انواع استاندارد و اصول طراحی لوله و اتصالات صنعتی
پاورپوینت- لوله ها و اتصالات و نحوه تولید آنها
80 اسلاید زیبا
انواع لوله
لوله ها را می توان به انواع مختلف از نظر جنس ، کاربرد و نحوه اتصالات دسته بندی نمود .
لوله هایی که در سیستم آبرسانی و فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرد به شرح زیر می باشند:
لوله های گالوانیزه
لوله های گالوانیزه خود به دو دسته تقسیم می شوند : لوله های فولادی گالوانیزه و لوله های آهنی گالوانیزه. این دو نوع در بازار به لوله های آهنی سفید معروفند و عموماً بین این دو فرقی گذاشته نمی شود ،در صورتیکه لوله های فولادی گالوانیزه در مقایسه با نوع آهنی آن سبک تر و براق تر هستند .
لوله های فولادی گالوانیزه
این نوع لوله ها گاهی برای تخلیه فاضلاب لوازم بهداشتی کوچک به کار برده می شود ولی مورد استفاده اصلی آنها در تهویه مطبوع است . جنس این لوله ها از فولاد نرم است که در ساختن آن ورقه فولاد را با فشار از داخل قالب عبور داده درز آن را جوش می دهند و سپس آن را جهت افزایش مقاومت در برابر اسیدها و زنگ زدگیها در یک وان آبکاری، روی اندود (گالوانیزه) می کنند . این نوع لوله ها نسبت به نوع آهنی در برابر اسیدها مقاومت کمتری دارند و کلیه اسیدهایی که برای چدن مضر می باشند فولاد گالوانیزه را هم خراب می کنند .
لوله های آهنی گالوانیزه
جنس این لوله ها از آهن سفید نورد شده است که درز آن توسط دستگاه های درز جوش بهم جوش داده می شود و سپس لوله را در فلز روی مذاب فرو می برند . به همین علت آنها را لوله های با درز نیز می گویند . این نوع لوله ها از رنگ تیره و خاکستریشان شناخته می شوندو عموماً به دو صورت سبک و متوسط تولید می شوند .
کلیه لوله های فولادی و آهنی گالوانیزه در شاخه های 6 متری و دو سر دنده با قطر اینچ تا 8 اینچ تولید می گردند . قطر این لوله ها معمولاًقطر اسمی است که بزرگتر از قطر داخلی و کوچکتر از قطر خارجی است .
همچنین در بازار این لوله ها را بر اساس نمره می شناسند . لوله های گالوانیزه نیز به وسیله دنده پیچی به یکدیگر وصل و توسط مواد مناسب آب بندی می شوند .
نکته : از اتصال این لوله ها به روش جوشکاری باید پرهیز نمود زیرا بر اثر حرارت ناشی از جوشکاری و سوختن روکش گالوانیزه (آلیاژ روی) دود غلیظ و سفیدی تولید می شود که محیط کار را آلوده می نماید و تنفس آن ایجاد مسمومیت کرده و موجب آسیب دیدن دستگاه تنفسی می شود .
لوله های چدنی
جنس این لوله ها از چدن ریخته گری است و بر حسب نوع کاربرد آنها انواع و مقدار آلیاژ ، شکل و طول لوله ،نوع اتصالات آنها با هم متفاوت هستندو اغلب در سیستم لوله کشی فاضلاب استفاده می شوند .
لوله های چدنی که در سیستم لوله کشی فاضلاب به کار می رود :
الف) سرتوپی (یک سرتوپی – دو سرتوپی)
ب) دو سر تخت
نکته : لوله های چدنی با سرتوپی و سرتخت به ترتیب لوله های بوشن دار و بدون بوشن نیز نامیده می شوند .
مزایا و معایب لوله های چدنی
در برابر فشار وارده به جداره های خارجی دارای مقاومت و استحکام خوبی هستند .
فرسودگی این لوله ها کمتر از لوله های فلزی است .
می توان براحتی از دستگاه تراکم هوا جهت باز کردن و رفع گرفتگی لوله استفاده نمود .
قیمت لوله های چدنی نسبت به لوله های آهنی ارزانتر است .
نصب لوله های چدنی نسبت به لوله های آهنی کندتر انجام می شود .
لوله های چدنی به علت تاثیر مواد شیمیایی موجود در فاضلاب زنگ می زنند و جلوگیری از زنگ زدگی آنها میسر نمی باشد .
داشتن وزن زیاد قطعات و تکثر اتصالات از معایب دیگر لوله های چدنی می باشد .
مقایسه لوله چدنی توپی دار و سر تخت
قابلیت تحمل فشار لوله های سرتخت بیشتر است .
لوله های سر تخت به دلیل نداشتن مادگی و لبه های قیطانی و وزن و ضخامت کمتر و نوع پیوند، کاربرد بیشتری دارند .
لوله های سرتخت به دلیل خاصیت الاستیکی نوع پیوند آن، تغییر حرارت بیشتری را نسبت به لوله های دیگر تحمل می کند .
نکته :در اتصالات چدنی دو نوع تبدیل کاهنده و افزاینده در اندازه های تبدیلی متنوع وجود دارد که بر حسب جهت توپی سر وصاله،اگر قطر توپی بزرگتر از لوله باشد تبدیل افزاینده و در غیر این صورت کاهنده خواهد بود .
افست یا دو خم
در تغییر امتداد لوله های افقی و قائم سیستم لوله کشی فاضلاب به کار می رود وبا مقادیر انحراف مختلف تولید می شوند .
طریقه اتصال لوله های چدنی
اتصال لوله های چدنی توپی دار با استفاده از کنف و سرب انجام می گیرد و اتصال لوله های چدنی دو سر تخت به کمک واشر لاستیکی و بست مخصوص انجام می شود .
روش اتصال لوله های چدنی توپ دار
ابتدا بایستی بدنه لوله واتصالات از نظر سالم بودن تست شود و نحوه آزمایش از طریق زدن ضربات آرام چکش امکان پذیر است . چنانچه لوله شکسته باشد یا حتی دارای ترک مویی جزیی باشد صدای ضربات به صورت بم که اصطلاحاً صدای «مرده چدن» نام دارد شنیده می شود .
پس از اینکه لوله ها در یک امتداد به صورت هم محور در داخل یکدیگر قرار داده شدند کنف مخصوص بایستی با استفاده از قلم و چکش در طوقه مطابق شکل متراکم شود .
لازم به ذکر است کنف مورد استفاده به دو روش دو رشته ای و سه رشته ای بافته می شود و کنف بافته شده بایستی متناسب با قطر لوله های اتصالی بوده و فضای بین نر و مادگی را تا عمق 5/2 سانتی متری لبه مادگی پر نماید .
سرب مذاب که قبلاً توسط چراغ کوره ای یا کوره ذوب تهیه شده با ملاغه مطابق شکل داخل طوقه ریخته می شود . چنانچه محل پیوند به صورت کاملاً عمودی و سرتوپی رو به بالا باشد نیازی به کمربند سرب ریزی نیست اما اگر محل پیوند افقی یا مایل یا سرتوپی رو به پایین باشد استفاده از کمربند سرب ریزی ضروری است و باید با استفاده از کمربندهای نخ سوز یا لاستیکی یا فلزی یا گل رس با ایجاد مسیر سرب ریزی عمل سرب ریزی را انجام داد .
بعد از تمام مراحل فوق وقتی سرب سرد شد آن را باید با استفاده از قلم سرب کوبی و چکش به طور آهسته کوبید تا مواد لازم حتی الامکان به داخل اتصال برود .
روش اتصال لوله های چدنی سر تخت
ابتدا باید واشر لاستیکی را از طوقه فولادی خارج کرده و سالم بودن آن را بررسی نمود .
