علم مردم شناسی بر پایه مطالعاتی استوار است که در درون گروه یا جامعه معین دربارة مسائل و روابط اجتماعی و نهادهای سنتی انجام می گیرد، یک مردم شناس با اقامت طولانی و مستمر در بین گروه یا جامعه مورد مطالعه و با استفاده از روش های مطالعه مستقیم که مشاهده و مصاحبه و غیره است، نخست به ثبت و ضبط دیده ها و شنیده های خود میپردازد که به این عمل مردم نگاری گویند. سپس به تجزیه و تحلیل می نشیند تا به کشف روابط درونی و جریان کاربردی هریک از آنها برسد.
موضوع علم مردم شناسی فرهنگ است. فرهنگ یعنی همة آثار انسانی و به عبارتی هر آنچه توسط انسان ساخته می شوند و به وجود می آید. فرهنگ سه جزء اصلی دارد که شامل عنصر فرهنگی، ترکیب فرهنگی و حوزة فرهنگی می شود. عنصر فرهنگی که کوچکترین جزء قابل تعریف فرهنگی است، ترکیب فرهنگی هم از مجموعة عناصر فرهنگی که دارای کارکردهای همسو باشند تشکیل می شود و حوزة فرهنگی از عناصر و ترکیب فرهنگی به وجود میآید که دارای بُعد جغرافیایی و مکانی است. این سه جزء فرهنگ هر کدام می تواند موضوعی مفید برای طرح و ارائه در موزة مردم شناسی باشند.
از موضوعات مهم در آماده و ارائه یک موزة مردم شناسی می توان نام برد. معتقدات، آداب و رسوم، زبان معیشت، مسکن، فنون، هنرها، خوراک، پوشاک و سایر جنبه های زندگی در جوامع مختلف خصوصاً ایران هستند
مناطق و حوزه های جغرافیایی متعدد و متنوع که در سرتاسر کشورمان پراکنده است میتواند موضوعات را بیشتر و گستردهتر کند، حوزههایی چون کوهستانی (زاگرس و البرز)، کویری، مناطق جنگلی، سواحل شمالی و جنوبی و مردم مناطق دشتهای سرسبز همه از جمله موضوعاتی هستند برای تحقیق و ارائه در موزة مردم شناسی.
موزه های مردم شناسی را می توان به طور کلی دو دسته به حساب آورد.
1- موزه های مردم شناسی ملّی که اشیاء از اقسانقاط کشور جمعآوری شده و به صورت موضوعی کنار هم چیده و جمع شده اند، اشیاء بر مبنای بار فرهنگی مشترکی که دارند و در مجموعه های متعلق به مناطق فرهنگی مختلف صورت میگیرند، ارائه می شوند. علاوه بر ارائه و معرفی مستقل هر شیئی، در مجموع یک کار مقایسه ای به عمل میآید.
2- موزه های بومی، این موزه ها دارای حوزه و بعد مکانی خاص و تعریف شده ای هستند و اشیاء آن بیانگر جنبه های مختلف زندگی در یک جا هستند و متعلق به گروه انسانی خاصی هستند.
با توجه به اینک انسان محور اصلی موضوعات موزه های مردم شناسی است به نظر می رسد که مراحل مختلف زندگی یک انسان و اشیاء و ابزار مورد استفاده او و همچنین مراسمات و آداب و سنن که یک انسان در زمان خاصی انجام می دهد نیز می تواند موضوعی مناسب برای چیدن و ارائه در یک موزة مردم شناسی باشد.
اشیاء موزة مردم شناسی
اشیاء و صحنه سازی برای اشیاء باید مربوط به زمان پیش از صنعتی شدن انسان باشد و از نظر تاریخی هم عصر نباشد تا بتوان به عنوان سندی محکم از آن برای مطالعات و پژوهشی استفاده کرد. برای ارائه یک شئی در موزة مردم شناسی باید کاربرد و مکان استفاده آن را شناخت و بررسی کرد.
نحوة ارائه اشیاء در موزة مردم شناسی
با توجه به موضوعات فراوان در این رابطه می توان به طور مثال طریق معیشت را موضوع برای معرفی اشیاء در موزة مردم شناسی در نظر گرفت و طریقه ارائه اشیاء را نشان داد.
