خانه و قسمت های فلزی بیرون ساختمان برق دار می شوند، مشکل چیست؟
علت های زیادی می تواند داشته باشد ولی در کل این مشکل مربوط می شود اتصال یک سیم برق ( تلفن هم می تواند باشد ) به یک قسمت فلزی از ساختمان. در روزهای عادی بخاطر اینکه بدن با سطح زمین در تماس نیست برق در بدن جریان پیدا نمی کند ولی در روزهای بارانی به راحتی این برق به بدن منتقل می شود. برای رفع مشکل حتما و حتما با یک تکنسین مجرب تماس بگیرید.
- برای سیم کشی آنتن از چه راهی باید اقدام کرد؟
در ساختمان های امروزی به دلیل اینکه به سیستم آنتن مرکزی مجهز می باشند باید تمام کابل های آنتن را از هر واحد به باکس های راه پله و یا رایزر ساختمان منتقل کرد و در قسمت خرپشته به یک باکس مجزا ( اندازه باکس بسته به تعداد واحدها متغیر می باشد ) منتهی شود. سپس از این باکس به آنتن مرکز منتقل می شود.
- علت قطع شدن مداوم فیوز چیست؟
این مشکل می تواند به دلایل زیر به وجود بیاید:
1- خرابی فیوز مربوطه که با تعویض آن مشکل حل خواهد شد.
2- اضافه بار : اگر جریان بوجود آمده در سیستم به بالاتر از جریان نامی فیوز تجاوز کند فیوز به طور اتوماتیک قطع خواهد شد. برای رفع این مشکل باید فیوز با جریان نامی بالاتری جایگزین کرد.
3- اتصالی : البته در حالت اتصالی فیوز فقط یک بار قطع می شود و با بر طرف کردن اتصالی فیوز دیگر قطع نخوتهد شد.
- می خواهم یک فاز و نول از تیر برق به خانه بکشم باید چکار کنم؟
پیشنهاد اکید بنده عدم انجام اینکار می باشد. به خاطر یک برق ... جان خود را به خطر خواهید انداخت و چه بسیار این اتفاق ناگوار ( آن هم برای افراد متخصص و تکنسین های مجرب ) رویداده است. انجام این کار توسط مامورین آموزش دیده اداره برق و آن هم با امینت کامل و با بالابر انجام می شود.
آموزش برق ساختمان ( نقشه روشنایی ساختمان 11)
نقشه روشنایی های ساختمان شماره 11 را در تصویر زیر مشاهده می فرمائید.
نکات :
- DP علامت جعبه فیوز در نقشه می باشد. DP1 یعنی جعبه فیوز شماره یک و DP1-1 یعنی جعبه فیوز شماره یک و فیوز یک.
- خطوط قرمز برق را نمایش می دهد و خطوط آبی برگشت روشنایی ها را نشان می دهد.
- اعداد در نقشه نشان دهنده مقصد سیم می باشد( برای جلوگیری از پیچدگی خطوط)
- تمام خطوط روشنایی هر قسمت به صورت مجزا می باشد که شامل موارد زیر است:
1- پذیرایی
2- آشپزخانه
3 -خواب 1
4 -خواب 2
5 - برای جعبه فیوز پارکینگ خط سنسورها مشخص شده است.
آموزش برق ساختمان ( نقشه پریزهای ساختمان 11 )
نکات :
- پریزهای موجود در سرویس ها دارای درجه حفاظتی IP44 می باشند.
- در قسمت پذیرایی دو نقطه دارای پریز آنتن می باشد و در قسمت نهار خوری نیز یک پریز آنتن در نظر گرفته شده است.
- خط پریزهای پذیرایی ، آشپزخانه و خواب ها از هم تفکیک شده اند.
راهنما:
-خطوط قرمز : برق
-خطوط سبز : تلفن
-خطوط آبی : آنتن
*جهت نمایش تصویر با کیفیت بهتر آن را ذخیره کنید و یا در تب جدید باز نمائید.
آموزش برق ساختمان ( نقشه پریزهای ساختمان 13 )
نکات :
- تمامی پریزهای موجود در سرویس ها با درجه حفاظتی IP44 می باشند.
- هر خط پریز با نمایش DP1 و DP2 و شماره فیوز مربوطه در جعبه فیوز از خطوط دیگر جدا شده است.
- اعداد در نقشه به معنی وصل به یکدیگر می باشند به طور مثال 1 به 1 متصل می شود.
- این نقشه براساس مساحت و متراژ اعلام شده در پست پیشین ( نقشه ساختمان شماره 13 ) می باشد.
- برای قسمت پارکینگ یک جعبه فیوز مجزا برای جدا کردن برق داخل خانه از بیرون آن ، تعبیه شده است.
*لطفا برای مشاهده بهتر عکس را ذخیره کنید و یا آن را در تب جدید بازکنید:
آموزش نقشه کشی برق ساختمان ( نقشه شماره 13 )
دوستان در این پست نقشه ساختمان شماره 13 را مشاهده می کنید. این نقشه با نقشه های پیشین متفاوت می باشد از آن جهت که تمامی ابعاد دارای اندازه هستند. توجه کنید که نقشه برق آن را باید بر اساس متراز و اندازه های داده شده در نقشه ، بکشید. نقشه روشنایی های آن بسیار مهم می باشد زیرا شما باید مقدار روشنایی هر نقطه را با توجه مساحت ناحیه محاسبه نمائید. نقشه پریزها نیز به نوبه خود اهمیت دارد زیرا باید محاسبه شود که برای مساحت داده شده چه تعداد پریز نصب نمود.
نکته : برای اعمال نقشه برق ساختمان شماره سیزده آن را ذخیره کرده و قسمت های اضافی را پاک کنید سپس نقشه را بکشید.در پست های بعدی نقشه های روشنایی و پریز را در وبلاگ قرار خواهم داد.
آموزش برق ساختمان ( نقشه روشنایی ساختمان 12 )
- پذیرایی :
برای قسمت پذیرایی از یک لوستر مرکزی به همراه چند چراغ سیلندری توکار و چند هالوژن تزئینی استفاده شده است. سه چراغ دیواری هم برای کاربردهای مختلف در سه نقطه به کار گرفته شده است.
- ورودی :
در قسمت ورودی اصلی یک چراغ سقفی روکار تعبیه شده است.
- آشپزخانه :
همانطور که ملاحظه می کنید در آشپزخانه برای قسمت زیر کابینت ها نیز چند هالوژن ( از نوع SMD سفید ) تعبیه شده است تا نور نقاط کور آشپزخانه را تامین کند.
- سرویس ها در دو نقطه دارای روشنایی هستند. (به دلیل وسعت آنها)
بیزانس، شهر بندری مهمی که به دلیل قرار گرفتن در منطقه ای که کوتاهترین مسیر غرب به مشرق زمین بود، اهمیت تجاری خاصی داشت و از تمدن چشم گیری برخوردار بود. ساکنان آن دارای سنت های پابرجایی بوده اند، به طوریکه سلطه ی دیگران را به دشواری پذیرا شده اند. مثلاً یکی از حکمرانان هوادار اسپارت که در سال 405 ق.م بر این شهر تحمیل شد، پس از 16 سال مقاومت از شهر بیرون رانده شد
زمانیکه ساسانیان از دیوارهای حمال جهت تحمل بار گنبد استفاده می کردند تنها از روزن وسط گنبد یا از روزنه های تعبیه شده بر روی آن جهت نورگیری استفاده می کردند. اما پس از آن که بار سقف گنبدی را توسط قوس ها روی جرزها انتقال دادند توانستند در قسمت هایی از بدنه گنبدها نورگیرهایی را بصورت هلال تعبیه کنند.
برق کار ساختمان
برقکار ساختمان به کسی گفته میگویند که تمامی تواناییهای لازم را برای برقرسانی به هر وسیلهای که در ساختمان (مسکونی، تجاری، اداری، تولیدی) مور دنیاز است را داشته باشد.
نمونه وظایف
- توانایی بررسی مقررات ملی برق ساختمان
- توانایی طراحی سیستم روشنایی اماکن
- توانایی نقشه کشی و نقشه خوانی مدارات برق ساختمان
- توانایی سیمکشی و نصب تجهیزات مدارات روشنایی
- توانایی سیمکشی و نصب مدارات لامپ های مخصوص
- توانایی نصب و سیمکشی وسایل خبری
- توانایی ایجاد شبکه اتصال زمین
- توانایی نصب و سیمکشی تجهیزات حفاظتی
- توانایی طراحی، نصب و سیمکشی سیستم اعلام حریق
- توانایی نصب و سیمکشی مدارات سیستم دزدگیر و دوربین مدار بسته
- توانایی انجام عملیات کابلکشی فشار ضعیف
- توانایی نصب و کار با باس داکت (Bus dact)
- توانایی طراحی، نصب و سیمکشی تابلوهای توزیع انرژی الکتریکی
- توانایی نصب و سیمکشی سیستم برق اضطراری و ایمنی
-توانایی بررسی سیستم برق اتوماتیک
و همچنین توانایی بستن تمام مدارهای زیر را داشته باشد:
. آشنایی با انواع لامپ های مخصوص
1- نحوه اجرای برق کشی ساختمان
برای اینکه بتوان در یک ساختمان عملیات سیم کشی را انجام داد ذکر مواردی ضروری است که در اینجا بیان می شود. وقتی به یک ساختمان نیمه کاره وارد میشوید به همه جای آن به خوبی نظارت کنید اگر کارفرما برایتان نقشه فنی داد که مشکل تا حدودی حل است ولی اگر نقشه نبود به صورت سلیقه ای البته با اصول و رعایت شرایط و استاندارد های مهندسی برق به پیش بروید.
مرحله اول:
1 - کشیدن نقشه ساختمانی شامل سیستمهای روشنائی – سیستم های صوتی - سوکتهای برق – تلفن – آنتن – آیفون – فن کوئیل ها – اطفاء حریق – برق اضطراری و موتور خانه.
2- اجرای نقشه روی کار.
3- تراز کردن کل قوطی کلیدها و کشیدن خطِ تراز با چک لاین.
4- شیار زدن مسیر لوله ها با شابلون ودستگاه شیارزن .
5- کندن قوطی کلیدها با دستگاه .
6- سوراخ کردن روشنائی سقفی توسط دستگاه ( در مورد سقف کاذب، روی سقف ساپورت خورده و روی آن لوله فیکس میشود).
7- نصب قوطی کلید رو
مرحله اول
1 - کشیدن نقشه ساختمانی شامل سیستمهای روشنائی – سیستم های صوتی - سوکتهای برق – تلفن – آنتن – آیفون – فن کوئیل ها – اطفاء حریق – برق اضطراری و موتور خانه.
2- اجرای نقشه روی کار.
3- تراز کردن کل قوطی کلیدها و کشیدن خطِ تراز با چک لاین.
4- شیار زدن مسیر لوله ها با شابلون و دستگاه شیارزن .
5- کندن جای قوطی کلید و پریزها با دستگاه.
6- سوراخ کردن روشنائی سقفی توسط دستگاه (در مورد سقف کاذب، روی سقف ساپورت خورده و روی آن لوله فیکس میشود).