واشر لاستیکی را در انتهای قطعه اول لوله مورد اتصال قرار داده به طوریکه رگه برجسته میانی واشر به لبه انتهایی لوله مماس باشد .
قسمت آزاد واشر لاستیکی را به پایین برگردانده تا رگه برجسته میانی روی لبه انتهایی لوله قرار گیرد .
قطعه دوم مورد اتصال را وارد واشر لاستیکی نموده به طوریکه لبه آن روی رگه برجسته میانی قرار گیرد . سپس باید قسمت برگردانیده شده واشر را به حالت اول خود درآورد .
بست نگهدارنده فولادی را باز رده جهت سهولت بسته شدن سطح داخلی آن را کمی چرب نموده و طوقه را در محل خود و بر روی واشر لاستیکی قرار داده و پیچها را در محل خود باید بتدریج سفت نمود .
لوله های پلاستیکی
لوله های پلاستیکی که در تاسیسات آب و فاضلاب بکار برده می شوند عبارتند از :
لوله های پلاستیکی پی وی سی (PVC مخفف پلی و نیل کلراید)
لوله های پلاستیکی (PE مخفف پلی اتیلن)
لوله های پلاستیک ABS (مخفف اکریلونیتریل ، بوتادین و استیرن)
لوله های پلاستیک PP (مخفف پلی پروپلین)
لوله های پلاستیکی CPVC (مخفف کلرینیتد پلی و نیل کلراید)
لوله های پلاستیکی PB (مخفف پلی بوتیلن)
نکته : در شبکه فاضلاب از لوله های پی وی سی و پلی اتیلن بیشترین استفاده به عمل می آید .
مزایای لوله های PVC
-اتصال لوله و قطعات آن بسیار آسانتر و سریعتر از سایر لوله ها انجام می شود .
-در نصب روکار احتیاجی به رنگ آمیزی ندارند .
-دارای وزن سبک هستند و به راحتی در بین سقف کاذب و مکانهایی که دسترسی بدان مشکل است نصب می شود .
-در مقایسه با لوله های دیگر قطر خارجی کمتری داشته و به راحتی در داخل دیوار جاسازی و اجرا می شود .
-در برابر مواد شیمیایی از مقاومت بالایی برخوردار هستند .
معایب لوله های PVC
-لوله های پی وی سی خشک در برابر سرما بسیار حساس و شکننده می باشند .
-لوله های پی وی سی در برابر حرارت زیاد فرم و استحکام خود را از دست می دهند .
-به علت قدرت مقاومت کم جداره این نوع لوله ها بایستی از فنر لوله بازکنی برای گرفتگی مجرای لوله ها استفاده نمود .
-در برار نیروهای خارجی دارای مقاومت کمتری هستند
نکته : لوله های فاضلاب PVC از نوع خشک در دو نوع فشار ضعیف به رنگ خاکستری و متمایل به آبی و فشار قوی به رنگ خاکستری روشن تولید می شوند . کاربرد لوله های PVC فشار ضعیف در لوله کشی تهویه آب باران و اتصال برای آب باران بالکنها و لوله های اتصالی توالتها است اما کاربرد لوله های PVC فشار قوی در سیستمهای فاضلاب ساختمان به عنوان لوله های عمودی و جمع آوری کننده و لوله تخلیه اصلی فاضلاب است .
نکته 1 : اتصال لوله های PVC بر حسب نوع لوله و اتصالات به روشهای مختلف انجام می شود که نوع اتصال چسبی متداولتر است .
نکته 2 : اتصال حداقل به مدت 10 تا 15 دقیقه به هیچ وجه نبایستی حرکت داده شود تا سفت گردد .
مزایای انواع لوله های PE
نوع اول – داشتن چگالی ، مقاومت حرارتی پایین و قابلیت انعطاف خوب از مزایای این نوع می باشد .
نوع دوم – دارای چگالی متوسط و اندکی سخت تر از نوع اول هستند و در دمای بالا مقاومتشان بیشتر بوده و قابلیت انبساط بهتری دارند .
نوع سوم – بسیار سنگین تر از نوع قبلی و چگالی بیشتری دارند و برترین خواص فیزیکی از نظر مقاومت، قابلیت انبساط،درجه سختی و ضریب زبری را دارا هستند و از این رو کاربرد وسیعی در گازرسانی و آبرسانی دارند .
نکته 1 : اتصال لوله های PE به روشهای مختلف دنده ای، فلنچی، بستی، اورینگی و نر و مادگی با روش اتصال جوش حرارتی و جوش سر به سر انجام می شود .
نکته 2 : اتصال دنده ای در مورد کلیه لوله های پلاستیکی سنگین و 4 اینچ به پایین قابل اجرا است .
مزایای لوله های PB
لوله پلی بوتیلن در برابر خوردگی ، یخ زدگی ، زنگ زدگی ، خاکهای اسیدی و رسوب گرفتگی مقاوم است . این لوله هنگام انجماد ترک نمی خورد و در دمای 82 درجه سانتی گراد فشار 5/6 اتمسفر را تحمل می کند .
نکته : به سبب انعطاف پذیری این لوله های در شبکه لوله کشی ضربه قوچ اتفاق نمی افتد .
لوله های پنج لایه
در تاسیسات لوله کشی ساختمان خوردگی و رسوب در لوله های فلزی خسارات و مشکلاتی را بوجود می آورد . برای حل این مشکل تا کنون تلاشهای زیادی صورت گرفته است .استفاده ازآلیاژهای مختلف با پوشش گوناگون از راه حل هایی است که تا کنون برای افزایش مقاومت فلز در برابر خوردگی به کار رفته است بی آنکه هیچ یک پاسخی قطعی به مشکل بدهند .
یکی دیگر از راه هایی که برای پرهیز از مشکلات لوله های فلزی پیشنهاد شده است استفاده از لوله های پلیمری است اما به کارگیری این لوله ها در عمل نشان داده که اگر چه جایگزینی فلز با پلاستیک مسله خوردگی و پوسیدگی لوله را حل می کند اما مشکلات دیگری را باعث می شود که پیش از آن وجود نداشت از جمله نفوذ اکسیژن ، محدودیت در تحمل فشار یا دمای بالا ، ضریب انبساط زیاد و … .
در این شرایط گروهی از دانشمندان به تلفیق فلز و پلیمر توجه کردند. به عنوان مثال سوپر پایپ نقطه اوج همین تکنولوژی است . تلفیقی هوشمندانه که حاصل آن لوله ای است پنج لایه شامل یک لوله آلومینیومی ، دو لایه پلیمر و دو لایه چسب مخصوص که مقاومت در برابر خوردگی ، زنگ زدگی ، رسوب و پوسیدگی را از لوله های پلیمری و توان تحمل حرارت مداوم ، فشار بالا و نفوذ ناپذیری را از لوله های فلزی به ارث برده است . سوپر پایپ آخرین دستاورد تکنولوژی است که برای تمام تاسیسات ساختمان قابل استفاده است و حتی در بدترین شرایط صد سال عمر می کند .
ساختار لوله های سوپر پایپ
یک لوله آلومینیمی با جوش طولی اولتراسونیک، بدنه اصلی سوپر پایپ را تشکیل می دهد. این لایه فلزی مقاومت در برابر فشار ،حرارت و نفوذ اکسیژن را تامین می کند . در لایه های داخلی و بیرونی سوپر پایپ به جای پلی اتیلن مشبک (PEX) از پلیمر جدید PEOC استفاده می شود که عمر این پلیمر در شرایط سخت کاری و در فشار و دمای بالا حتی با ضریب اطمینان 5/2 بیش از 400 سال است .