در کشور ما، شغلهایی مانند کشاورزی، دامداری، صیادی و تجارت بیتر دیده می شده و ملموس تر بوده است در کشاورزی سه مرحله کاشت، داشت و برداشت برای هر نوع کشتی و در هر منطقهای وجود دارد لذا تقسیم بندی ابزاری و مراسمات مربوط به آن می تواند هم در موزه های ملی و هم در موزه های منطقهای ارائه و به نمایش گذاشته شود.
مکان برای موزة مردم شناسی
استفاده از بناهای تاریخی برای اهداف گوناگون در کشور ما وجود دارد که بهترین و مناسبترین کاربری آن موزة مردم شناسی است. بناهایی که خود جزیی از اشیاء مردم است بهتر می تواند ارتباط برقرار کند با اشیاء مردم، از جمله بناهای مناسب برای موزة مردمشناسی، حمامها، کاروانسراها، بازارها، خانهها، کاخها و سایر مکانها هستند، از مساجد و سایر بناهای مذهبی نیز می توان موضوعات و اشیاء مذهبی را به نمایش گذاشت.
هر فضای معماری که بوجود آمده نمایانگر نیازی و برآوردن احتیاجی از انسان بوده که ما می توانیم با استفاده از آن فضا و اشیاء موجود در آن واقعیتهایی از انسانهای گذشته بدست آوریم و به نمایش بگذاریم.
اهداف موزة مردم شناسی
جامعه شناسی به لایه های روی و ظاهری جامعه مینگرد و ابعاد گوناگون زندگی ظاهری انسان را در نظر دارد. ولی مردم شناسی به لایه های زیرین جامعه می نگرد.
موزة مردم شناسی می تواند پایگاه محکمی برای تحقیقات مردم شناسان، جامعه شناسان و سایر اندیشمندان باشد، خصوصاً موزة های محلی و منطقهای در کشف رازهای نهفته مناطق مختلف کمک حال اندیشمندان خواهند بود. با مطالعه دقیق در احوال این موزه ها می توانند در حل مشکلات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی هر منطقه ای گام برداشت.
برقراری ارتباط بین فرهنگ های مختلف و یا به عبارت ساده تر ارتباط بین مردم، وظیفه موزه های مردم شناسی است که با توجه به فشارهای مختلفی که از هر سو به مردم وارد می شود و آنها را از گذشته و زندگی آرام گذشته خود دور می سازد با دیدن این اشیاء و یاد خاطرات خوش آن می تواند تسکینی بر دردهای انسان باشد و برای رسیدن به دنیایی آرام و عاری از هرگونه کینه و نفاق کوششی کند و رفاه و آسایش را برای همه بخواهد و حق همه بداند.
خلاصه:اهمیت موزه و تاریخ تاسیس آن، معرفی طبقات مختلف موزه واشیائی که به معرفی نمایش گذاشته شده، طبقه اول غرفههای: آرایش سفال، اشیاء فلزی، ساختههای چوبی، شیشهای و سنگی، نمد، منبتکاری و خاتمکاری، فرامین، قلمدانهاو عقدنامهها، دراویش سازها، روشنائی، حمام، قهوهخانه، تدفین ـ طبقه دوم غرفههای: پوشاک، بافندگی، صنایع دست، سفر، زورخانه، کفپوشها.
موزه مردم شناسی
برای شناخت شکل ها، قیافه ها و معیارهای مردم نقاط مختلف ایران، لباسی که این مردم می پوشند یا می پوشیدند، ابزار و آلاتی که در زندگانی روزمره، آئین ها، مکان ها وجاهای مخصوصی چون زورخانه و خانقاه بکار می بردند، از آن زمان که موزه در ایران جائی برای خود باز کرد، طرح و برنامه ای در ذهن ها بود.
منهای جنبه های مستقیم تحقیقی و فرستادن گروههای محقق به نقاط و خطه های مختلف ایران و بررسی در قیافه و لباس و ابزار و آلات زندگی و آئین ها و عادت های مردم که زمینه های اصلی دانش تازه و شیرینی بنام مر دم شناسی را تشکیل میدهد، این فکر وجود داشت که در تهران ودیگر مراکز استان، موزه هائی برای این منظور تشکیل شود تا هم وسیله ای برای تحقیق و بررسی اهل پژوهش باشد و هم محلی برای تدریس مردم شناسی به دانشجویانی که در این رشته درس می خوانند و یا می خواهند مردم خود را خوب بشناسند و از این راه به ریشه ها و اصول همبستگی و پیوند ملی دست یابند.