7- نصب قوطی کلید روی دیوار توسط شابلون و تراز کردن دقیق آنها.
8- جوشکاری و ساپورت زدن برای فیکس کردن لوله پولیکاهای که برای ورودی
و خروجی لوله های که داخل جعبه فیوز آورده می شود.
۹- جوشکاری و ساپورت زدن برای فیکس کردن لوله پولیکاهای که برای ورودی و خروجی لوله هایی که داخل جعبه آنتن و تلفن آورده می شود.
10- اجرای لوله پولیکا گذاری توسط گرما و خم کاری توسط مشعل و فنر و آب بندی آن توسط چسب پولیکا.
11- جوشکاری و ساخت ساپورت برای سینی برق بر روی داکت مشخص شده از روی نقشه ( این سینی برق ها برای ورود کابل های برق تلفن، آنتن، ماهواره و ....... نیازهای ساختمان به طور مجزا داخل داکت های ساختمان فیکس و وارد باکس های مورد نیاز خود می شود).
12- پوشش کامل روی لوله پولیکا های که در کف ساختمان کار شده است.
13- نصب جعبه فیوز و تراز کردن آن در جاهای مشخص توسط نقشه.
14- نصب جعبه آنتن و ماهواره و تلفن و تراز کردن آن در جاهای مشخص توسط نقشه.
15- تامین ارتینگ ساختمان( نصب پلیت و سیم مسی و زغال ونمک برای راه اندازی چاه ارت و از آنجا به سینی برق و به مصرف کننده ها)
16- لوله فولادی گذاری در شرایطی که نقشه تعیین کرده است (در پارکینگ های اداره جات، داخل روشنائی آسانسور و روشنائی موتور خانه).
مرحله دوم:(بعد از کف سازی و کاشی کاری و سفید کاری دیوار)
1- تمیز کردن قوطی کلیدها و بریدن لوله های اضافی روی کار.
2- سیم گذاری داخل لوله پولیکا (رنگ سیم ها و قطر سیم ها و جنس سیم ها از روی استاندارد انتخاب میشود)
3- انداختن کابل شیلد دار برای بلندگوها و از آنجا به ولوم های همان اتاق و از آنجا به فیشهای پشت آمپلی فایرها.
4-کابل کشی برق از داخل جعبه فیوز و رد کردن داخل سینی برق و بست زدن و از آنجا به زیر کنتور(درصورت داشتن دیزل ژنراتور این کابل ها داخل موتور خانه و وارد تابلو های مخصوص خودش میشود).
5- کابل کشی تلفن، آنتن ماهواره وآیفون ازتابلوهای مخصوص خودش و رد کردن داخل سینی مخصوص خودش و بست زدن کابل ها و از آنجا به باکس های مخصوص خودشان.
6- اتصالات سر سیم ها در داخل قوطی کلید، جعبه فیوزها، روشنائیها، توکارها، جعبه آنتن، ماهواره، تلفن، اطفاء حریق، UPS(نصب دستگاه های تغذیه UPS به شرکتهای مسئول مرتبط میشود)
7- قلع اندود کردن کل اتصالات و سر سیم ها توسط حوضچه قلع
8- عایق کاری اتصالات توسط وارنیش حرارتی (جایگزین لنت برق).
9- اجرای کابل کشی مربوط به بیرون ساختمان نصب نور افکن ها در نما احیانا برای تغذیه دوربینهای مدار بسته نمای بیرونی ساختمان
مرحله سوم: ( بعد از نقاشی و کف تمام شده)
1- بستن کلید و پریز و تراز کردن آنها
2- بستن ترمینال روی سر سیم ها.
4- نصب دتکتور های دود و شستی آنها روی جاهای تعیین شده
5- نصب فیوزها داخل جعبه فیوز و وایرشو زدن سرسیم ها و فیوز بندی آنها
چند نمونه وایرشو(کابل شو)
6- نصب آیفون تصویری بستن سوکتها و شستی های مربوط به آن.
7- نصب آنتن مرکزی و سوئچینگهای مربوط به آن
9- نصب چشم لایتینگ در راه پله و پارکینگ ها
10- نصب چشم لایتینگ در سرویسها برای هود مرکزی ( این چشم ها پس از عمل کردن به کنتاکتور و سپس کنتاکتور به سانتیفوژ فرمان داده و باعث تهویه سرویسها می شود)
11- نصب نور مخفی های داخل سقف کاذب و کفی های روی سرامیک.
نصب تجهزات برقی موتور خانه
1- نصب تابلوی برق موتورخانه (تجهیزات داخل تابلو برق بر اساس نیازهای موتور خانه انتخاب و توسط تابلو ساز ساخته میشود)
2- نصب پایه سینی برق روی دیوار و فیکس کردن سینی برق روی آن.
3- نصب لوله زیرسینی برق و از آنجا روی الکتروموتورها و ترموستات ها و مصرف کننده های دیگر.
4- کابل کشی از تابلو برق روی سینی برق و داخل لوله تا سرالکتروموتورها و ترموستات ها و مصرف کننده ها.
5- وایرشو زدن و شماره زدن سر سیم ها و بستن آن روی تخته کِلِم الکتروموتورها و ترموستات ها و مصرف کننده ها واز آنجا به ترمینال زیر تابلو برق.
برخی از سیستمهای حساس و مهم در منازل و اماکن عمومی یا در ادارات و کارخانه ها باید هنگام قطع برق شهر به طریقی از یک منبع تغذیه دیگر استفاده کنند و به کار خود ادامه دهند. منابع تغذیه ای که وظیفه تامین برق را در هنگام قطع برق شبکه به عهده دارند منابع تغذیه اضطراری نامیده میشوند. منابع تغذیه اضطراری بسته به سیستم مورد تغذیه خصوصیات متفاوتی دارند برخی از منابع برق اضطراری که از باطری برای تولید انرژی الکتریکی استفاده می کنند فقط قادرند برای مدت محدودی بسته به مقدار مصرف سیستم مورد تغذیه برق آن تامین نمایند ولی برخی دیگر قادرند به مدت نامحدودی تا زمان وصل شدن مجدد برق شهر برق اضطراری را تامین کنند. اینگونه سیستمها دارای موتور مکانیکی و ژنراتور میباشند و تا زمانی که سوخت موتور مکانیکی تامین شود میتوانند در محدوده قدرت نامی ژنراتور برق اضطراری را تامین نمایند. خصوصیت دیگری که منابع تغذیه اضطراری را از یکدیگر متمایز میکند مدت زمانی است که طول میکشد تا بعد از قطع برق شبکه برق اضطراری وصل شود. برخی از این سیستمها قادرند بدون تاخیر بعد از قطع برق شهر در عرض چند میلی ثانیه برق اضطراری را وصل نمایند. اینگونه منابع تغذیه اضطراری که معمولا انرژی خود را از باطری تامین میکنند در مکانهایی مانند اتاق عمل، اتاق کامپیوتر، سیستمهای نظامی و غیره مورد استفاده قرار میگیرند. در مقابل سیستمهایی که از موتور مکانیکی و مولد برای تولید برق اضطراری استفاده میکنند بدلیل اینکه موتور مکانیکی برای راه اندازی نیازمند زمان است دارای تاخیر در وصل برق اضطراری خواهند بود.
لذا با توجه به خصوصیات و نیاز محل مورد استفاده، یکی از این سیستمها یا ترکیبی از هر دو نوع ممکن است استفاده گردد.
برق اضطراری سیستمهای ایمنی و حفاظتی
در سیستمهای ایمنی و حفاظتی نظیر سیستم اعلام حریق و سیستم تلویزیون مدار بسته یا سیستم اعلام سرقت برق اضطراری جزو ضروریات سیستم بوده و بسیار مهم میباشد. معمولا چون ولتاژ تغذیه این سیستمها ولتاژ پایین dc و در حدود 6 و 12و 24 ولت میباشد لذا در خود تابلوی اصلی سیستم محلی برای باطریهای اضطراری در نظر میگیرند. این باطریها به مدار الکترونیکی تابلو وصل میگردند و در زمان وجود برق شهر توسط سیستم شارژ وآماده نگه داشته میشوند وهنگام قطع برق شبکه بدون تاخیر وارد مدار شده و برق اضطراری سیستم را تامین مینمایند. مدت زمان تامین برق اضطراری بستگی به ظرفیت باطریهای مورد استفاده و مصرف سیستم دارد. مشخصات باطری مورد نیاز معمولا در راهنمای پانل اصلی ذکر میگردد. در صورت طولانی شدن زمان قطع برق شهر در اینگونه سیستمها باید قبل از اینکه شارژ باطری پایین بیاید و باطری کارآیی خود را از دست بدهد آنرا با باطری پر تعویض نمود.
برق اضطراری برای کامپیوترها
برای کامپیوترها و سایر دستگاههایی که در صورت قطع برق امکان از دست رفتن اطلاعات درآنها وجود دارد یا برای مواردی مانند تجهیزات اتاق عمل که نیاز به اعمال برق اضطراری به سیستم بدون تاخیر میباشد از منابع تغذیه اضطراری بدون تاخیر(UPS)( uninterruptable power systems) استفاده میگردد. در UPS ها برق باطریها توسط مدار اینورتر به ولتاژ220 V AC تبدیل میگردد و در صورت قطع برق شهر درعرض چند میلی ثانیه در اختیار سیستم قرار میگیرد. UPS در توانهای متفاوتی نظیر 300 -700 -1000 -6000 ولت آمپر ساخته میشوند وباید با توجه به تعداد ومصرف دستگاههایی که باید تغذیه شوند UPS با توان مناسب را انتخاب نمود. البته علاوه بر محدودیتی که توان خروجی UPS در تعداد دستگاههای مورد تغذیه ایجاد میکند محدودیتی نیز در زمان تغذیه دستگاهها وجود دارد. هر چه ظرفیت باطریها بیشتر باشد مدت طولانی تری میتوان دستگاهها را تغذیه کرد. باطریها بطور جداگانه یا در کابینتهای خاصی (BATTERY PACK) قرار میگیرد و به ترمینال ورودی DC در پشت UPS وصل می شوند. UPS ها با ولتاژ 12و 24و48 تغذیه می شوند. برای ولتاژ24ولت دو باطری 12ولت و برای 48 ولت 4 باطری کاملا یکسان را با هم سری کرده و به UPS وصل می کنند. معمولاً UPS ها دارای تنظیم کننده اتوماتیک ولتاژ( AVR ) (AUTOMATIC VOLTAGE REGULATION ) می باشند تا درهنگام وجود برق شبکه عمل تثبیت ولتاژ را نیز در محدوده مشخصی انجام دهند. مقدار محدوده تثبیت ولتاژ معمولاٌ بصورت درصد در مشخصات فنی UPS ذکر می گردد. هنگامی که ولتاژ ورودی پایین است AVR ولتاژ را بالا می برد (BOOST) و هنگامی که ولتاژ ورودی بالا است AVR ولتاژ را پایین می آورد (BUCK). در UPS های جدید یک پورت RS 232 وجود دارد که در پشت UPS قرار میگیرد و از آن جهت اتصال به کامپیوتر استفاده می شود. بعد از وصل کردن UPS به کامپیوتر می توان با نرم افزار ارائه شده به همراه آن تنظیمات مربوطه را انجام داد. کانکتور اتصال به برق شهر نیز در پشت UPS قرار می گیرد و خروجیهای برق 220 ولت از پریزهای پشت UPS گرفته می شود. در پانل جلوی UPS معمولا نشانگرهای زیر وجود دارد:
نشانگر مقدار شارژ باطری
نشانگر مقدار بار
نشانگر اضافه بار
نشانگر اضافه ولتاژ در شبکه
نشانگر استفاده از برق باطری
نشانگر استفاده از برق شبکه
نشانگر تعویض باطری
نشانگر کم بودن ولتاژ در شبکه
دکمه خاموش
دکمه روشن و تست
دستورالعمل خلاصه طراحی و نحوه کنترل نقشه های برق ساختمان های مسکونی
وظایف طراح و کنترل کننده
- کنترل نقشه ها در سازمان، نافی مسئولیت های طراح نمی باشد.