لایه های فلزی و پلیمر طی فرآیندی توسط دو لایه چسب مخصوص با هم تلفیق می شوند .
مزایای لوله های پنج لایه
زنگ نمی زند ، رسوب نمی گیرد و هرگز نمی پوسد .
به راحتی خم می شود و شکل می پذیرد .
نصب آن سریع ، آسان و بدون ضایعات می باشد .
بسیار سبک و حمل و نقل آن آسان است .
عدم امکان نفوذ اکسیژن به لوله و جلوگری از لجن زدگی و تغییر رنگ آب .
ضریب انبساط طولی بسیار ناچیز .
افت فشار بسیار ناچیز بدلیل هموار بودن سطح داخل لوله .
مقاوم در برابر ضربه و مواد شیمیایی .
مقاوم در برابر فشار به علت جوش طولی آلومینیوم .
در لوله کشی توکار مطمئن و در نصب روکار زیبا است .
توان تحمل حرارت مداوم
لولههای آهنی گالوانیزه
جنس این لولهها از آهن سفید نورد شده است که درز آن توسط دستگاههای درز جوش بهم جوش داده میشود و سپس لوله را در فلز روی مذاب فرو میبرند. به همین علت آنها را لولههای با درز نیز میگویند. این نوع لولهها از رنگ تیره و خاکستریشان شناخته میشوند؛ و عموماً به دو صورت سبک و متوسط تولید میشوند.
کلیه لولههای فولادی و آهنی گالوانیزه در شاخههای ۶ متری و دو سر دنده با قططر ۱/۲ اینچ تا ۸ اینچ تولید میگردند. قر این لولهها معمولاًقطر اسمی است که بزرگتر از قطر داخلی و کوچکتر از قطر خارجی است. همچنین در بازار این لولهها را بر اساس نمره میشناسند. لولههای گالوانیزه نیز به وسیله دنده پیچی به یکدیگر وصل و توسط مواد مناسب آب بندی میشوند.
نکته :
لولههای چدنی
جنس این لولهها از چدن ریخته گری است و بر حسب نوع کاربرد آنها انواع و مقدار آلیاژ، شکل و طول لوله، نوع اتصالات آنها با هم متفاوت هستندو اغلب در سیستم لوله کشی فاضلاب استفاده میشوند.
لولههای چدنی که در سیستم لوله کشی فاضلاب به کار میرود :
الف) سرتوپی (یک سرتوپی – دو سرتوپی)
ب) دو سر تخت
نکته :
لولههای چدنی با سرتوپی و سرتخت به ترتیب لولههای بوشن دار و بدون بوشن نیز نامیده میشوند.
مزایای لولههای چدنی
معایب لولههای چدنی
طریقه اتصال لولههای چدنی
اتصال لولههای چدنی توپی دار با استفاده از کنف و سرب انجام میگیرد و اتصال لولههای چدنی دو سر تخت به کمک واشر لاستیکی و بست مخصوص انجام میشود.
روش اتصال لولههای چدنی توپ دار
۱- ابتدا بایستی بدنه لوله واتصالات از نظر سالم بودن تست شود و نحوه آزمایش از طریق زدن ضربات آرام چکش امکانپذیر است. چنانچه لوله شکسته باشد یا حتی دارای ترک مویی حزیی باشد صدای ضربات به صورت بم که اصطلاحاً صدای «مرده چدن» نام دارد شنیده میشود .
نکته :
صدای برخاسته از برخورد ضبات چکش به لوله سالم طنین دار میباشد و همژنین قسمت مادگی بایستی در جهت جریان قرار گیرد.
۲- پس از اینکه لولهها در یک امتداد به صورت هم محور در داخل یکدیگر قرار داده شدند کنف مخصوص بایستی با استفاده از قلم و چکش در طوقه مطابق شکل متراکم شود. لازم است ذکر شود کنف مورد استفاده به دو روش دو رشتهای و سه رشتهای بافته میشود و کنف بافته شده بایستی متناسب با قطر لولههای اتصالی بوده و فضای بین نر و مادگی را تا عمق ۵/۲ سانتیمتری لبه مادگی پر نماید. ۳- سرب مذاب که قبلاً توسط چراغ کورهای یا کوزه ذوب تهیه شده با ملاقه مطابق شکل داخل طوقه ریخته میشود. چنانچه محل پیوند به صورت کاملاً عمودی و سرتوپی رو به بالا باشد نیازی به کمربند سرب ریزی نیست اما اگر محل پیوند افقی یا مایل یا سرتوپی رو به پایین باشد استفاده از کمربند سرب ریزی ضروری است و باید با استفاده از کمربندهای نخ سوز یا لاستیکی یا فلزی یا گل رس با ایجاد مسیر سرب ریزی عمل سرب ریزی را انجام داد. ۴- بعد از تمام مراحل فوق وقتی سرب سرد شد آن را باید با استفاده از قلم سرب کوبی و چکش به طور آهسته کوبید تا مواد لازم حتی الامکان به داخل اتصال برود. روش اتصال لولههای چدنی سر تخت :
لولههای پلاستیکی
لولههای پلاستیکی که در تاسیسات آب و فاضلاب بکار برده میشوند عبارتند از:
مزایای لولههای PVC
معایب لولههای PVC
لوله استوانهای توخالی است که از آن برای انتقال یا نگهداری سایر مواد استفاده میکنند. لولهها میتوانند از مواد مختلفی مثل آهن، فولاد، پلیمر، شیشه و ... ساخته شوند.
لولهها را میتوان به انواع مختلف از نظر جنس، کاربرد و نحوه اتصالات دستهبندی نمود. لولههایی که در سیستم آبرسانی و فاضلاب مورد استفاده قرار میگیرد به شرح ذیل میباشد.
لوله های مانیسمان(سیم لس)
]
لوله پلیکا(PVC)
لوله پلی اتیلن
لوله تک لایه(لوله سفید)یا لوله های سبز
با توجه به مصرف فراوان لوله و اتصالات و شیرآلات پلیپروپیلن در بسیاری از پروژه های صنعتی و ساختمانی این مجموعه اقدام به اخذ نمایندگی پخش لوله اتصالات آذین و نیوپایپ، چابهار و واردات شیرآلات مهره دار PP از شرکت PIMTAS ترکیه نموده است. لوله و اتصالاتPPRC بدلایلی مانند سبکی وزن ، صاف و صیقلی بودن سطح داخلی، عدم رسوب و جرم گرفتگی، عدم زنگ زدگی وخورندگی آهک ، بهداشتی بودن و راحتی در نصب، جایگزین لوله های گالوانیزه شده و امروزه یک عنصر ضروری در تاسیسات آب گرم و سرد و سیستم حرارتی داخل ساختمانها است. لوله ها و اتصالات PPRC فیرات که در تاسیسات آب گرم و سرد داخلی استفاده می شود، از ماده خام Type-3 PP-R (پلی پروپیلن رندوم کوپلیمر) ساخته می شود. . مهمترین ویژگی این ماده خام، مقاومت بالای آن در برابر تاثیرات گرما و مواد شیمیایی می باشد. در سایه این مقاومت، لوله و اتصالاتPP-R فیرات با موفقیت در تاسیسات آب سرد و گرم قابل استفاده می باشد.به علت رندومی زنجیره ای بودن ساختار مونومر ماده خام PP-R لوله های ساخته شده از این مواد مانع از وجود هر نوع ماده زیستی (بیولوژیکی) در خود می شوند . بنابرابن محصولاتی با مشخصات فوق دارای خواص ممتازی هستند که عبارتند از : عدم زنگ زدن ، عدم طعم و بوی نامطلوب . مشخصات کلی و فواید لوله و اتصالات PPRC تا زمانیکه در دمای 20°C با فشار 25 اتمسفر مورد استفاده قرار گیرند، طول عمری برابر با 50 سال را دارا هستند . قابل استفاده در 21 – الی 95+ درجه سانتیگراد می باشد. (با در نظر گرفتن درجه حرارت انجماد مایعی که در داخل لوله جریان می یابد باید عایقکاری انجام شود.) در برابر مواد شیمیایی مقاومت بالایی دارند. در برابر ضربه مقاومت بالایی دارند. در مقابل پوسیدگی مقاوم هستند. با آهک ترکیب نمیشوند و زنگ نمیزنند. به علت جلوگیری از نفوذ اشعه های ماوراء بنفش ،جلبک و باکتری در درون آنها اجازه رشد نخواهد داشت . رنگ، بو و طعم آب را تغییر نمیدهند. دارای سطح داخلی صاف و صیقلی هستند. در برابر گرما و صدا عایق هستند. دارای 70%صرفه جوئی زمانی در نصب و بدون پرت و ضایعات.] (لوله سفید)یا لوله های سبز
لوله پنج لایه PEX_AL_PEX
لوله پوش فیت
لوله گرانول ( هواکشی)
لولههای گالوانیزه[ویرایش]
لولههای گالوانیزه خود به دو دسته تقسیم میشوند: لولههای فولادی گالوانیزه و لولههای آهنی گالوانیزه این دو نوع در بازار به لولههای آهنی سفید معروفند و عموماً بین این دو فرقی گذاشته نمیشود، در صورتیکه لولههای فولادی گالوانیزه در مقایسه با نوع آهنی آن سبکتر و براقتر هستند .