بی تردید، چه از راه گشت وگذار و راه یافتن به نقاط دور و نزدیک این سرزمین که صاحب فرهنگ و آئینی وسیع است وچه از راه مطالعه در احوال و عادات و ابزار و آلات زندگی و نزدیکی و دوری این وسایل و قیافه ها، علم مردم شناسی که به تازگی مورد توجه فراوان اهل تحقق و بررسی قرار گرفته است، امکان بیشتر و آسانتری برای گسترش خواهد یافت. این، از آن دسته دانش هائی است که اگر خوب شناخته آید و به اشاعه ای مطلوب برسد، مورد استقبال فراوان بیشتر طبقات و قشرهای اجتماعی و بویژه دانش آموز و دانشجو قرار خواهد گرفت. چرا دانستن هر نکته اش شیرین و سهل است و دریچه تازه ای را بروی یادگیرنده باز می کند.
برای نمونه ، اگر دانش آموز دبیرستانی، از راه مطالعه ی مستقیم، یعنی رفتن میان ایل شاهسون آذربایجان یا از راه غیر مستقیم، یعنی دیدن قیافه شاهسون و لباس و آلات و ابزار و وسایل چادرنشینی و زندگی او، بخشی ازمردم خود را بشناسد، برایش شیرین تر از آن خواهد بود که در کتاب بخواند.
«دیرک» چادر یعنی چه، یا اینکه پیراهن زن های شاهسون بلند است یا کوتاه ومردهایش چه جور کلاهی بسر می گذارد.
اینست که لزوم تشکیل موزه ی مردم شناسی و از همه مهمتر تکمیل موزه ی موجود تهران که رو بفراموشی میرفت، از مدت ها پیش ذهن مسؤولان را بخود مشغول کرده بود.
این موزه، با شکل ووضع وکیفیتی بهتر – از سال پیش در کاخ گلستان تشکیل شده است.
بنیاد این موزه به سال 1314 بدوران سلطنت رضاشاه کبیر نهاده شد و پس از چند سال کوشش در راه تشکیل آن، سال 1316 گشایش یافت. محل موزه مردم شناسی از مهرماه 1316 تا آبان ماه 1347 در خیابان بوعلی (ارامنه سابق) بود و از آن ببعد به محل فعلی «کاخ ابیض» منتقل شد.
کاخ ابیض در اواخر سلطنت ناصرالدینشاه در گوشة جنوب غربی محوطه گلستان ساخته شد وبعلت سفیدی رنگ نمای ساختمان و پله ها و ازاره های سراسری کاخ که همه از مرمر سسفید رگدار است به کاخ ابیض معروف شد. این کاخ از ابتدای بنای خود همواره محل اشتغال صدراعظم ها و رئیس الوزاءها و نخست وزیران وقت بود و جلسات هیئت دولت همیشه در تالار این کاخ تشکیل میشد.
حدود هفده سال پیش که نخست وزیری به کاخ والاحضرت شاهپور علیرضا پهلوی در خیابان کاخ انتقال یافت، بفرمان شاهنشاه کاخ ابیض در اختیار هنرهای زیبای کشور (وزارت فرهنگ و هنر امروز) قرار گرفت وپس از انجام تعمیراتی در آن به محل تشکیل نمایشگاههای موقت ومرکز فعالیت های ادارة کل موزه ها و فرهنگ عامه اختصاص داده شد پس از تشکیل وزارت فرهنگ و هنر و انتقال اداره کل موزه ها و فرهنگ عامه به محل جدید، در وضع نمای غربی و اطاقهای طبقات کاخ ابیض منطبق با شیوه اصلی تغییرات و تعمیرات مهمی انجام گرفت تا از انهدام وویرانی آن که بعلت رطوبت و کهنگی ساختمان پیش آمده بود جلوگیری شود.
کتاب مردم شناسی Nanda و Warms - ویرایش یازدهم (2014)
نویسندگان: S. Nanda و R. L. Warms
فایل PDF کتاب به زبان انگلیسی و در 419 صفحه است.
فایل PDF با بهترین کیفیت، به صورت تمام رنگی و با قابلیت جستجو در متن و کپی برداری از متن است.
گرد آوری شده در 26 صفخه با فرمت ورد قابل ویرایش
اعضای گروه درس پژوهی :
تقدیم
بارالها! تو را سپاس می گوییم که شوق دوباره آموختن را در وجودمان نهادی تا بیاموزیم. یاری مان کن تا از این دانش تنها در مسیر رضای تو گام برداریم.