- وظیفه طراح برآورده نمودن هدف تعریف شده فوق از طریق ارائه نقشه هایی است که قابل اجرا بوده و کلیه مقررات در آن رعایت شده باشد.
- وظیفه کنترل کننده، بررسی فنی نقشه ها بر اساس مقررات، برای رسیدن به هدف تعریف شده
فوق است .
- فقط آیتم های معین و تعریف شده کنترل می شوند ولی این موضوع مسئولیت طراح در انجام وظایف خود را منتفی نمی نماید.
- کنترل کنندگان می کوشند با راهنمایی خیلی مختصر و اشاره به مقررات مربوطه، با ارائه آدرس آن و یا استدلالهای منطقی و فنی در ارتقاء دانش و فرهنگ سازی و کمک به طراح در برطرف کردن عیب کمک کنند.
– از مجبور کردن طراح به انجام کار از یک راه خاص خودداری می گردد. طراح و کارفرما می توانند کار را از هر راه قانونی مورد نظر خودشان انجام دهند.
اشکالاتی که در حال حاضر چشم پوشی می گردد
– به منظور تسهیل در کار برای اشکالات کم اهمیت، نقشه ها به طراح برگردانده نمی شود و فقط به تذکر و پیشنهاد بر روی نقشه اکتفا می شود.
– به آنچه که بیش از نیاز باشد ایراد گرفته نمی شود مگر اینکه به نحوی نامعقول و فاحش، از واقعیت دور باشد.
1- مقررات ملی ساختمان
2- استاندارد ملی ایران شماره 1937 (آیین نامه تاسیسات الکتریکی ساختمانه ا)و نشریات معاونت برنامه ریزی و راهبردی مرتبط
آنچه که کنترل می شود:
- موجود بودن همه نقشه های لازم مطابق چک لیست کنترل نقشه های برق
نکات لازم در طراحی و کنترل :
هر وسیله ای که در مکانهای مرطوب نصب می شود. (مثل فن در حمام البته برای روشنایی درج IPاستفاده از چراغ حباب دار کفایت می کند)
- تطبیق کلیه نقشه های معماری و تاسیسات برق و مکانیک
- ترکیب بندی صحیح مدارات از نظر بار مجاز خط، افت ولتاژ، حفظ تعادل بار در مدارات سه فاز،خودداری از استفاده از خطوط تغذیه متعدد در فضاهای کوچک، خودداری از استفاده از خطوط تغذیه متداخل
- در همه نقشه های پلان بایستی خطوط تغذیه آدرس دهی شوند.
- توجه شود که یک خط، اشتباها با دو فیدر تغذیه نشود و یا تغذیه آن از قلم نیفتاده باشد و یا خط مورد نظر رینگ نشده باشد.
- با توجه به وابستگی تاسیسات برق به کاربری فضاهای مختلف لازم است کاربرد هر فضا مشخص و معلوم باشد .(گاهی در نقشه های ساختمانهای بزرگ مسکونی و نیز در اغلب ساختمانهای اداری،درمانی و . . با مشکل نامشخص بودن کاربری فضاها مواجه می شویم(
- مشخصه های تجهیزات بکار رفته، بایستی درج گردد .(در حدی که بتوان برای اجرا تجهیز مورد نظر را بدون ابهام، انتخاب و خریداری کرد)
- بایستی بین کلیه تجهیزات انتخاب شده، تطابق منطقی و فنی موجود باشد. مثلا کلید قطع و وصل تک فاز برای تجهیز سه فاز استفاده نشده باشد.
- نقشه های لازم برای تمامی ساختمان موجود باشد. مثلاً گاهی طراحی روشنایی و پریز برای حیاط ساختمان و یا تراس از قلم می افتد.
نکات در پلانهای روشنایی
- چراغهای مناسب انتخاب شده و توزیع نور یکنواخت باشد.
- کوچکترین فیدر قابل قبول برای خطوط روشنایی برابر 10 آمپر است.
- سیم ارت برای چراغ ها منظور شود .
- حداکثر تعداد چراغ (نقطه روشنائی) روی هر خط در فضاهای متعدد برابر 12عدد است . ولی یک فضای واحد محدودیت تعداد ندارد و فقط محدود به بار مجاز خط می باشد.
- استفاده از کلید مینیاتوری برای خاموش و روشن کردن چراغ یا هر وسیله دیگر ممنوع است. (گاهی برای کنترل روشنایی فضاهای بزرگ این کار اشتباه را انجام می دهند(
- در صورت استفاده از چشم الکترونیک، لازم است نوع چشم، (از نظر نحوه نصب) زاویه دید و بردچشم، ذکر گردد.
- در مکانهایی ازقبیل حمام، پشت بام، حیاط و هر جا که خطر پاشیدن آب به چراغ وجود دارد، باید از چراغ حباب دار استفاده شود.
- حداکثر افت ولتاژ مجاز در خطوط روشنایی برابر 3% از تابلو کنتور تا انتهای خط روشنایی است . (این مشکل در روشنایی محوطه های وسیع مانند پارکینگ مجتمع ها، فضای باز مجموعه ها و یا راه پله ساختمان های بلند پیش می آید) توجه شود که بار روشنایی برخلاف پریز از نوع بار گسترده است.
- کلیدها باید با توجه به کاربرد، از نوع مناسب انتخاب و در جای صحیح و مناسب جانمایی گردند. (مثلا کلید تک پل برای راه پله استفاده نشود و نیز برای اتاق خواب از کلید تبدیل استفاده شود(
- از تغذیه چراغها از خط پریز و بالعکس خود داری گردد.
- روشنایی ایمنی ( اضطراری) در صورت نیاز برای مشاعات ساختمان از قبیل راه های خروج، راه پله ها، ورودی ساختمان، هال عمومی و . . . منظور شده باشد و منبع تامین انرژی آن مشخص باشد.
- فاز تغذیه لازم است به کلید داده شود .
نکات در پلانهای پریز
- در تمام ساختمان از پریز ارت دار استفاده شود .
- از نصب پریز در حمام حتی المقدور خودداری شود.
- در مکانهای مرطوب (پارکینگ، حیاط، دستشویی، تراس، پشت بام، پاسیو و ... ) از پریز ارت دار و درب دار استفاده شود.
- حداکثر تعداد پریز روی هر خط برابر 12 عدد است. اغلب در فضاهایی مانند پارکینگ های بزرگ و انباریهای مجتمع ها با این مشکل مواجه می شویم.
- حداکثر افت ولتاژ مجاز در خطوط پریز و سایر تجهیزات برابر 5 % از تابلو کنتور تا آخرین پریز روی هر خط است. (این مشکل در محوطه های وسیع مانند پارکینگ مجتمع ها پیش می آید ) برای محاسبه آن، یک بار 16 آمپر روی آخرین پریز در خط مربوطه در نظر گرفته و افت آن را بدست می آوریم.
- تعداد پریز متناسب با کاربری هر فضا باشد .
نکات در پلانهای آیفون و زنگ اخبار
- لازم است برای درب ورودی هر آپارتمان یک زنگ اخبار منظور گردد .
- گوشی آیفون و پنل پشت درب ورودی در محل های مناسب جانمایی شود .
- پریز برقی جهت آیفون های تصویری در جائیکه گوشی آیفون نصب می شود در نظر گرفته شود.
نکات در جزئیات چاه ارت
- در نقشه دیتایل چاه یا میله ارت علاوه بر ترسیم شکل های لازم بایستی سطح مقطع سیم ارت، ابعاد صفحه مسی و لزوم اندازه گیری مقاومت چاه ارت و حداکثر مجاز آن مطابق با استاندارد و مقررات شرکت توزیع برق باشد .
- استفاده از چاههای ارت مستقل (چاههایی که به هم متصل نمی شوند) در ساختمان ممنوع است .
نکات در پلانهای تغذیه تجهیزات مکانیک
- برای کولر آبی، بایستی محل نصب کلید کولر و آدرس خط تغذیه کننده و تعداد رشته سیم و سطح مقطع سیمهای خروجی کلید به سمت کولر مشخص شود. (تعداد کلید کولر باید مطابق تعداد کولر در نقشه مکانیک باشد(
- برای تغذیه فن کوئل، بایستی رادیاتور و ترموستات جانمایی شده و ارتباط آنها ترسیم و آدرس خط تغذیه برق ترموستات، درج شود.
- اینکه سیم برق در سمت چپ یا راست فن کوئل قرار گیرد، قاعده خاص ندارد و به سفارش ساخت و نظر طراح مکانیک و برق بستگی دارد.
- موتورخانه های مرکزی در ساختمان ها، مصرف کننده های عمده ای محسوب می شوند .معمولا بخش عمده تجهیزات آنها در اتاق موتورخانه قرار می گیرد ولی بخش هایی نیز ممکن است درجای دیگر جانمایی شده باشند. مثلا برج خنک کننده اغلب روی پشت بام قرار دارد.
- مهندس مکانیک لیست تجهیزات و جانمایی و مشخصه های الکتریکی آنها از قبیل تعداد فاز، توان، ضریب قدرت و غیره را در نقشه های مکانیک قرار می دهد.
- جهت پکیج بهتر است یک فیدر مجزا 10 آمپر در نظر گرفته شود.
- معمولاً هر موتورخانه به یک تابلو مستقل نیاز دارد. این تابلو بایستی دارای خروجیهای لازم برای همه تجهیزات موتورخانه، روشنایی و پریز های آن باشد.
- اسپلیت یونیت ها که بتازگی رایج شده اند، مصرف برق زیادی دارند.
- هر اسپلیت از دو بخش، کندانسور و اواپراتور تشکیل شده است .مهندس مکانیک اولی را در فضای باز مانند تراس یا پشت بام و دومی را داخل آپارتمان جانمایی می کند.
- بعضی از کندانسورها می توانند 2 یا 3 اواپراتور را تغذیه کنند .
- معمولاً در اسپلیت ها باید خط تغذیه برق را به کندانسور متصل نمود. (ولی برای دقت بیشتر بایستی به کاتالوگ شرکت سازنده مراجعه کرد (
- در همه حالات مختلف، ترسیم یک خط ارتباطی بین کندانسور و اواپراتور لازم است. در نقشه های پلان بایستی تغذیه برق و خط ارتباطی بین کندانسور و اواپراتور ترسیم گردد و با توجه به مصرف بسیار بالای این وسیله، بایستی برای هر اسپلیت یک فیدر جداگانه منظور گردد.