این نوع لولهها گاهی برای تخلیه ف==== لولههای فولادی گالوانیزه ====اضلاب لوازم بهداشتی کوچک به کار برده میشود ولی مورد استفاده اصلی آنها برای تهویه است. جنس این لولهها از فولاد نرمی است که در ساختن آن ورقه فولاد را با فشار داخل قالب عبور داده درز آن را جوش میدهند و سپس آنها را جهت افزایش مقاومت در برابر اسیدها و زنگ زدگیها در یک وان آبکاری روی اندود (گالوانیزه) میکنند. این نوع لولهها نسبت به نوع آهنی در برابر اسیدها مقاومت کمتری دارند و کلیه اسیدهایی که برای چدن مضر میباشند فولاد گالوانیزه را هم خراب میکنند.واین لوله ها خیلی به آب عادت دارند و برخورد آب آن ها موجد سخت شدن این لوله ها می شود
لولههای آهنی گالوانیزه[ویرایش]
جنس این لولهها از آهن سفید نورد شده است که درز آن توسط دستگاههای درز جوش بهم جوش داده میشود و سپس لوله را در فلز روی مذاب فرو میبرند. به همین علت آنها را لولههای با درز نیز میگویند. این نوع لولهها از رنگ تیره و خاکستریشان شناخته میشوند؛ و عموماً به دو صورت سبک و متوسط تولید میشوند.
کلیه لولههای فولادی و آهنی گالوانیزه در شاخههای ۶ متری و دو سر دنده با قططر ۱/۲ اینچ تا ۸ اینچ تولید میگردند. قر این لولهها معمولاًقطر اسمی است که بزرگتر از قطر داخلی و کوچکتر از قطر خارجی است. همچنین در بازار این لولهها را بر اساس نمره میشناسند. لولههای گالوانیزه نیز به وسیله دنده پیچی به یکدیگر وصل و توسط مواد مناسب آب بندی میشوند.
نکته[ویرایش]
لوله گالونیزه لوله گالوانیزه لوله های گالوانیزه: لوله ها از نظر جنس کاربرد و نحوه اتصالات بخش بندی می شوند. که لوله های گالوانیزه یکی از رایج ترین انواع لوله ها تا کنون در صنعت می باشند این لوله ها که از پوشش گالوانیزه بر خوردار می باشند حدود پنجاه سال پیش وارد صنعت ایران شدند و کاربردهایی از قبیل : آب ، گلخانه ، حصار کشی ، سازه فلزی، تصفیه خانه ها ، کشاورزی و آبرسانی و دکل های مخابراتی کابل برق و... مورد استفاده قرار می گیرد.
گالوانیزه چیست:
برای محافظت از خوردگی و آسیب پذیری فلزات توسط عمل گالوانیزاسیون، پوششی از فلز روی را بر روی این گونه فلزات آسیپ پذیرقرار می دهند این پوشش متشکل از لایه ی روی و ترکیباتی از آهن می باشد. این نوع فلزات کاربرد زیادی در صنعت دارد. (آهن و فولاد)
لوله گالوانیزه: · ضریب هیزم ویلیام این لوله بر حسب اینچ می باشد · طول لوله های گالوانیزه شش متر می باشد. · اتصالات آن قفل ، کمربند و برشن است. · این لوله ها به وسیله دنده پیچی به یکدیگر وصل و توسط مواد مناسب آب بندی می شوند .
می توان گفت لوله های گالوانیزه یکی از کاربردترین لوله ها در سیستم آبیاری سنترپیوت و سیستم آبیاری خطی یا لینیر می باشد. لوله گالوانیزه لوله های گالوانیزه را می توان به طور کلی به دو دسته عمده بخش بندی کرد 1- لوله های آهنی گالوانیزه:
این لوله ها با رنگ تیره و خاکستریشان است که شناخته می شوند و عموماً به دو صورت سبک و متوسط تولید می شوند . جنس این لوله ها از آهن سفید نورد شده می باشد . به این لوله ها ، لوله های با درز نیز می گویند که درز آن توسط دستگاهایی به هم متصل شده و جوش می خورند و در فلز روی مذاب، فرو برده می شود.
2- لوله های فولادی گالوانیزه:
بیشترین استفاده عمده این لوله ها برای تهویه است همچنین در تخلیه فاضلاب نیز کاربرد داشته .جنس این لوله ها از فولاد نرم بوده و جهت افزایش مقاومت و آسیب پذیری در برابر خوردگی ، اسید ها و زنگ زدگی ها در وان محتوی از فلز روی (گالوانیزه) قرار می دهند.
این دو نمونه لوله گالوانیزه در بازار به لوله های آهنی سفید نیز معروف می باشند قالبا فرقی بین این دو نمونه در بازار گذاشته نمیشود ولی لوله های فولادی نسبت به لوله های آهنی ظاهری براق تر و نقره ای رنگ از خود دارند و این به سبب وجود روی خالص بر روی آن می باشد.
نکته قابل توجه در مورد اتصالات این لوله ها این است که در اتصال به روش جوش کاری باید پرهیز شود زیرا هنگام جوش کاری حرارت ناشی از این عامل باعث شده سطح روکش گالوانیزه سوخته و دود سفید و غلیظی تولید کند که باعث آلودگی و مسمومیت و مشکل در دستگاه تنفسی افراد می شود.
محاسن پوشش لوله گالوانیزه نسبت به دیگر پوشش ها را می توان به موارد زیر اشاره نمود:
1) هزینه اولیه: هزینه پوشش گالوانیزه معمولاً کمتر از روش های پوشش دهی دیگر مثل رنگ آمیزی می باشد. 2) عمر پوشش لوله: عمر تخمین زده شده برای لوله هایی که با گالوانیزه پوشش داده می شوند حدود پنجاه سال می باشد که این خود بسته به شرایط آب و هوایی منطقه و نوع محیط بستگی دارد 3) بررسی هزینه و تعمیرات جاری: این پوشش نسبت به سایر پوشش ها به تعمیرات کمتری احتیاج پیدا خواهد کرد و هزینه تعمیرات در طول زمان نسبتاً ثابت می باشد. 4) حفاظت خود به خودی از قسمت های آسیب دیده 5) سهولت در بازرسی 6) مدت زمان نصب: نصب آن سریع بوده به گونه ای که این لوله ها نسبت به لوله های رنگ شده زمان کمتری را برای نصب و تکمیل دارا می باشد 7) استحکام پوشش: بدلیل ساختار واحد دارای استحکام قابل قبولی در تنش های مکانیکی بوده.