اکنون که به یاری مهربان خدایی چون تو این درس پژوهی را به پایان می رسانیم توانایی مان ده تا از همه عزیزانی که در این مسیر یاری مان نمودند کمال تشکر و قدردانی را بجا آوریم.
این درس پژوهی را به همکاران آموزش ابتدایی تقدیم می نماییم. امیدواریم که مثمر ثمر واقع شود.
تقدیر و تشکر
در محضر تک تک اساتید رویشی سبز را تجربه کردیم و در این مسیر دوستانی شفیق همراه ما بودند که زلال وجودشان خاطرات این مسیر سبز را ماندگار کرد.
از همه عزیزان که در تدوین این درس پژوهی به ما یاری رساندند صمیمانه سپاسگزاریم.
چکیده
آدمی از آغاز بر آن بوده است که تاریکی های جهان را به نور آگاهی و دانش و اندیشه روشن نماید تا بتواند به افق های دورتر دانایی و دانش اوج بگیرد. در این میان اشتغال به نشر و پژوهش در علوم موهبتی است ایزدی که معلمان را به مراتب عالی الهی می رساند. و باری گران و مسئولیتی عظیم را بردوش این جماعت قرار می دهد. جستار پیش رو، حاصل این عشق و احساس وظیفه ی توأمان است.
درس پژوهی برگردان واژه ژاپنی jugyokenkyu بمعنی مطالعه یا پژوهش تشکیل شده است .kenkyu بمعنی درس و jugyo بمعنای مطالعه یا پژوهش است . معادل انگلیسی درس پژوهی Lesson study است .
درس پژوهی به زبان ساده مطالعه و پژوهش جمعی پیرامون عمل تدریس است . بعنوان یک معلم حرفه ای بیا و در روش تدریس خود تامل کن! حتما روش بهتری برای تدریس وجود دارد . اما این بار نه به تنهایی، بلکه با یک گروه از معلمان هم رشته ، روش خود را مورد مطالعه و آزمون قرار دهید ، با هم با نقد شرایط موجود و در جهت نیل به وضع موجود طرح مساله نمایید ، در جهت شناخت بهترین روش ممکن پژوهش کنید ، نتایج پژوهش را در کلاس درس و بصورت طبیعی بیازمایید ، نتیجه آزمایش را نقد کنید ، طرح را اصلاح و دوباره در یک کلاس دیگر آن را اجرا نمایید ، نتایج پژوهش خود را منتشر و در اختیار دیگران قرار دهید .
به این ترتیب شما گام در مسیر درس پژوهی نهاده اید روشی که پایه توسعه مستمر حرفه ای شماست و شما را در مسیر یک معلم حرفه ای و فکور به حرکت وا می دارد !
در این درس پژوهی سعی بر این است که دانش آموزان به طور کامل با مفاهیم کامل درس آشنا گردند و مشکلات و معایب تدریس در این باره برطرف گردد.
مقدمه :
همانطور که می دانیم درس پژوهی شکل اولیه ای از توسعه ی حرفه ای معلمان می باشد که هدف عمده آن بهبود مستمر تدریس می باشد به گونه ای که دانش آموزان بتوانند مطالب را به شیوه ی موثر تری بیاموزند.گروه درس پژوه تلاش می کند طرح درس خود را نقد و بررسی و به شیوه بهینه اصلاح نماید. طرح درس مشارکتی رمز موفقیت معلمان می باشد. برای معلم درس پژوه تمام کردن کتاب مهم نیست، یادگیری و فهمیدن دانش آموزان مهم است. درس پژوهی به معلمان یاد می دهد که در کلاس صرفا یاددهنده نباشند بلکه یادگیرنده نیز باشند.ملاک سنجش در موفقیت درس پژوهی یادگیری معلمان است نه تولید یک درس. تهیه طرح درس بهتر نتیجه جانبی و ثانوی فرآیند است .اما ند هدف اولیه آن.
منطق درس پژوهی ساده است اگر میخواهید آموزش را بهبود بخشید، اثر بخشترین جا برای چنین کاری، کلاس درس است. اگر شما این کار را با درسها شروع کنید، مسئلهی چگونگی کاربرد نتایج تحقیق در کلاس درس ناپدید می شود.در اینجا بهبود کلاس درس در درجهی اول اهمیت است. درس پژوهی یکی از راههای ارتقا و دستیابی به شیوه های نوین تدریس و کنار گذاشتن شیوه ها و روشهای سنتی است . معلمین مقطع ابتدایی چند سالی است که تلاش می کنند تا بلکه بتوانند با شرکت درجشنواره ی الگوهای نوین تدریس خدمتی در این راستا به نظام تعلم و تربیت کشور به عنوان مهمترین رکن آینده ساز کشور کمکی کرده باشند .