- همیشه در آشپزخانه ها یک عدد هود نصب می شود و اغلب تغذیه آن از قلم می افتد. مصرف هود اندک است. (از خط پریز آشپزخانه تغذیه شود(
نکات در پلان های تلفن و تلویزیون
- با توجه به اینکه در حال حاضر برای پلان های تلویزیون محاسبه ای انجام نمی شود لذا تعداد پریز آنتن روی هر خط 3 عدد پیشنهاد می شود .مگر آنکه محاسبه ای ارائه شود.
- در کنار هر پریز تلویزیون، حداقل یک پریز برق لازم است. (کنترل کننده، پلان های پریز برق و تلویزیون را تطبیق می دهد(
- لازم است در جاهای مناسب و براساس نیاز، پریز تلویزیون و تلفن منظور گردد .
- وجود پریز برق در نزدیکی پریز تلفن مفید است ولی اجباری نیست .
- به منظور حفظ حریم خصوصی افراد و جلوگیری از اشتباه و یا سوء استفاده دیگران، در ساختمانهای معمولی از جعبه تقسیم اصلی تلفن تا داخل هر آپارتمان، بایستی از یک کابل اختصاصی یکپارچه استفاده شود و از قطع این کابل و ترمینال بندی آن در جعبه های سر راه خودداری گردد. در صورت نیاز و در طول مسیر، فقط از جعبه های عبور کابل استفاده می شود.
- ممکن است در برج های بلند و پرجمعیت، بعلت تعدد و طولانی شدن کابلها نتوان از این روش استفاده کرد. در این صورت میتوان در بعضی طبقات جعبه تقسیم هایی را قرار داد و از هر کدام ،آپارتمانهای چند طبقه را با کابل اختصاصی یکپارچه تغذیه نمود.
توجه: این جعبه ها بایستی فقط در دسترس افراد صلاحیت دار قرار گیرد.
- بطور کلی هر روشی که بتواند در این مورد خاص، حریم خصوصی افراد را حفظ کند، قابل قبول است.
نکات در تابلوی کنتور
- کلید اصلی تابلو باید متناسب با دیماند مورد نیاز ساختمان باشد .
- برای مشاعات حداقل یک انشعاب 25 آمپر سه فاز لازم است. اگر مصرف بیشتر باشد، مقدار آن را افزایش می دهیم.
- کابل ورودی و کابلهای خروجی با منظور نمودن ضرایب مرتبط ( نظیر دمای محیط و .... ) محاسبه وتعیین می گردند. در صورت لزوم برای مقابله با افت ولتاژ سایز کابلها بالاتر انتخاب می شود.
- تعداد رشته سیم برای هر یک از خروجی های تک فاز برابر 3 و برای خروجی های سه فاز برابر 5 رشته می باشد.
- سطح مقطع سیم های خروجی ها باید متناسب با فیدر مربوطه باشد .
- برای ایجاد تناسب بین کلید مینیاتوری تابلو و کنتور ترجیحا تیپ کلیدها رعایت شود.
محافظ جان ) نصب RCD و ( RCCB بعد از کلید مینیاتوری ورودی تابلو آپارتمان و مشاعات کلید شود.
- برای مدارات سه فاز باید از کلید محافظ جان چهارسیمه استفاده شود .
- یک رشته سیم مسی از چاه ارت به تابلو کنتور وارد شده و روی شینه ارت بسته می شود .سطح مقطع این سیم باید نوشته شود. (حداقل مقدار آن طبق تفاهم نامه برابر 35 میلیمتر مربع و در صورت نیاز بالاتراز این خواهد بود) لازم به ذکر است که این سیم نمی تواند افشان باشد.
- تابلو کنتور در مکان مناسب جانمایی شود .
نکات در تابلوی اصلی مشاعات
تابلو مشاعات، باید خروجی های زیر را دارا باشد :
- یک خروجی سه فاز برای تابلوی که درپشت بام نصب میشود درنظر گرفته شود که این تابلو بایستی فیدر جهت تابلو آسانسور – روشنائی و پریز برق پشت بام همچنین تقویت کننده آنتن داشته باشد. با 3 رشته سیم) F.A.C.P - یک خروجی تک فاز 6 آمپر برای پانل)
- یک خروجی تک فاز 6 آمپر برای تغذیه آیفون (با 3 رشته سیم)
- چند خروجی برای تغذیه خطوط روشنایی و پریز در فضاهای مشاع
- یک یا چند خروجی برای اگزوست فن هایی که باید از این تابلو تغذیه شوند (در صورت وجود)
- یک یا چند خروجی برای تابلوهای فرعی مشاع که از تابلو اصلی مشاعات تغذیه می شوند (در صورت وجود(
محل نصب تابلو اصلی مشاعات معمولا در نزدیکی تابلو کنتور، در طبقه همکف است. در صورتیکه ساختمان نیاز به برق اضطراری دارد باید خروجیهای تابلو مشاعات بر مواردی که نیاز به برق اضطراری دارد از تابلو دیگر استفاده شود.
<span style
اهداف اصلی ایمن سازی جداره های گود با استفاده از سازه های نگهبان عبارتند از : حفظ جان انسانهای خارج و داخل گود ، حفظ اموال خارج و داخل گود و نیز فراهم آوردن شرایط امن و مطمئن برای اجرای کار.
موضوع گودبرداری و طراحی و اجرای سازه های نگهبان در مهندسی عمران دارای گستره وسیعی است و نیاز به بررسی ها و مطالعات و ملاحظات ژئوتکنیکی، سازه ای ، مواد و مصالح، تکنولوژیکی و اجرایی و اقتصادی و اجتماعی دارد. در نتیجه می توان گفت که انتخاب روش مناسب بستگی به جمیع شرایط تأثیرگذار دارد و می توان در شرایط مختلف، به صورت های گوناگونی باشد. از سوی دیگر، تئوری ها و روش های اجرایی گود برداری و سازه های نگهبان، هم مبتنی بر اصول تئوریک و هم متأثر از ملاحظات اجرایی و تجربی، توأماً است.
گودبرداری اصولی و سازه نگهبان
تخریب و گودبرداری یک ساختمان فرسوده برای ساخت مجدد از مراحلی است که در بافت فرسوده انجام می شود. و
گودبرداری یکی از فعالیتهای عمرانی است که معمولا به منظورهای مختلف مثل رسیدن به تراز بکر و حفاظت فوندانسیونها در برابر یخبندان یا احداث کانالها و مخازن زیر زمینی یا احداث پارکینگ و ... انجام میشود حال برای جلوگیری از تخریب دیوار های گود مجبور به اجرای سازه هایی هستیم که نیروهای مقاوم در برابر تخریب دیوار ها را تقویت نماید .
ضوابط و دستورالعمل های گودبرداری به عنوان بخشی از مقررات ملی ساختمان
عملیات خاکی
1 - عملیات خاکی شامل مراحل خاکبرداری، خاکریزی، تسطیح زمین، گودبرداری، پی کنی ساختمان ها، حفر شیارها، کانال ها و مجاری آب و فاضلاب و حفر چاه های آب و فاضلاب با وسایل دستی یا ماشین آلات است.
قبل از اینکه عملیات خاکی شروع شود اقدامات زیر باید انجام شود:
الف: زمین موردنظر از لحاظ استحکام و جنس خاک به طور دقیق مورد بررسی قرار گیرد.
ب: موقعیت تاسیسات زیرزمینی از قبیل کانال های فاضلاب، قنوات قدیمی، لوله کشی آب و گاز، کابل های برق، تلفن و غیره که ممکن است در حین عملیات گودبرداری و خاکبرداری موجب بروز خطر و حادثه یا خود دچار خسارت شوند، بررسی و شناسایی شوند و با همکاری سازمان های ذی ربط، نسبت به تغییر مسیر دائم یا موقت و همچنین در صورت قطع جریان آنها اقدام شود.
ج: در صورتی که تغییر مسیر یا قطع جریان برخی از تاسیسات مندرج در بند ب امکان پذیر نباشد، باید با همکاری سازمان های مربوطه و به طرق مقتضی نسبت به حفاظت آنها اقدام شود.
د: چنانچه محل گودبرداری در نزدیکی یا مجاورت یکی از ایستگاه های خدمات عمومی از قبیل آتش نشانی، اورژانس و غیره و یا در مسیر اتومبیل های مربوطه باشد، باید از قبل مراتب به اطلاع مسوولان ذی ربط رسانده شود تا در سرویس رسانی عمومی وقفه ای ایجاد نشود.
ه: کلیه اشیای زاید از قبیل تخته سنگ، ضایعات ساختمانی یا بقایای درخت که ممکن است مانع انجام کار شده یا موجب بروز حادثه شود، از زمین موردنظر خارج شوند.
3 - تمام کارگرانی که در عملیات خاکی مشغول به کار می شوند باید تجربه کافی داشته باشند و اشخاص ذی صلاح بر کار آنان نظارت کنند. همچنین سایر افراد از جمله رانندگان و اپراتورهای ماشین آلات و تجهیزات مربوطه، باید از اشخاص ذی صلاح باشند.
4 - در صورتی که در عملیات خاکی از دستگاه های برقی مانند الکتروموتور برای هوادهی، تخلیه آب و نظایر آن استفاده شود، باید با رعایت مفاد به کار گرفته شده در این ضوابط نسبت به تجهیز وسایل حفاظتی مناسب اقدام کنند.
5 - چنانچه محل موردنظر برای عملیات خاکی نظیر حفر چاه در معابر عمومی یا محل هایی که احتمال رفت و آمد افراد متفرقه وجود داشته باشد، باید با اقدامات احتیاطی از قبیل محصور کردن محوطه حفاری، نصب علائم هشداردهنده و وسایل کنترل مسیر، از ورود افراد به نزدیکی منطقه حفاری جلوگیری شود.
حفر طبقات زیرزمین و پی کنی ساختمان ها
1 - در صورتی که در عملیات گودبرداری و خاک برداری احتمال خطری برای پایداری دیوارها و ساختمان های مجاور وجود داشته باشد، باید از طریق نصب شمع، سپر و مهارهای مناسب، رعایت فاصله مناسب و ایمن برای گودبرداری و در صورت لزوم با اجرای سازه های نگهبان قبل از شروع عملیات، ایمنی و پایداری آنها تامین شود.
2 - در خاکبرداری های با عمق بیش از 120سانتیمتر که احتمال ریزش یا لغزش دیوارها وجود دارد، باید با نصب شمع، سپر و مهارهای محکم و مناسب برای حفاظت دیوارها اقدام شود، مگر آنکه شیب دیواره از زاویه شیب طبیعی خاک کمتر باشد.
3 - در مواردی که عملیات گودبرداری در مجاورت بزرگراه ها، خطوط راه آهن و مراکز یا تاسیسات دارای ارتعاش انجام می شود، باید برای جلوگیری از لغزش یا ریزش دیواره ها اقدامات لازم صورت گیرد.