لولههای چدنی[ویرایش]
جنس این لولهها از چدن ریخته گری است و بر حسب نوع کاربرد آنها انواع و مقدار آلیاژ، شکل و طول لوله، نوع اتصالات آنها با هم متفاوت هستندو اغلب در سیستم لوله کشی فاضلاب استفاده میشوند.
لولههای چدنی که در سیستم لوله کشی فاضلاب به کار میرود :
الف) سرتوپی (یک سرتوپی – دو سرتوپی)
ب) دو سر تخت
نکته[ویرایش]
لولههای چدنی با سرتوپی و سرتخت به ترتیب لولههای بوشن دار و بدون بوشن نیز نامیده میشوند.
مزایای لولههای چدنی[ویرایش]
معایب لولههای چدنی[ویرایش]
طریقه اتصال لولههای چدنی[ویرایش]
اتصال لولههای چدنی توپی دار با استفاده از کنف و سرب انجام میگیرد و اتصال لولههای چدنی دو سر تخت به کمک واشر لاستیکی و بست مخصوص انجام میشود.
روش اتصال لولههای چدنی توپ دار[ویرایش]
۱- ابتدا بایستی بدنه لوله واتصالات از نظر سالم بودن تست شود و نحوه آزمایش از طریق زدن ضربات آرام چکش امکانپذیر است. چنانچه لوله شکسته باشد یا حتی دارای ترک مویی حزیی باشد صدای ضربات به صورت بم که اصطلاحاً صدای «مرده چدن» نام دارد شنیده میشود.
نکته[ویرایش]
صدای برخاسته از برخورد ضبات چکش به لوله سالم طنین دار میباشد و همژنین قسمت مادگی بایستی در جهت جریان قرار گیرد.
۲- پس از اینکه لولهها در یک امتداد به صورت هم محور در داخل یکدیگر قرار داده شدند کنف مخصوص بایستی با استفاده از قلم و چکش در طوقه مطابق شکل متراکم شود. لازم است ذکر شود کنف مورد استفاده به دو روش دو رشتهای و سه رشتهای بافته میشود و کنف بافته شده بایستی متناسب با قطر لولههای اتصالی بوده و فضای بین نر و مادگی را تا عمق ۵/۲ سانتیمتری لبه مادگی پر نماید. ۳- سرب مذاب که قبلاً توسط چراغ کورهای یا کوزه ذوب تهیه شده با ملاقه مطابق شکل داخل طوقه ریخته میشود. چنانچه محل پیوند به صورت کاملاً عمودی و سرتوپی رو به بالا باشد نیازی به کمربند سرب ریزی نیست اما اگر محل پیوند افقی یا مایل یا سرتوپی رو به پایین باشد استفاده از کمربند سرب ریزی ضروری است و باید با استفاده از کمربندهای نخ سوز یا لاستیکی یا فلزی یا گل رس با ایجاد مسیر سرب ریزی عمل سرب ریزی را انجام داد. ۴- بعد از تمام مراحل فوق وقتی سرب سرد شد آن را باید با استفاده از قلم سرب کوبی و چکش به طور آهسته کوبید تا مواد لازم حتی الامکان به داخل اتصال برود. روش اتصال لولههای چدنی سر تخت :
لوله کشی آب و فاضلاب در ساختمان
آب آشامیدنی، پس از آماده مصرف شدن در تصفیه خانه شهر، به وسیله پمپ هایی در لوله های اصلی شهر جریان می یابد و در نهایت به منازل یا واحدهای تجاری و صنعتی می رسد. روشن است که در مسیرهای مختلف، جریان آب توسط شیرفلکه های کشویی مهار و در شبکه توزیع می شود.
انشعاب از لوله اصلی
انشعاب از لوله اصلی به روشی که در شکل 1 نشان داده شده است اجرا می گردد که بدین ترتیب شبکه لوله کشی آب شهر به لوله کشی داخل ساختمان متصل می گردد. در انتخاب مسیر انشعاب باید دقت شود که حتی الامکان مسیر مستقیم و بدون پیچ و خم زیاد بود و از عوامل آلوده کننده و غیر بهداشتی نیز به دور باشد.
شکل1_ روش انشعاب گیری از لوله اصلی
شیر انشعاب
شکل 1 یک شیر انشعاب( e ) را نشان می دهدکه روی لوله اصلی آب شهر کار گذاشته می شود. نصب این شیر در محل قرار گرفتن انشعاب از لوله ای که تحت فشار می باشد لازم است. یکی از هدف های نصب شیر انشعاب کنترل لوله ی انشعاب است تا در صورت لزوم بدین وسیله بتوان جریان آب ساختمان را قطع کرد.
لوله انشعاب
لوله انشعاب برای جلوگیری از یخ زدن آب و نیز وارد آمدن فشار ناشی از تردد وسایل نقلیه بر آن باید در عمق مناسبی نصب شود. جنس لوله برای ساختمان ها معمولی بهتر است از نوع پی وی سی فشار قوی، پلی اتیلنی و یا مسی باشد. استفاده از لوله های فولادیگالوانیزه به علت مقاومت کم آن ها در برابر خوردگی که به پوسیدگی لوله منجر می شود توصیه نمی شود. در صورت ضرورت بهتر است آن ها را با یک لایه قیرگونی اندود کرد.
شکل2
لوله پلی اتیلن
لوله پی وی سی
لوله گالوانیزه
قطر لوله انشعاب معمولا به مقدار مصرف در ساختمان، فشار آب شهر، طول و قطر لوله و نیز دوری یا نزدیکی مصرف کننده از لوله اصلی بستگی دارد. در هر حال توصیه می شودکه قطر انشعاب از 3/1 قطر لوله آب شهر بیشتر نباشد. همچنین باید توجه داشت که حداقل قطر این لوله برای مصرف یک خانواده حداقل 20 میلی متر و برای مصرف چند خانواده از 25 میلی متر کمتر نباشد.
شیر پیاده رو
همان طور که از نامش پیداست در پیاده رو جلو ساختمان و به فاصله حداقل 50 سانتی متراز دیوار روی لوله انشعاب ساختمان نصب می گردد. وظیفه این شیر قطع و وصل آّب در هنگام تعمیرات اساسی ساختمان و یا هنگام قطع آب مشترک بر حسب ضرورت می باشد. (نحوه قرارگیری درشکل 1). یک درپوش فلزی در کف پیاده رو موقعیت محل نصب را مشخص و غلاف ساقه شیر را حفاظت می کند.
کنتور آب
برای اندازه گیری مقدار آب مصرف شده از کنتور آب استفاده می شود. ظرفیت کنتور متناسب با میزان مصرف در نظر گرفته می شود و چون غالبا اندازه قطر لوله خروجی کنتور کمتر از قطر لوله آب ساختمان است افت فشار ایجاد می کند و در نتیجه جلو مصرف بی رویه و خیلی زیاد آب را می گیرد. در اثر عبور آب از داخل کنتور یک صفحه یا چرخ توربینی به حرکت در می آید که متناسب با سرعت برداشت آب، میزان مصرف را به چرخ های شماره انداز کنتور انتقال می دهد که ما آن را به صورت عدد بر حسب مترمکعب روی صفحه نمایش می دهیم. کنتور معمولا در داخل ساختمان و یا حیاط بعد از در ورودی نصب می گردد تا دسترسی به آن برای مامورین سازمان آب آسان باشد. در نصب کنتور باید دقت کرد که در محلی قرار نگیرد که خطر انجماد وجود داشته باشد. درشکل 1 محل و نحوه نصب و در شکل 4 مشخصات یک کنتور آب نشان داده شده است.