ما در قسمت مبانی علمی و نظری به سه مبحث پرداخته ایم : اول ، طراحی منظم آموزشی یا همان طرح درس ، دوم ؛روشهای تدریس ، سوم ؛هدفهای سه گانه ی تعلیم وتربیت .
بیان مسئله
پژوهش حاضر به صورت کیفی از نوع درس پژوهی در مدرسه ..... شهرستان ....اجرا شده است.این درس پژوهشی به صورت گروهی و با مشارکت 7 نفر از همکاران فرهنگی با موضوع مذکور به اجرا درآمد.
از آن جا که مسأله آموزش کودکان در پایههای ابتدایی نیازمند استفاده از شیوههای متفاوتی میشود و هم چنین و محتوای درسی از مجموعهای از مهارتها (مشاهده کردن، پیشبینی کردن، بررسی فرضیه و …) و معلومات سازماندهی میشود که در نهایت کودکان را به بروز کنش عقلانی معطوف به نتایج مشهود و فهم عمیق دانشها و ارزشها سوق میدهد. لذا چالشهای پیش روی گروه در این حوزه این بود که ما چگونه میتوانیم در تدریس دروس مرتبط به صورت موثر عمل کرده و اهمیت درس را به صورتی شایسته به دانشآموزان بفهمانیم. پس از اجرای طرح درس اولیه (سناریو) و بازبینی آن، نهایتاً سناریو در کلاس تدریس و توسط اعضای گروه به مشاهده و نقد و تحلیل گذاشته شد.
درس پژوهی به زبان ساده مطالعه و پژوهش جمعی پیرامون عمل تدریس است . بعنوان یک معلم حرفه ای بیا و در روش تدریس خود تامل کن! حتما روش بهتری برای تدریس وجود دارد .
اما این بار نه به تنهایی، بلکه با یک گروه از معلمان هم رشته ، روش خود را مورد مطالعه و آزمون قرار دهید ، با هم با نقد شرایط موجود و در جهت نیل به وضع موجود طرح مساله نمایید ، در جهت شناخت بهترین روش ممکن پژوهش کنید ، نتایج پژوهش را در کلاس درس و بصورت طبیعی بیازمایید ، نتیجه آزمایش را نقد کنید ، طرح را اصلاح و دوباره در یک کلاس دیگر آن را اجرا نمایید ، نتایج پژوهش خود را منتشر و در اختیار دیگران قرار دهید . به این ترتیب شما گام در مسیر درس پژوهی نهاده اید روشی که پایه توسعه مستمر حرفه ای شماست و شما را در مسیر یک معلم حرفه ای و فکور به حرکت وا می دارد !
درس پژوهی یکی از اقدامات جالب و خاص در سطح آموزش و پرورش است.با توجه به دشواریهای و مشکلاتی که در سر راه تدریس و آموزش وجود دارد همکاری و مشارکت همهی همکاران و استفاده از اندیشههای همدیگر یکی از بهترین اقدامات صورت گرفته در سطح مدارس میباشد.
20 صفحه
قابل ویرایش
فهرست مطالب
عنـــــــوان
صفحه
فصل اول:نقش بسیج در دفاع مقدس
مقدمه
1
بسیج و دفاع مقدس
2
بسیج و عرصه خدمت رسانی و مدیریت:
3
بسیج و پیشرفت در کشور
4
فصل دوم:نقش مردم در دفاع مقدس
مقدمه
6
دفاع مقدس و پیروزی ایران
6
نقش مردم در پشت جبهه ها
7
فصل سوم:نقش زنان در دفاع مقدس
مقدمه
9
نقش رزمی
10
حمایت عاطفی
10
ستادهای پشتیبانی
10
امداد و درمان
11
جهاد مالی
11
ایثار و فداکاری
11
تبلیغ و همکاری اطلاعاتی
12
فصل چهارم:نقش معلمان دردفاع مقدس
مقدمه
14
معلمین در حماسه ۸ سال دفاع مقدس
15
الف) حضور مفید و مستقیم در مناطق عملیاتی
15
ب) تحلیل تجاوز دشمن و توجیه دفاع مقدس
15
ج) انگیزهزایی و شورانگیزی در دانشآموزان
16
نقش کارکنان اداری آموزش و پرورش در دفاع مقدس
16
الف) حضور پرشور در جبهههای جنگ
16
ب) تامین نیازهای پشت جبهه
16
تاملی بر نقش دانشآموزان در حماسه ۸ سال دفاع مقدس
17
الف) حضور پرشور در جبهههای جنگ
17
ب) حضور فعال در پایگاههای مقاومت
17
ج) حضور جدی و موفق در سنگر تحصیل
17
نتیجه گیری
19
منابع
20
مقدمه
بدیهی است انقلابی که بر پایه دین با محوریت اسلام ناب محمدی (ص) و خارج از حیطه نفوذ و سلطه دو اردوگاه بزرگ جهانی شرق و غرب رخ می دهد باید مسیری پرفراز و نشیب و پرچالش را بپیماید، دشمن های زیادی را تحمل کند و از تهدیدهای ویرانگری عبور نماید.