4 - در موارد زیر باید دیواره های محل گودبرداری به طور دقیق مورد بررسی و بازدید قرار گرفته و در نقاطی که خطر ریزش یا لغزش دیواره ها ایجاد شده، وجود مهارها و وسایل ایمنی لازم از قبیل شمع، سپر و غیره نصب و با مهارهای موجود تقویت شوند:
الف: بعد از بارندگی های شدید
ب: بعد از وقوع توفان های شدید، سیل و زلزله
ج: بعد از یخبندان های شدید
د: بعد از هر گونه عملیات انفجاری
ه: بعد از ریزش های ناگهانی
و: بعد از وارد آمدن صدمات اساسی به مهار ها
ز: بعد از هر گونه ایجاد وقفه در فعالیت ساختمانی
5 - برای جلوگیری از بروز خطرهایی نظیر پرتاب سنگ، سقوط افراد، حیوانات، مصالح ساختمانی و ماشین آلات و سرازیر شدن آب به داخل گود و نیز برخورد افراد و وسایط نقلیه با کارگران و وسایل و ماشین آلات حفاری و خاک برداری، باید اطراف محل حفاری و خاک برداری با رعایت ضوابط و دستور العمل گودبرداری به نحو مناسب حصارکشی و محافظت شود. در مجاورت معابر و فضاهای عمومی، محل حفاری و خاک برداری باید با علائم هشداردهنده که در شب و روز قابل رویت باشد، مجهز شود.
در گودبرداری هایی که عملیات اجرایی به علت محدودیت ابعاد آن با مشکل نور و تهویه مواجه می شود، لازم است نسبت به تامین وسایل روشنایی و تهویه اقدام لازم به عمل آید.
7 - خاک و مصالح حاصل از گودبرداری نباید به فاصله کمتر از نیم متر از لبه گود ریخته شود. همچنین این مصالح نباید در پیاده روها و معابر عمومی به نحوی انباشته شود که مانع عبور و مرور شده یا به بروز حادثه منجر شود.
8 - قبل از استقرار ماشین آلات و وسایل مکانیکی از قبیل، جرثقیل، بیل مکانیکی، لودر، کامیون و غیره یا انباشتن خاک های حاصل از گودبرداری یا مصالح ساختمانی در مجاورت گود، ضمن رعایت فاصله مناسب از لبه گود، نسبت به تامین پایداری دیواره های گود نیز باید اقدام شود.
9 - در گودهایی که عمق آنها بیش از یک متر است، نباید کارگر به تنهایی در محل به کار گمارده شود.
10 - در محل گودبرداری های عمیق و وسیع، باید یک نفر نگهبان عهده دار مسوولیت نظارت بر ورود و خروج کامیون ها و ماشین آلات سنگین باشد و نیز برای آگاهی کارگران و سایر افراد، علائم هشداردهنده در معبر و محل ورود و خروج کامیون ها و ماشین آلات مذکور نصب شود.
بررسی مسائل ایمنی در تخریب، گودبرداری و اجرای سازهی نگهبان در مناطق
یکی از مسائل مهم در ساخت و سازههای شهری، ایجاد پایداری مناسب در هنگام تخریب،گودبرداری و اجرای سازهی نگهبان است. عدم رعایت مسائل فنی و ایمنی درتخریب، گودبرداری و ساخت سازههای نگهبان باعث تخریب برخی ساختمانهای مجاور گودبرداری در ساخت و سازهای شهری شدهاست. یکی از متداولترین انواع سازههای نگهبان، "دیوارهای توکار" است. در این نوع سازهی نگهبان نیروی فعال خاک به یک دیوار نازک منتقل میگردد و دیوار از طریق ستونهایی که در فواصل معینی در آن قرار دارد، نیروها را به مهاربند، دستک و پشتبند منتقل میکند. تکیهگاه مهاربند که در خاک قرار دارد به کمک نیروهای رانش مقاوم خاک، در برابر نیروهای مهاربند و در نتیجه نیروهای فعال خاک وارد بر دیوارهی مقابله مینماید. معمولاً دیوارها از جنس بتن مسلح، صفحههای فلزی یا الوارمیباشند
برای پایدار نمودن دیوارهی گودبرداریها در مناطق شهری از انواع عناصر ساختمانی که ازترکیب خاک و سنگ تشکیل یافتهاند، دیوارها و سیستمهای نگهبان ساخته میشود که اصطلاحاً "سازهی نگهبان" نامیده میشود. در تخریب، گودبرداریو اجرای سازههای نگهبان، یکی از مهمترین نکات لازم حفظ ایمنی کارگاه است.
سازههای نگهبان مشتمل بر سه نوع هستند که "دیوارهای نگهبان وزنی"، "دیوارهای توکار" و "سازههای نگهبان ترکیبی" نامیده میشوند.
3- سازههای نگهبان با عناصر "دیوار توکار" و پشت بند خرپای فلزی
این سازه متشکل از یک دیوار بتن مسلح است که در فواصل مشخصی در درون آن یک ستون فلزی یا بتنی قراردارد و شبکهی آرماتورهای دیوار بتن مسلح به نحو مطلوبی در درون ستونهای بتنی مهار و یا به ستون فلزی جوش شده است. ستونها در فواصل قائم مناسب بوسیلهی تیرهای بتنی یا فلزی بههم متصل شدهاند. دیوار به وسیلهی پشت بند خرپایی درداخل خاک مهارشده و نیروهای فعال خاک وارد برسازهی نگهبان توسط نیروی رانش مقاوم خاک، تحمل میشود. پشت بندهای خرپایی در فواصل قائم مناسب توسط عناصر افقی و ضربدری به یکدیگر متصل میگردند تا از حرکت جانبی یا کمانش صفحهای آنها جلوگیری به عمل آید.
سازهی نگهبان و عناصر سازهای آن
1- شمع زیر ستون،
2- شمع تأمین کننده رانش مقاوم خاک،
3- ستون خرپای پشت بند،
4- خرپای سازهی نگهبان،
5- چاه آب یا فاضلاب ساختمان مجاور،
6- دیوار توکار،
7- دیوار مقاوم کننده ساختمان مجاور،
8- دیوار مرزی ساختمان مجاور،
9- شمعهای انتقال نیروی سقف به کف،
10- عمق گودبرداری،
11-فاصله توقف گودبرداری،
12- عنصر ضربدری کاهش دهنده طول کمانش جانبی خرپا،
13- تکیه گاه تأمین کننده رانش مقاوم خاک،
14- عنصر کاهش دهندهی طول کمانش جانبی خرپا،
15- دیوارهی گودبرداری،
16- چاه تعبییه شده جهت نصب ستونهای پشت بند،
17- ساختمان مجاور
الف) پلان سازه نگهبان
ب) نمای سازه نگهبان
4- ساختمانهای مصالح بنایی فاقد عناصر مناسب مقاوم در برابر زلزله
منظور از ساختمانهای مصالح بنّایی ،ساختمانهایی است که ازمصالح سنگی یا آجری با ملات ماسه سیمان یا ملات دیگری ساخته شده و فاقد کلافهای افقی و قائم بوده و مصالح آجر و ملات استفاده شده درآن دارای مشخصات فنی مناسب نبوده، بعضاً دارای سقف دیافراگم صلب یکپارچه نیز نیست. علاوه برآن به دلیل قدمت زیاد، مصالح استفاده شده در آن دچار پوسیدگی، فرسایش و هوازدگی شدهاست. معمولاً اینگونه ساختمانها دارای دیوارنسبی[3] مناسبی نبوده و ازشالوده منسجم وکافی نیز بهرمند نیستند. دراینگونه ساختمانها سیستم فاضلاب بصورت چاه جذبی بوده و به صورت یک یا دو طبقه ساخته شدهاند. دربرخی موارد بخشی از دیوارهای مرزی این ساختمانها با ساختمانهای ساختگاه پروژه مشترک بوده و یا دارای ضخامت کم و یا بازشوهای بزرگ میباشد.
5- مسائل ایمنی کارگاه قبل از گودبرداری
قبل از هرگونه گودبرداری مسائل ایمنی مربوط به تخریب یا گودبرداری ساختگاه پروژه و ساختمانهای مجاور باید در زمان طراحی و اجرا به شرح مندرج دربند 5-1 و 5-5 مد نظر قرارگیرد.
5-1- تأمین مسائل ایمنی درطرح سازهی نگهبان
رعایت مسائل ایمنی در طراحی سازهی نگهبان شامل در نظر گرفتن کلیهی شرایط موجود، اعم از شرایط هندسی، بارگذاری و ژئوتکنیکی است. در تحلیل و طراحی سازههای نگهبان کلیه مفاد مطرح در آییننامههای بارگذاری و طراحی سازهی نگهبان [2و4] باید رعایت گردد. یک طرح مناسب دارای مرحلهبندی ترتیب انجام عملیات تخریب،گودبرداری و اجرای سازهی نگهبان است و توسط مهندس محاسب ذیصلاح که دارای تخصص ژئوتکنیک است انجام میپذیرد. در بندهای ذیل این موارد به صورت مجزا پیشنهاد شده که درطراحی سازهی نگهبان لازم است درنظرگرفته شود.
5-1-1- طراحی جهت جلوگیری از فقدان پایداری کلی،
5-1-2- طراحی در برابر گسیختگی یکی از عناصر سازهای مانند، دیوار، ستون، تیر، مهارت پشت بند، اعضای افقی کاهش دهندهی طول کمانش جانبی پشتبندها، شالودهی تأمینکنندهی نیروهای رانش مقاوم و شالودهی ستونها. این طرح باید دربرگیرندهی تهیهی نقشهی کلیهی عناصر سازهی نگهبان، تیپهای مختلف عناصر و اتصالات و مرحلهبندی اجرای آن و تعیین پیشساخته یا درجا بودن آن باشد. حتیالمقدور قسمت عمدهی عناصر بصورت پیش ساختهی طراحی شود تا کمترین عملیات اجرایی درمحل نصب صورت پذیرد،
5-1-3- طراحی و ارائهی نقشههای اجرایی مرحلهبندی شده تخریب، گودبرداری و اجرای سازهی نگهبان،
5-1-4- طراحی دربرابر گسیختگی توأم درزمین و عناصر سازهای،
5-1-5- طراحی برای جلوگیری از حرکات سازهی نگهبان که ممکن است موجب فروریختن یا ایجاد تغییرات در شکل ظاهری یا تضعیف عملکرد سازهای یا تأسیساتی ساختمان مجاور گردد،
5-1-6- طراحی برای مقابله با نشست غیرقابل قبول از پشت یا زیر دیوار،
5-1-7- طراحی برای جلوگیری از تغییر غیرقابل درجریان آبهای زیرزمینی،
5-1-8- طراحی درمقابل گسیختگی براثرچرخش یا استفادهی دیوار یا بخشهایی ازآن،
5-1-9- طراحی برای مقابله با گسیختگی براثرعدم تعادل عمودی دیوار و نشستهای ستونها، یا حرکت تکیهگاههای ایجاد کنندهی نیروی رانش مقاوم خاک،
5-1-10- طراحی و ارائهی نقشههای اجرایی مرحلهبندی شدهی تخریب، گودبرداری و اجرای سازهی نگهبان.
5-2- طراحی برای مقابله با مشکلات سازهای موجود در ساختمان مجاور
برای ساختمان مجاور حتیالمقدور موارد ذیل طراحی و اجرا گردد.