شکل3_ کنتور آب
لوله آب مصرفی پس از کنتور به شیر قطع و وصل و شیر یکطرفه در ورودی ساختمان متصل می گردد. از آن پس با توجه به شبکه لوله کشی و تجهیزات آب رسانی مورد استفاده در ساختمان ها، بسته به این که تک واحدی یا مجموعه ای از چند واحد مسکونی، تجاری یا اداری باشد، ادامه مسیر لوله کشی می تواند بسیار متنوع باشد. آب معمولا از پایین ترین قسمت شبکه لوله کشی با یک انشعاب اصلی نخست به شیر تخلیه و سپس وارد لوله تقسیم کننده می گردد. آن گاه از این لوله انشعاب های مناسب برای تهیه آب گرم مصرفی و لوله های تغذیه آب سرد طبقات و زیر زمین جدا می شود. در صوت استفاده از دستگاه سختی گیر در سیستم حرارت مرکزی و تهویه مطبوع، انشعاب دیگری نیز برای آن در نظر گرفته می شود. بهتر است یک شیر فلکه سرشیلنگی نیز برای برداشت آب در موتورخانه نصب گردد. لوله های آب گرم خروجی از منبع آب گرم همراه لوله وارد سرویس ها شده، وسایل بهداشتی را تغذیه می کند.
شکل 4_لوله کشی آب سرد و گرم مصرفی و فاضلاب ساختمان
در ساختمان های بزرگ تر و چند واحدی، معمولا یک یا چند مسیر برای بالا رفتن لوله های آب در نظر گرفته می شود. هر کدام از لوله های بالارونده در ابتدای مسیر باید دارای شیر فلکه قطع دستی باشد. لوله انشعاب در طبقات نیز بایستی مجهز به شیر فلکه قطع و وصل برای کلیه لوله های سرد و گرم مصرفی باشد. سپس توزیع آب سرد و گرم مصرفی در طبقات و واحدهای جداگانه مشابه سرویس های ساختمان قبلی انجام می گیرد. در صورتی که استفاده از سقف کاذب امکان پذیر باشد بهتر است لوله کشی در هر واحد در داخل سقف کاذب همان طبقه انجام گردد. شکل 5 نحوه گردش آب در لوله بالا رونده را نشان می دهد.
همان طور که در سیستم لوله کشی ملاحظه می نمایید، علاوه بر لوله های آب سرد و آب گرم لوله سومی نیز وجود دارد که "برگشت آب گرم" یا لوله "گردش آب گرم" نامیده می شود. این لوله معمولا از آخرین مصرف کننده گرفته می شود و در محل ورود آب سرد به منبع آب گرم وصل می شود. کار آن گردش دائمی آب بین مصرف کننده ها و منبع آب گرم است خواه شیر مصرف کننده باز و خواه بسته باشد. وجود این لوله باعث می شود که با باز کردن شیر آب گرم در فاصله زمانی کمتری به آب گرم دست پیدا شود و از هدر رفتن آب جلوگیری به عمل آید.
شکل 5_ سیستم آب رسانی
از برگشت جریان آب، مایعات، مواد یا محلول های دیگر به داخل شبکه لوله کشی توزیع آب آشامیدنی باید جلوگیری شود زیرا خطر ایجاد آلودگی به همراه دارد. یکی از موارد امکان برگشت آب گرم به لوله آب سرد در زمان قطع جریان آب است. همچنین هر گاه دوش تلفنی یا شیلنگ شیر مخلوط در داخل وان و یا ظرف محتوی آب قرار گرفته باشد و در همین وضعیت آب شهرقطع شود. خطر برگشت جریان آب آلوده به شبکه داخلی ساختمان و مهم تر از آن به شبکه شهری وجود دارد. به هر حال از آنجا که آلودگی آب آشامیدنی تهدید جدی برای همه شهروندان به شمار می رود برای جلوگیری از وقوع هر نوع آلودگی در شبکه لوله کشی توزیع آب، از راه ها و وسایلی مانند فاصله هوایی، شیر یک طرفه و شیر خلا استفاده می شود.
شیر یکطرفه:
از شیرهای یکطرفه معمولا بعد از کنتور آب، قبل از آب گرم کن روی خط تغذیه آب سرد و مواردی مانند این ها استفاده می شود. شر یکطرفه که برای جلوگیری از برگشت آب به داخل شبکه مورد نظر نصب می شود، باید از نوع فنردار با نشیمن آب بند باشد و فقط در یک جهت به آب اجازه جریان دهد و در جهت عکس هیچ گونه نشتی نداشته باشد. درمواردی که مقررات ملی تعیین کرده است باید از شیر یک طرفه دوتایی استفاده شود.
خلاشکن
هر شیر یا وسیله مکانیکی دیگری که عمل مکش سیفونی را حذف می کند و از بین می برد خلاشکن نام دارد. این وسیله روی شیر فشاری آب شست و شوی کاسه توالت و روی خط تغذیه آب بهداشتی به ماشین لباس شویی و ظرف شویی نصب می گردد و جلو برگشت جریان را در صورت قطع جریان آب شهر می گیرد.
شکل6
فاصله هوایی
اگر شیر های دست شویی، ظرفشویی، وان و موارد مشابه طوری نصب شوند که خروجی آن ها داخل لگن مربوطه قرار گیرد، می تواند خط برگشت جریان را در هنگام پر شدن لگن از آب استفاده شده ایجاد نمایند.
شکل7
هدف از لوله کشی آب و فاضلاب
هدف از لوله کشی آب و فاضلاب مخصوصا در شهرها تهیه و توزیع صحیح و پاکیزه آب تصفیه شده جهت آشامیدن و مصارف دیگر بهداشتی و خارج کردن فاضلاب حاصله از محیط مسکونی می باشد.
لوله کشی آب و فاضلاب گرچه عمل عادی و پیش و پا افتاده بنظر می رسد ولی در صورتیکه طبق اصول صحیح انجام نشود علاوه بر اینکه از نظر اقتصادی ممکن است تولید ضرر و زیان نماید باعث گرفتاریها نیز می گردد.
به همین دلیل باید لوله کشی ساختمانرا مطابق نقشه صحیح وعملی انجام گردد.
قواعد وقوانینی جهت تهیه طرح اولیه لوله کشی و محاسبات آن در ساختمان تدوین شده است که البته در کشورهای مختلف این قوانین با یکدیگر اختلافاتی بسته به شرایط جغرافیایی دارند ولی در نهایت همگی این قواعد برای انجام صحیح لوله کشی بکار گرفته می شوند
بکار بردن این قوانین مزایای متعددی دارد:
الف) صرفه جویی اقتصادی در امر تهیه مصالح اولیه کمتر و بازدهی بیشتر.
ب) جلوگیری از اشتباه کاری و دوباره کاریهایی که در اثر تفاوت سلیقه افراد بوجود می آید.
ج) استاندارد شدن کلیه لوازمات لوله کشی و تاسیسات بهداشتی و ساخت لوازمات بصورت سری وتعداد زیاد و قیمت کمتر که از نتایج هماهنگی قوانین یاد شده می باشد.
اکثر آیین نامه های ملی لوله کشی برای حفظ بهداشت و ایمنی محیط زندگی از راه نظارت حساب شده بر نصب و نگهداری سیستمهای لوله کشی وضع می شوند.