تاریخ تحولات انقلاب اسلامی بیانگر این واقعیت است که سازمان بسیج، پس از تسخیر لانه جاسوسی امریکا در تهران توسط دانشجویان مسلمان پیرو خط امام، با صدور فرمان امام خمینی (ره) ماهها پیش از آغاز جنگ تحمیلی و در شرایطی تحقق یافت که اصل انقلاب ثبات و استقرار نظام جمهوری اسلامی در معرض تهدید قرار داشت تأسیس گردید، اسناد بدست امده از لانه جاسوسی واظهارات صریح حکام آمریکایی مردم و رهبران کشور بویژه حضرت امام را با این حقیقت آشکار مواجه ساخت که احتمال مداخله نظامی آمریکا و هجوم وی به جمهوری اسلامی ، امری بعید و غیر ممکن نبوده و باتوجه به سوابق این کشور در جهان لزوم آمادگی مردم جهت مقابله و رویارویی را در کوتاهترین زمان ممکن آشکار می ساخت .
براین اساس امام امت در پنجم اذر ماه سال 58، یعنی در مدتی کمتر ازیک ماه بعد ازانقلاب دوم ، فرمان تاریخی تشکیل بسیج را صادر فرمودند زمانی که ابعاد و عمق توطئه های استکبار جهانی برای سلطه بر ملتهای منطقه بویژه ملت بزرگ ایران بیش از پیش آشکار شده و شیطان بزرگ که از دست جوانان انقلابی کشور به شدت زخمی شده بود عزم خویش را در هجمه و فشار همه جانبه بر کشور جزم نموده و سودای براندازی نظام را در سر می پروراند در چنین فضایی تشکیل بسیج در واقع انسجام بخشی به تمامی توانمندیها و دارایی هایی کشور در برابر فتنه گری استعمارگران قلمداد گردید.
بسیج تاکنون این نقش را بخوبی ایفا نموده است و ماندگاری و سربلندی و امنیت و اقتدار همه جانبه کشور دلیلی گویا به این مدعا می باشد و در آینده نیز سپر دفاعی کشور و عامل به شکست کشاندن توطئه ها و خنثی کردن فتنه ها و شیطنت های استکبار جهانی و ایادی آن خواهند بود. بسیج، نهادی اجتماعی است. نهادی گسترده که پاسخگوی بسیاری از نیازهای اساسی و حیاتی جامعه است و چنان با بخشهای دیگر نظام پیوند دارد که جدایی آنها از هم در جامعه اسلامی امکانپذیر نیست.
بسیج با کارکردهای گوناگون خود، یاریرسان نیازهای آموزشی، عمرانی، سیاسی، دفاعی و... است. بسیج سوادآموزی، بسیج سازندگی و بسیج محرومیتزدایی، قسمتی از برنامههای بسیج در کشور است. حضور پر رنگ و موفق بسیج در جنگ تحمیلی، ارزش بسیج را بیش از گذشته در برابر چشمها قرار داد. ازاینرو، بیشتر مردم، بسیج را به عنوان نهادی نظامی میشناسند.
لذا باید توجه داشت که گرچه یکی از وظیفههای مهم بسیجیان، آمادگی نظامی برای دفاع از خطرهای نظامی است، ولی بسیج در نظر امام خمینی رحمهالله ، تکلیفی فراتر از این دارد. دفاع مقدس ملت ایران در طول هشت سال، ماهیتی متفاوت از جنگهای دیگر دارد. آنچه رزمندگان ایرانی را تا پای جان در میدان نگاه میداشت، ثروت و قدرت و شهرت نبود.