5-2-1- طراحی برای مقاومسازی دیوارهای مجاور گودبرداری، ایجاد دیوارکمکی جدید درسمت داخل ساختمان مجاور ویا درسمت بیرون آن و بصورت بخشی از سازهی نگهبان با ارتفاع مورد نیاز ازتراز زمین طبیعی،
5-2-2- طراحی برای مقابله با تمرکز تنشهای ناشی از بارسقف وارد بر دیوار مجاور گودبرداری، ازطریق طراحی شمع در زیر سقفها، به تعداد مورد نیاز و انتقال نیروی آن به کف زمین که ضروری است برای همة طبقات ساختمان مجاور انجام شود،
5-2-3- طراحی برای ایجاد یکپارچگی مورد نیاز درسقف و دیوار ساختمان مجاور درمحدودة نزدیک گودبرداری که وسعت آن با توجه به عمق گودبرداری تعیین میگردد. این موضوع در شرایطی که سقفهای مجاور گودبرداری دارای ابعاد بزرگتری هستند ضرورت بیشتری دارد.
5-2-4- طراحی درجهت جلوگیری از افزایش رطوبت موضعی در فواصل نزدیک مرز دیوارهی گودبرداری و انتقال آن به فواصل دورتر از آن، ازطریق جلوگیری تجمع رواناب ریزشهای جوی، آبیاری باغچه و فضای سبز، ریزش آب و فاضلاب به درون چاههای مجاور گودبرداری و نشت سیستمهای انتقال آب و فاضلاب،
5-2-5- طراحی دربرابرتأثیر سربارسازههای مجاور، مصالح دپوشده، ماشین آلات، وسایل درحال تردد یا پارک شده
5-2-7- طراحی دربرابر فشارآب هیدرواستاتیکی آب زیرزمینی و فشار آب حفرهای چاههای فاضلاب موجود، نفوذ روانآب ریزشهای جوی، آبیاری باغچه و فضای سبز و ... که امکان انتقال آن به فواصل مناسب دورتر مرز گودبرداری نبوده است و تأثیرموضعی وکلی آن برروی عناصر مختلف سازهی نگهبان.
5-2-8- طراحی در برابر اثر پدیدههای خاص ژئوتکنیکی مجاور گودبرداری از قبیل وجود گودالهای قدیمی، خاکهای دستریز، چاههای قنوات و ...
5-2-9- طراحی در برابر پدیدهی یخبندان و ذوب یخ خاکهای دیوارهی گودبرداری، خصوصاً در هنگام بارش برف و چند روز پس از آن که برفها آب میشوند.
5-3- مسائل ایمنی مهم در طرح مرحلهبندی گودبرداری
برای خاکبرداری لازم است طرح مرحلهبندی مناسب با در نظر گرفتن کلیهی مسائل ایمنی کار تهیه و به مورد اجرا گذاشته شود. یک طرح خوب باید به صورتی باشد که ایمنی کارگاه در هیچ مرحلهای تهدید نگردد. مراحل اجرای یک سازهی نگهبان و برخی مسائل ایمنی مهم آن به صورت ذیل پیشنهاد میگردد.
مرحلهی 1- پرکردن کلیهی چاههای فاضلاب مجاور گودبرداری درداخل ساختگاه با بتن مگر
مرحلهی 2- حفرچاههای اطراف زمین به منظور اجرای شمع: ایمنی کارگران در برابر ازسقوط اشیاء و افراد به داخل چاه، در برابرتخریب دیوارهی چاه درحین حفاری و بعد از آن، خصوصاً درمواقع افزایش رطوبت دیوارهی چاه و حفاری درتراز زیرآب زیرزمینی
مرحلهی 3- نصب ستون های پیش ساخته یا درجا دردرون چاهها: ایمنی حمل، جابجایی و نصب.
مرحلهی 4- بتن ریزی پی ستون دردرون چاه: مسائل ایمنی مرحلهی 2.
مرحلهی 5- پرکردن داخل چاهها برای ستونهای پیش ساخته: مسائل ایمنی مرحلهی 2.
مرحلهی 6- مقاوم سازی دیوار مرزی یا اجرای دیوار مناسب پشت ساختمان مجاور، در تراز زمین طبیعی (این دیوار جهت جلوگیری از دوران دیوار مجاور ساخته میشود و برروی تیرها یا شناژهای متصل به ستونها اجرا و به عنوان بخشی ازسازهی نگهبان تلقی میگردد). ایمنی افراد در سقوط اجسام در موقع دیوارچینی.
مرحلهی 7- خاکبرداری بوسیلهی ماشینآلات تا فاصلهی توقف گودبرداری. ایمنی افراد در برابر خطر حفاری با شیب نامناسب دیواره، دربرابر خطر خاکبرداری محل چاهها ی موجود در ساختگاه، خطر سقوط افراد، اشیاء به داخل گود، خطر عدم رعایت فاصلهی توقف مناسب، خطر وجود چاه فاضلاب درفاصلهی توقف.
مرحلهی 8- پی کنی و اجرای تکیهگاه پشتبند در تراز کف گود برای ایجاد رانش مقاوم خاک: ایمنی کارگران در برابر خطر تخریب دیوارهی گود.
مرحلهی 9- نصب عضو مورب پشت بند: مسائل ایمنی مرحلهی 3.
مرحلهی 10 – خاکبرداری فاصلهی توقف به روش دستی تا عمق مطلوب (حدود 5/1 متر): ایمنی افراد در برابر خطر سقوط به داخل گود، خطر زه آب به داخل گود، خطر ناپایداری دیوارهی گود در اثر وجود چاه در فاصلهی توقف.
مرحلهی 11- نصب تیرهای افقی در تراز بالایی فاصلهی توقف و اجرای دیوار بتنی: مسائل ایمنی مرحلهی 3.
مرحلهی 12- آرماتوربندی، قالب بندی و بتن ریزی دیوار سازهی نگهبان: مسائل ایمنی مرحلهی 3.
مرحلهی 13- اجرای عناصر مورب و افقی درون صفحهای پشتبند: مسائل ایمنی مرحلهی 3.
مرحلهی 14- اجرای مراحل 10 تا 13تا زمان اتمام کامل گودبرداری و نصب عناصر سازهی پشتبند و دیوار توکار.
مرحلهی 15- نصب عناصر کاهنده طول کمانش جانبی خرپا
مرحلهی 16- آرماتوربندی، قالببندی و بتنریزی فونداسیون و ایجاد اتصال آن با پشتبند خرپایی.
مرحلهی 17- اجرای اسکلت سازه و سقف طبقه اول
مرحله 18- بریدن خرپای سازه نگهبان و ایجاد اتصال لازم بین آن و سقف سازه
مرحلهی 19- مراقبت از مسائل تهدید کنندهی پایداری دیواره و ساختمان مجاور در تمام طول مدت گودبرداری وبعد از آن.
5-4- مسائل ایمنی ساختگاه پروژه قبل از گودبرداری
5-4-1- قبل از تخریب ساختمان ساختگاه پروژه چگونگی اتصال ساختمانهای مجاور به ساختمان ساختگاه مورد بررسی قرارگرفته و دیوارهای مشترک مرزی، مکان و نحوهی اتصال دیوارهای مرزی به هم، تیرها یا سقفهای مشترک دو ساختمان مجاور، وجود بازشوها و نعل درگاهها و لولههای دودکش یا داکتهای تأسیساتی واقع دردیوارهای مرزی، نوع مصالح آجر و 5-4-2- با ساخت سقفهای ایمن با استفاده از داربستهای فلزی که بر روی آن به کمک توریهای مناسب پوشیده شده، قبل از تخریب ساختمان ساختگاه، ایمنی کافی را دربرابر سقوط احتمالی اجسام و مصالح برسقف، دیوار، حیاط و معابر مجاور ساخته ایجاد نمود.
5-4-3- قبل از انجام عملیات تخریب در ساختگاه پروژه، چاههای فاضلاب موجود درآن راشناسائی وآنها رابا مواد مناسب پر نمود. چنانچه عمق این چاهها بیش ازعمق گودبرداری ساختگاه باشد لازم است این چاهها با مصالح بتن کم مایه یا بتن غوطهای، حداقل تا 50 سانتیمتر بالاتر از تراز کف گودبرداری پرگردد و سپس روی آن با مواد مناسب دیگر تا سطح زمین پر شود. محل این چاهها باید درنقشههای نهایی سازهی نگهبان ترسیم و به عنوان بخشی از شرایط مسأله در طراحی شرایط ایمنی گودبرداری لحاظ گردد.
5-4-4- انتخاب روش تخریب باید با دقت انجام پذیرفته و عملیات تخریب ساختمان ساخت
مقدمه
نورپردازی:
نورپردازی در معماری (Architectural lighting design) یکی از بخش های معماری و مهندسی معماری است.
نورپردازی یک بنا یکی از مهمترین جنبه های طراحی آن می باشد که در شب می تواند جلوه منحصر به فردی به دید بیننده آن بنا بدهد.
بحث نور و پرداختن به آن می تواند در مباحث زیبائی شناسی و هنر جایگاه ویژه ای داشته باشد. از جمله علوم و هنرهایی که می توان به نقش نور در آن اشاره داشت، هنر معماری است که بحث مفصلی را در زمینه روند بهره گیری از نور طبیعی به خود اختصاص می دهد. ابزار و وسایل روشنایی نیز به عنوان عواملی که تأمین کننده ی نور مصنوعی هستند، مطرح می باشند. در هنر معماری نور یکی از اجزایی است که کنار عناصر و مفاهیم دیگر از قبیل ساختار، نظم فضایی، مصالح، رنگ و … مطرح می شود و در طراحی به عنوان یک عنصر مجزا باید نقش خود را ایفا کند. یکی از مهمترین مشخصه های نور طبیعی، توالی و دگرگونی آن در طول روز است که باعث حرکت و تغییر حالت در ساعات مختلف می شود.
معماری و نور به همان اندازه به یکدیگر وابسته اند که جسم و روح، یکی برای زنده بودن و دیگری برای حضور مادی این جهان به دیگری نیاز دارد و آن هنگام که نور بر جسم فضا جاری می شود هر دو در جهان مرئی «وجود» پیدا می کنند. یکی از چالش هایی که معماری امروز با آن سر و کار دارد طرح این سوال است که حضور نور بخصوص نور طبیعی در معماری می تواند معنایی فراتر از روشنایی داشته باشد و آیا دستیابی به الگوی صحیحی از بکارگیری نور امکان پذیر است؟ و یا اساسا لزومی در آن است؟ مساله مهم در این میان آن است که با بالا رفتن تکنیکهای ساخت و ساز و دستیابی به سهولت در اجرا در بیشتر موارد توجه و ظرافت هایی که در گذشته و در سبک های متنوع معماری کشورمان و سایر ملل در پرداختن به نور بوده متاسفانه امروزه دیگر به چشم نمی خورد و نیروی کار آمد نور در ادراک فضا و بالا بردن کیفیت معماری و بدنبال آن کیفیت زندگی بلا استفاده شده است.