جزئیات شبکه های لوله کشی متنوع اما اصول اساسی ایمنی و بهداشتی آنها یکسان است. نتایج مطلوب و لازم برای حفظ تندرستی مردم مشابه و مستقل از مکان زندگی است.این اصول اساسی ایجاب میکند کلیه لوله کشی ها در ساختمان های خصوصی و عمومی مورد استفاده انسان طوری اجرا شوند که حافظ سلامتی و بهزیستی و ایمنی ساکنان آنها و جامعه باشند.
لوله کشی آب و فاضلاب تقریبا در در یک درجه از اهمیت قرار دارند و تنها تفاوت آنهادر این است که آب به علت فشار شبکه آبرسانی در لوله ها حرکت می کند در صورتیکه فاضلاب بعلت جاذبه و نیروی ثقل جریان می یابدو نیز در لوله های فاضلاب سیفون و لوله های تهویه جهت جلوگیری از ورود گازهای بدبو و خطر ناک حاصل از تخمیر مواد موجود در فاضلاب توسط باکتری های مختلف به داخل ساختمان تعبیه گردیده است. لوله های آب وفاضلاب به لوازم بهداشتی ساختمان مربوط می شوند.انتخاب صحیح این لوازم در نمای داخلی ساختمان و ارزش اقتصادی آن تاثیر فراوان دارد.
نکات مهم در سیستمهای لوله کشی
1) ارتباط بین سیستم لولهکشی نیوپایپ و سیستم لوله کشی فلزی
جهت ارتباط بین مهره ماسوره نیوپایپ با رزوه مقابل، لازم است تک اورینگ ماسوره داخل پخ 45 درجه اتصال قرار گیرد. به علت اینکه اتصالات فلزی فاقد چنین شرایطی هستند لذا مجاز به ارتباط مستقیم مهره ماسوره نیوپایپ و رزوه اتصالات سیستمهای فلزی نمیباشیم و حتماً باید از اقلامی مانند مغزی و تبدیلها بعنوان واسطه مهره ماسوره نیوپایپ ورزوه سیستمهای فلزی استفاده نماییم.
2) عدم استفاده ار اورینگهای متفرقه
با توجه به اینکه طراحی اورینگ اتصالات نیوپایپ به گونهای است که توان عملکرد بلند مدت را در سیستمهای گرمایشی دارد لذا در صورت مفقود شدن اورینگ اتصالات مختلف، مجری مجاز به استفاده از اورینگهای مشابه یا متفرقه نمیباشد و موظف است اورینگ را از نمایندگی شرکت نیوپایپ تهیه و روی اتصال نصب نماید.
3) مراقبت از لوله ها در مقابل مصالح ساختمانی
نظر به اینکه در زمان اجرای لولهکشی ساختمان، سایر عملیات ساختمانی نیز انجام میشود، رعایت نکات زیر الزامی است:
الف ـ رول لوله مستقیماً روی کف ساختمان در حال ساخت قرار نگیرد و با قرار دادن کارتن یا مقوا در زیر آن لوله از آسیب احتمالی محافظت شود.
ب ـ مسیر لولهکشی از وجود مصالح مختلف ساختمانی از جمله پوکه های نوک تیز پاک گردد.
ج ـ پس از اجرای هر مسیر لولهکشی و تست و تأیید مهندس ناظر، مسیر لوله مذکور با استفاده از ملات سبک پوشانده شود تا از آسیب احتمالی مصون گردد.
4) مراقبت از لولهها در مقابل نور مستقیم خورشید
طبق استاندارد، لولههای پلیمری در زمان تولید، نگهداری، حمل و نقل و بهره برداری نباید در مقابل نور مستقیم خورشید قرار گیرند. لذا در عملیات لولهکشی در فضاهای رو باز محافظت از لولههای نیوپایپ با استفاده از یک پوشش عایق در مقابل نور خورشید ضروری است.
5) مراقبت از فوم لوله در مقابل نور مستقیم خورشید
مجریان باید دقت نمایند که فوم XPE نباید برای مدت طولانی در معرض نور خورشید قرار گیرد لذا در موارد اجتناب ناپذیر باید از عایق مناسب در مقابل نور خورشید برای محافظت از فوم استفاده کرد.
6) عدم اعمال وزن اضافی به لولههای نصب شده
به عنوان یک اصل کلی، به هیچ وجه مجاز به اعمال وزن اضافی روی لولههای نصب شده سیستم لولهکشی نیوپایپ نمیباشیم. لذا قرار گرفتن وزن شیر آلات بهداشتی، وزن شیرهای اصلی و فرعی واحدها، وزن کلکتورها و... روی لولهها به هیچ وجه مجاز نمیباشد و در این موارد باید از صفحات نصب مخصوص جهت تحمل وزن سایر تجهیزات استفاده کرد.
7) عدم انتخاب مسیر افقی روی دیوار در سیستم تو کار
به عنوان یک اصل کلی، به هیچ وجه مجاز به انتخاب مسیر افقی روی دیوار در سیستم لولهکشی تو کار نیوپایپ نمیباشیم لذا لولهها باید مسیرهای افقی را در کف طی کرده و دقیقاً از زیر موقعیت شیر آلات ساختمانی وارد اتصالات نصب شده در دیوار کردند.
8) انتخاب مسیر صحیح از سقف کاذب به سیستم بهداشتی
در صورت لولهکشی در سقف کاذب، هنگام ورود لوله نیوپایپ از سقف کاذب به سیستمهای بهداشتی باید محل تقاطع دو دیوار به عنوان مسیر عمودی انتخاب گردد چرا که هیچ احتمالی برای نصب وسایل رفاهی یا تزیینی در کنج دیوار وجود ندارد و در صورت نصب وسایل مذکور در سایر موقعیتهای دیوار آسیبی به لولههای دفن شده در کنج دیوار وارد نمیشود.
9) ارتباط بین لوله پلیمری و آبگرمکن
مطابق استاندارد اتصال مستقیم لوله نیوپایپ به خروجی آبگرمکن(دیواری و ایستاده) مجاز نمیباشد. بنابراین لازم است 7/45 سانتیمتر (18 اینچ) لوله فلزی استاندارد به خروجی آبگرمکن متصل کرده و لوله نیوپایپ را به انتهای لوله فلزی وصل نمود. قابل ذکر است در صورت استفاده از پکیجهای جدید کندانسینگ دیگر نیازی به استفاده از لوله فلزی نمیباشد زیرا در طراحی اولیه این پکیجها این مقدار از لوله در خود پکیج قرار داده شده است.
10) مراقبت از لولههای دفن نشده در زمستان
از جمله وظایف مجری در هنگام اجرای سیستم لولهکشی در فصل سرما مراقبت از لولههای پوشانده نشده در مصالح در مقابل یخزدگی و ترکیدگی احتمالی است لذا مجری موظف است پس از اجرای سیستم لولهکشی و انجام تست، آب کل سیستم را تخلیه نماید و یا جهت انجام تست از آب نمک با غلظت معین استفاده شود تا در صورتیکه آب در قسمت هایی از لوله باقی ماند امکان یخزدگی آن کمتر شود. لازم به ذکر است هنگام نصب تجهیزات و شیرآلات آب نمک مذکور از سیستم خارج گردد.
برای ساخت محلول آب نمک باید از نسبت وزنی استفاده کنید. بطور مثال: برای ساخت محلول 23% باید 230 گرم نمک را در یک لیتر آب حل کنید.
با توجه به اینکه فشار آب داخل سیستم گرمایش و سرمایش از کف پایین است، میتوان برای تست از هوا با فشار 8 بار نیز استفاده نمود. قابل ذکر است این تست فقط برای سیستم گرمایش و سرمایش از کف اجرا میگردد.