نور یک ابزار بیان معماریست که علاوه بر آن بر سایر ابزارهای معمارانه نیز تاثیر گذار است. سناریویی که معمار برای نور مطلوب ساختمان خود در روز وشب در نظر می گیرد در پیدایش حال و هوای کلی حاکم در بنا نقش دارد و همان اهداف کلی که گام اول در بدست آمدن کالبد روحی بناست را شکل می دهد. اگر چه نور مناسب شب معمولا توسط طراح داخلی انتخاب می شود و معمار نقش چندانی در تنظیم آن ندارد ولی نقش معمار در طراحی سلسله مراتبی که به لحاظ تاریکی و روشنایی مخاطبین را با آن مواجه می کند بسیار مهم و اساسی است.
نور قادر است از لحاظ بصری به فضا وسعت ببخشد. اما فضایی که با نور یکنواخت پر شده باشد بسیار خنثی است و در تاریکی محض اصولا فضایی وجود ندارد، بر خلاف این دو، فضایی که مملو از تضاد سایه روشنهاست سر شار از نیروهای بصریست.
قطعاً نور یکی از عناصر تعیین کننده آهنگ حیات در زندگی بشر است. یک نظر اجمالی از داخل یک بنا به دنیای اطراف، ما را با نشانه های بی شماری که برای سلامتی فیزیکی و روحی ما اهمیت دارند، آشنا می کند. هر چند که نیازهای بشر به این عناصر به طور قابل توجهی متفاوت است. همچنین تعبیر از نور به یک سلسله برداشتهای شخصی وابسته است که دانستن آنها دقیقا موضوع اصلی حوزه نور پردازی نیست. اما با تجارب شخصی در ارتباط است. رویکردهای فرهنگی مختلف نیز در ادراک و پذیرش نور نقش دارد؛ مفهومی که در مذاهب و مکاتب اعتقادی به اشکال متنوعی تعبیر شده است در مسیحیت، نور می تواند استعاره ای از خدا باشد. اما، حتی این تعبیر نیز در طول زمان دستخوش تغییر و تحول شده است.
نور بخشی از مصالح ساختمانی می باشد و با حجم و بدنه و نمای ساختمان، یک پیکر را می سازد . هر کدام دیگری را تکمیل می کند. نور در تاریکی حامل پیام ها و اشاراتی برای انسان است نور در واقع حکم یک راهنما را در فضاها و مسیرهای ورودی و خروجی عاری از نور و فضاهای تاریک دارد. نور در معماری به منظور کشیده تر نشان دادن ارتفاع یک حجم می توان با ایجاد برآمدگی هایی باریک و بلند، سایه های عمود و طویل ایجاد کرد تا نما کشیده تر به نظر آید و یا اینکه برای نمایش بخش های شاخص بنا همانند ورودی ها می توان با ایجاد حفره هایی عمیق بر روی حجم، بخش های مورد نظر را با سایه مشخص نمود. نور در داخل سازه نشان دهنده هویت و رنگ است.
در هنر ساختمان سازی یا به عبارتی معماری نور یکی از اجزایی است که کنار عناصر و مفاهیم دیگر از قبیل ساختار نظم فضایی مصالح رنگ و … مطرح می شود. در طراحی به عنوان یک عنصر باید نقش خود را ایفا کند. نور در داخل سازه نشان دهنده هویت و رنگ است.
خلق فضای معماری با کنش نور معین میشود. در خلق و تولید یک محصول معماری، هیچگاه نمیتوان نور را نادیده گرفت حتی چنانچه نخواهیم به نحو مصنوعی نور را در فضای درون یا بیرون به کار ببریم. وظیفه اساسی یک معمار ایجاد توازن و تعادل تا حد مطلق بین اصل نور و تعاریف مفهومی یک معماری است. فضا به نحو مطلق فقط فضا و فضای جوهر یکتایی همچون نور است و همین دلیل ترجیح نگاه دو جانبه نور- فضا در طراحیهای معماری است. فضای خارجی ساختمانها و احجام ساختمانی با نور طبیعی و در مواردی مصنوعی پیرامونی در طول شبانهروز وحدت دارد. با معماریهای دوره مدرن، طراحی هر ساختمانی از بیرون بدون ارزیابی نسبتی از تالیف و ترکیب احجام نوری و احجام فضایی صورت نمیپذیرد.
نور میتواند مرز دو فضای همسایه را تغییر دهد و ماهیت جدیدی از همسایگی جدید فضایی بوجود آورد. دو فضایی که یکی از آنها دیگری را در برگرفته با نور از هم جدا نمیشود اما با تنظیم نور میتوان جدایی فضایی این دو را از یکدیگر تخفیف داد و یا بالعکس آن را تشدید کرد. نور میتواند حصار فضاها را ممکن و یا معنیدار کند. همچنین تأثیر ترفندهای نوری کمتر از ترفندهای هندسی و صوری نیست.
به رغم محصور شدن نور در فضاهای داخلی به پرتوهای منعکس بر دیوارها، ستونها، سقف و کف، دریچهها و درها، آن به فضای درک شده براساس اندازهها و تناسب طول و عرض و ارتفاع محدود نیست و نور میتواند حدود مادی و انضمامی فضاهای داخلی را کمابیش واسازی کند. برای مثال در کف اتاق دایرهای شکل نصب شش نورافکن در محل رئوس زوایای یک شش ضلعی متداخل میتواند برای ناظری که در درون اتاق نشسته است از خمیدگی و انحنای صورت اتاق بکاهد.
ارتباط هندسی از تعاریف و قواعد و قضایای هندسی به وجود میآید. ایوانهای سیوسه پل به نحو متقارن و متوازی شکل گرفته است اما ظهور نور به هنگام طلوع آفتاب و یا با پرتو نورافکنها در هنگام شب پرسپکتیوهای زیبا و متعددی را بر ایوانها حمل میکند و فضا را به نحو نور تصریف میکند. تمامی فضا درکشدنی نیست بلکه آن مقدار از فضا درک میشود که یک عمارت از جلوه نور مییابد. تداخل دو و یا چند فضای متمایز در یک صورت جدید فضایی نیز میتواند با مفاهیم نوری تداخل یافته و جلوهای دیگر یابد. دو فضای نیمه استوانهای با زاویه 180 درجه روبروی هم را تصور کنید که از طریق نورافکنها به دو سوی دیواره مقابل این دو نیم استوانه نور متمرکز پرتاب میشود. چنین تأثیری از نور در چشم ما این دو نیم استوانه را کمتر از آنچه در واقع امر است از یکدیگر دور میسازد.
اشکال هندسی در نور همان اشکال هندسی در تاریکی است اما فضاهای ساخته شده کاملاً در نور و بینوری تغییر میکند. در نور مربع، مثلث، دایره و شکلهای دیگر تغییر نمیکند اما نور سبب میشود این اشکال بهتر تعریف شده و بهتر مورد استفاده قرار گیرد. اشکال بنیادی با مداخله نور و و ورود نور در هر تجزیه، ترکیب، انفصال و اتصال هویت مضاعفی مییابد. ستون نور از طریق پنجره مربعی شکل بالای یک سقف، منشور بدون سری را در زیر آن به وجود میآورد و مربع پنجره را از یک پدیده فضایی هندسی به یک پدیده فضایی نوری ارتقاء میدهد.
نور فضا و فرم را به هم آشنا میسازد. گیدئون درک معماری را با سازماندهی فضا و فرم ساخته شده ممکن میداند.
علاوهبر مداحله نور در فضای درونی آن میتواند بر کیفیت پیوند فضاهای درونی و بیرونی و برعکس اثر گذارد. نور میتواند خروج انسان از خانه را به نحوی سامان دهد که او در این هنگام پای خود را بر یک فضای محیطی بیگانه در خارج بگذارد و یا در برابر احساس خودمانی از فضای دیگر را در او زمینهسازی کند.
نور رواقها فضاهای واسطهای و میانی را که فضاهای حایل هستند با بیرون و درون پیوندی بیش از وساطت میدهد. حرکت نور میتواند حرکت فضای درون از بیرون به درون یا بالعکس را تشدید و یا تضعیف کند. واضح است سلسله مراتب نوری، سلسله مراتب مبتنی بر اختلاف ارتفاع فضاها در طراحی نیست. البته تعارض ذاتی با آن نیز ندارد.
با توسل به نور حایلها، پردهها و دیوارهای شفاف ساخته میشوند. این چشماندازها و فضاهای مرتبط پیدرپی امکان پرسپکتیو یک نقطه را فراوان میسازند.
با نورهای عارضی اشیاء و اجسام برای دیگری ظاهر می شوند. اینکه با نور عارضی شیئی برای دیگری ظاهر میشود به این معنی نیست که برای خود آشکار باشد. حتی یک حایل شیشهای که به نظر میرسد برای خود ظاهر است برای خود ظاهر نیست بلکه تنها در یک عمارت به این منظور به کار میآید تا چیزهای آن سوی خود از نور بهرهمند باشند. پس آن حایل شیشهای همچون اشیاء مادی دیگر برای ظهور ما نیازمند نور است و خود به خود ظاهر نیست. تفاوت حایل شیشهای تنها با اشیاء مادی دیگر این است که آن بر خود مخفی نیست، بلکه آن بر خود ظهور دارد زیرا آن خودبخود مانع ظهور نیست.
از لحاظ دسته بندی کلی نور به دو دسته نورهای طبیعی و مصنوعی تقسیم می شود.
نور طبیعی :
نور طبیعی یکی از عناصری است که در تغییر ماهیت فضای داخلی بنا تأثیر به سزایی دارد. یکی از مهمترین مشخصه های نور طبیعی توالی و دگرگونی آن در طول روز است که باعث حرکت و تغییر حالت در ساعات مختلف می شود.
و در ساختمان و سازه ها فقط به مواردی از قبیل نور جنوبی و شمالی بر نور شرقی و غربی ارجحیت دارد و در مواقع ناچاری نور شرقی از نور غربی بهتر است توجه می شود و معماران بصورت کلیشه ای و از روی عادت آن را رعایت می کنند.
نور مصنوعی :
نور مصنوعی در زمینه مختلف از جمله شناساندن، لبه ها، مرز مناطق، نواحی و میراث طبیعی، فضاهای شهری (مراکز خرید، پیاده راه ها، میادین و …) بافت کالبدی ارزشمند و … در هنگام شب ممکن است استفاده شود. اولین جنبه های مختلف عملکرد نور را بعنوان ابزار هادی اطلاعات بررسی می کند در حالی که دومی ادراک انسان را بعنوان بستری جهت مدل سازی و حل مسائل طراحی نور مصنوعی مورد توجه قرار می دهد.
در استفاده از نورهای مصنوعی باید به مسأله مهم که رنگ است توجه کرد زیرا رنگ است که به فضا روح و جان می دهد و برای طراحی داخلی باید روان شناسی رنگ را لحاظ کرد؛ نباید فقط بنا به سلیقه انتخاب کرد. باید با روحیه آدمهای خانه سازگار باشد. نورهای مصنوعی به دو دسته نورهای کاربردی و نورهای تزیینی تقسیم می شوند.
نور و بشر :
از دوران ماقبل تاریخ همواره اجسام نورانی که تجسمی از یک شیء زنده را در ذهن بیدار می کردند توسط بشر مورد ستایش و احترام قرار گرفته و مشتاقانه برایشان جشن می گرفتند، آن ها را عبادت کرده و می پرستیدند. این توجه بیش از اندازه به عنصر نور در اغلب فرهنگ های اولیه بشری و در جوامعی با آداب و رسوم و عقاید مذهبی متفاوت همچنان در طول زمان مشاهده می شود. برخی از جوامع نور خورشید را در تشریفات مذهبی شان به کار می بردند و برخی دیگر درخشش اجسام نورانی را به عنوان عامل ایجاد فعل و انفعالاتی رمزآلود جهت دست یابی به حیطه هایی ماورای دنیای زمینی تلقی می کردند. حتی امروزه در بسیاری از مدارس شرقی که به تدریس یوگا اشتغال دارند برای ایجاد تمرکز ذهنی از اجسام نورانی مانند لامپ، خورشید، ماه، بلور و نور آتش استفاده می کنند. در اغلب ادیان، نور نماد عقل الهی و منشأ تمام پاکی ها و نیکی ها است و خارج شدن انسان از تاریکی جهل و تابیده شدن نور معرفت در وجودش همواره یک هدف نهایی می باشد. در اثر تابیده شدن نور الهی به درون کالبد مادی، یعنی جایگاه نفس آدمی است که انسان به رشد و تکامل معنوی می رسد در نتیجه برای نمایش این تمثیل در معماری اغلب بناهای مذهبی نور به عنوان عنصری بارز و مستقل از سایر عناصر و مفاهیم به کار رفته در ساختمان به کار گرفته می شود به گونه ای که شعاع های آن به طور واضح در داخل کالبد مادی و تاریک حجم قابل مشاهده است. فضاهای عمیق و تاریک کلیساهای قرون وسطی و یا مساجد اسلامی که با عنصر نور مزین شده اند به خوبی قادر به انتقال یک حس روحانی و معنوی می باشند.انسان در چنین فضاهایی که با نوری ضعیف روشن می شوند با مشاهده سایه های مبهم از اشیاء و احجام در ذهن خود به کامل کردن تصاویر پرداخته و با این عمل به نوعی خلسه فرو می رود که نتیجه آن یک حس نزدیکی به منبع وجود و هستی در درونش بیدار می شود.
نورپردازی و معماری :
در روزهای صاف ساختمان ها به وسیله نور پر قدرت و مستقیم خورشید روشن می شود. نورخورشید سایه های عمیق می سازد. این سایه ها در روزهای ابری به واسطه یکنواختی نور شدت و عمق کمتری دارد.
اما در هنگام شب ساختمان ها به گونه ای کاملاً متفاوت از آنچه در هنگام روز می بینیم ظاهر می شوند . تقلید و بازسازی افکت های نور روز و نور خورشید ناممکن است. چالش های اساسی یک طراح نور، تعریف و ارتقاء بخشیدن ظاهر ساختمان در هنگام شب است.
نورپردازی و روشنایی شب هنگام، می تواند برای محیط پیرامون یک ساختمان مفید باشد یا می تواند گروهی از بناها را به هم مرتبط کند و یا مهمتر از همه، می تواند بخش های یک مجموعه واحد شهری را به هم متصل کند.
تعریف نقاط عطف (Focal Points) به وسیله نور در یک محدوده شهری، از طریق روشن کردن و پرقدرت کردن ساختمان های بزرگ و نورپردازی ضعیف تر و ملایم تر ساختمان های کم اهمیت تر، صورت می گیرد.
انسجام و یکپارچگی شبکه دسترسی ها و محیط های شهری، می تواند به وسیله نورپردازی خیابان ها و محوطه تأمین شود. روشنایی مدرن با طراحی خوب، در موفقیت یک پروژه طراحی شهری موثر است .
احسـاس راحتی و دلپذیری فضا با تغییرات ملایم و مناسبی حاصل می گردد. یکنواختی و همچنین محرک های بیش از حد نور، می تواند ایجاد ناراحتی نماید.
نورپردازی بیرونی :
نورپردازی در محیط بیرون با محیط داخلی متفاوت است و معیار جهانی آن خورشید و آسمان روز است. محیط شبانه بیرونی چالش های طراحی زیر را بر می انگیزد:
- تاریک بودن آسمان نسبت به روز، کنتراست اشیاء نسبت به زمینه بیشتر است.
- قدرت کم منابع نوری در قیاس با خورشید و درنتیجه نزدیکی منابع نوری به موضوعات و فضاهایی که باید نورپردازی شوند.
- تاثیر عملکرد چشم انسان در روشنایی کم یا روشنایی زیاد روز.
- تاثیر بر احساسات انسان در طول شب.
- ایمنی (Safety) و امنیت (Security) شخصی.
- آشفتگی چهره شب به دلیل دیده شدن نور از فواصل دور
- فعالیت هایی مانند ورزش و رانندگی نورپردازی خاص برای ایمنی و کارایی می طلبند.
- در شب برای تماشای ستارگان و خلوت و تنهایی، نیاز به تاریکی مسئله مهمی است.
اهداف متنوعی برای نورپردازی ساختمان ها وجود دارد از جمله: پرستیژ، ایمنی، نشانه گرایی یا تشخیص یا تاکید نورپردازی معماری، فرصتی است برای ایجاد حس فضایی و احساسی معمارانه.
نورپردازی محوطه :
نورپردازی محوطه، حوزه وسیعی از انواع محیط های بیرونی (طبیعی و مصنوعی) را شامل می شود. موضوعات نورپردازی محوطه، عبارت است از: فضای سبز، جنگل، درختان، پارک ها، باغ های مسکونی، بلوارها و ...
وظیفه طراح نورپرداز، خلق یک محیط شبانه جذاب و ایمن، با استفاده از یک سیستم مصرف بهینه انرژی و درخشندگی مناسب است.
تاریخچه بهره گیری از نور طبیعی در معماری ایران:
دانستن روند بهره گیری از نور خورشید به اندازه روند شکل گیری مصالح و یا شکل های مختلف زیربنائی ساختمان جهت طراحی بسیار لازم می باشد.
اولین تاریخی که ما از آن اطلاع داریم سده ی سوم هزاره چهارم ق.م می باشد که در آن زمان جهت کسب نور و سایه از ایجاد اختلاف سطح در دیواره های خارجی استفاده می کردند. در شهر سوخته از هزاره های سوم و دوم ق.م از روی آثار خانه هایی که دیوار آنها تا زیر سقف باقی مانده بود می توان استنباط کرد که هر اطاق از طریق یک در به خارج ارتباط داشته و فاقد پنجره بوده اند، در دوره عیلام در حدود ۱۳۰۰ و ۱۴۰۰ ق.م نیز نمونه ای از پنجره های شیشه ای بدست آمده که شامل لوله هایی از خمیر شیشه می باشد که در کنار هم و در داخل یک قاب جای می گرفته و بطور حتم جهت روشن کردن داخل بنا مورد استفاده بود.
از جمله کهن ترین مدارک و نمونه های در و پنجره در معماری ایران را شاید بتوان در نقش قلعه های مادی در آثار دوره شاروکین یافت. از روی نقش برجسته آشوری می توان روزنه هایی را که بر روی برج ها ساخته شده اند تشخیص داد. در دوره هخامنشی در تخت جمشید وضع درها به خوبی روشن و پاشنه گرد آن ها اغلب به جای مانده است، همچنین در این کاخ ها بالای درها و حتی بام ها، روزن ها و جام خا
نیاز گسترده و روز افزون جامعه به ساختمان و مسکن وضرورت استفاده از روش ها و مصالح جدید به منظور افزایش سرعت ساخت، سبک سازی، افزایش عمر مفید ونیز مقاوم نمودن ساختمان در برابر زلزله را بیش از پیش مطرح کرده است .
حل مشکلاتی نظیر زمان طولانی اجرا عمر مفید، کم ویا هزینه زیاد اجرای ساختمان ها نیاز مند ارائه راهکار هائی به منظور استفاده عملی از روش های نوین ومصالح ساختمانی جدید جهت کاهش وزن و کاهش زمان ساخت , دوام بیشتر ونهایتا کاهش هزینه اجراست.
سالید سرفیس معجزه علم نام گرفته است چون در حقیقت رزینی پلیمریست که در اثر ترکیب با فیلری چون rth به ماده ای تحت عنوان سالید سرفیس بدل می شود و همه ویژگی های آن متاثر از همین مسائله است که محصول نهایی شباهت بسیار به سنگ دارد و قطعات مختلف آن بدون درز در کنار هم قرار می گیرند، زیرا در عملیاتی که هنگام چسباندن آن انجام می شود، همان اتفاقی رخ می دهد که در فرایند تولید محصول رخ می دهد؛ بنابر این سالید سرفیس را می توان سنگی پلیمری، بر شمرد که ضمن داشتن همه قابلیت های سنگ می تواند در قطعات بسیار بزرگ و با میزان انعطاف و خم
سرفیس خصوصیات قابل توجهی، به خصوص برای استفاده در سرویس های بهداشتی و آشپزخانه ها دارد و جالب اینجاست که در کنار همه ویژگی های مفیدی که دارد، این ماده به سختی سنگ است و به زیبایی آن، اما با این تفاوت که سنگی است در 41رنگ متنوع! بنابراین دست افراد برای انتخاب کاملا باز است میتوان قطعات کوچک سالید سرفیس را در کنار هم قرار داد و چنان به هم چسباند که هیچ درزی نداشته باشد و حتی تا کیلومترها کاملا یکپارچه شود؛ هر نوع انعطاف و پیچ و خمی را به کمک پلی استون می توان ایجاد کرد. بنابراین به هیچ عنوان دست طراح را در ارائه طرحی زیبا برای سرویهای بهداشتی و سایر مواردی که از این ماده ا
شاید حتی به طراح برای طراح های متنوع تر و متفاوت تر هم ایده بدهد. انعطاف قابل توجه سالید سرفیس یکی از مزیت های بخصوص و منحصربه فرد این مصالح ساختمانی است، یعنی مثل پلاستیک میتوان آن را به هر شکلی درآورد. هر سطحی را میتوان با هر نوع قوسی به کمک این ماده پوشاند.سالید سرفیس لااقل 15سال عمر مفید دارد و پس از این مدت نیز تغییر رنگش در اثر تماس با مواد غذایی رنگی یا خراشیدگی ها و خردگی ها و ترک های احتمالی اش با یک سمباده ساده از بین می رود و دوباره به شکل اول برمی گردد. جالب این که حتی پس از شکستن بخشی از آن با تعمیر دوبارهاش، میتوان مجددا از آن استفاده کرد، آخرین مرحله برای این ماده این است که می توان از بازمانده های آن برای کاربری دیگری بهره گرفت! در کنار همه این ویژگی های سازه ای ، کاملا آنتیباکتریال است، چون درزی ندارد که میکروبها بتوانند در آن نفوذ کنند، بنابراین به سادگی تمیز میشود. این ماده جادویی در مقابل لکه و جرم نیز مقاوم است و در این موارد در
ستفاده می شود بخصوص رستورانهای fast food، نمی بندد و
یدگی مورد نظر و دلخواه تولید شود. سالید