تست سیستمهای لولهکشی
مقدمه
تست سیستم لوله کشی یکی از موارد مهم پس از نصب کامل است تا شما از صحت ارتباط لوله و اتصالات اطمینان حاصل نمایید.
با توجه به ساختار لوله های پلیمری و رفتار انها در مقابل شرایط تست و تاثیراتی که اختلاف دمای محیط و اب ممکن است روی نتایج تست داشته باشد انجام تست فشار مطابق شرایط اعلامی اطمینان شما را نسبت به انجام صحیح نصب کامل سیستم لوله کشی دوچندان می نماید .
نکات قابل توجه قبل از تست
از فشار سنجی استفاده کنید که فشار MAX آن حداقل bar 1/0 باشد. فشار سنج را در پایینترین نقطه سیستم لولهکشی نصب نمایید.
برای اتصال پمپ تست به سیستم لولهکشی از شیر قطع و وصل استفاده شود تا پس از رسیدن فشار به مقدار مورد نظر پمپ از مدار جدا گردد.
دقت نمایید آب مورد مصرف با محیط هم دما باشند (از آب سرد در فصل تابستان یا از آب گرم در فصل زمستان استفاده نکنید و سعی نمایید محیط در زمان تست حتی المقدور در شرایط ثابت دمایی باقی بماند).
آماده سازی آبگیری
از محکم بودن تمامی اتصالات دندهای و پرسی و بسته بودن سایر در پوشها اطمینان حاصل نمایید.
سیستم را با آب تمیز کاملاً پر نمایید.
هوای سیستم را کاملاً تخلیه نمایید.
تست مقدماتی
الف) فشار سیستم را به 15 bar برسانید ( 5/1 برابر حداکثر فشار کارکرد سیستم) و 30 دقیقه صبر کنید اگر پس از این مدت افت فشار کمتر از 6/0 bar باشد و هیچگونه نشتی مشاهده نگردد این مرحله مورد تأیید است.
ب) پس از تأیید مرحله الف به سیستم 10 دقیقه استراحت دهید و مجدداً فشار سیستم را به bar 15 برسانید و 30 دقیقه صبر کنید اگر پس از این مدت افت فشار کمتر از 6/0 bar باشد و هیچگونه نشتی مشاهده نگردد این مرحله مورد تأیید است.
تست نهایی
بلافاصله پس از تأیید تست مقدماتی و قبل از اینکه سیستم امکان استراحت پیدا کند فشار را مجدداً بهbar 15 برسانید. اگر پس از 2 ساعت افت فشار کمتر از 2/0 bar باشد و هیچگونه نشتی در سیستم مشاهده نگردد تست نهایی مورد تأیید است.
نکات قابل توجه پس از تست
در طول مدت تست سیستم مورد بازدید قرار گیرد تا عدم وجود نشتی در سیستم اطمینان حاصل گردد. بلافاصله پس از انجام تست روی کلیه لولهها با استفاده از ملات سبک پوشانده شود تا از آسیب دیدن آنها جلوگیری گردد. در فصل سرما پس از تست با تخلیه آب مدار از یخ زدگی آب درون سیستم جلوگیری نمایید. در صورت تغییر در سیستم لولهکشی باید تست مجدداً انجام گیرد.
فرم تست فشار و بیمه نامه
مجریان محترم باید پس از اتمام لوله کشی نسبت به انجام تست فشار مطابق شرایط اعلامی در پشت بیمه نامه اقدام و پس از تکمیل و مهر و امضا بیمه نامه آن را در اختیار کارفرما قرار دهند.
(( گام به گام با سیستم گرمایش از کف نیوپایپ ))
الف ) مواردی که مجری سیستم گرمایش از کف در مراحل ساخت ساختمان به اطلاع کارفرما میرساند:
• توصیه می گردد چارچوب کلیه درها و پنجره ها نصب شده باشند.
• توصیه می گردد قبل از اجرای سیستم گرمایش از کف، عملیات گچ کاری انجام شده باشد (بهتر است عملیات گچ کاری و گچ بری سقف کاملاً به اتمام رسیده باشد و عملیات گچ کاری دیوارها تا یک متر مانده به کف بنا انجام شده باشد).
• عایقکاری سقف طبقه آخر با استفاده از عایق پلی اتیلن مشبک (XPE) به ضخامت 3 سانتیمترالزامی است.
• ترجیحاً توصیه میشود عایقکاری سقف طبقه آخر از زیر سقف انجام شود ولی در صورت عدم امکان میتوان سقف طبقه آخر را از روی سقف عایقکاری نمود.
ب ) ملاحضاتی که مجریان سیستم گرمایش از کف باید در نظر داشته باشند:
1- قبل از اجرای سیستم گرمایش از کف
1-1 سیستم آبرسانی را با توجه به موارد ذیل انتخاب کنید:
• پروژه دارای سقف کاذب است
بهترین انتخاب، سیستم آبرسانی انشعابی کامل یا سیستم کلکتوری- انشعابی می باشد هر چند سایر گزینه ها نیزامکان پذیر است.
• پروژه دارای سقف کاذب نیست
بهترین انتخاب، سیستم آبرسانی کلکتوری کامل یا سیستم کلکتوری- انشعابی می باشد وسایر گزینه ها پیشنهاد نمی گردند.
• درصورت وجود سقف کاذب، اکیداً توصیه می گردد کلیه سیستم های لوله کشی آب، فاضلاب وسیستم
تاسیسات برق در سقف کاذب نصب گردند.
1-2 سیستم آبرسانی را مطابق دستور العمل نصب لوله های نیوپایپ نصب وتست نمائید.
1-3 لوله های ورودی به (خروجی از) کلکتور گرمایش از کف را مطابق دستورالعمل نصب لوله های نیوپایپ نصب وتست نمائید.
1-4 سیستم آبرسانی وهمچنین لوله های ورودی به (خروجی از) کلکتور گرمایش از کف در یک ماهیچه بتونی پوشانده شوند.
1-5 در صورتی که لوله های سیستم آبرسانی، فاضلاب وبرق روی کف نصب شده اند(یعنی ساختمان دارای سقف کاذب نمی باشد)کلیه لوله های مذکور درون یک لایه بتونی پوشانده شوند به نحوی که سطحی تراز برای نصب عایق سیستم گرمایش از کف فراهم گردد.
1-6 محل نصب عایق پیرامونی آماده گردد (پائین کلیه دیوارها به گونه ای باشد که چسباندن عایق پیرامونی به ارتفاع 10سانتیمتر به دیوار امکان پذیر باشد).
نصب سیستم گرمایش از کف
نصب کلکتور
برای نصب کلکتور رفت و برگشت در سیستم گرمایش از کف بهتر است از جعبههای کلکتور استفاده شود که در شکل زیر دو نمای جعبه و کلکتور روی آن نمایش داده شده است.
- استفاده از لولههای پلی پروپیلن جهت لولههای اصلی ورودی به کلکتورهای رفت و برگشت مجاز نمیباشد.
- توصیه میگردد لولههای اصلی ورودی به کلکتورها عایق کاری شود.
- توصیه میگردد شیر هواگیری اتوماتیک بر روی کلکتورهای رفت و برگشت در نظر گرفته شود.
- جعبههای کلکتور در اندازههای 45*45 و 65*45 و 90*45 در نظر گرفته شده است.
کنترل سیستم گرمایش از کف توسط شیرهای دستی که روی کلکتور موجود است امکان پذیر است. همچنین میتوان از شیرهای ترموستاتیک نیز استفاده نمود. این شیرها بر روی کلکتور نصب شده و با دریافت سیگنال از ترموستات مدار را قطع و وصل مینماید. بدین ترتیب کنترل هر مدار به صورت خودکار توسط ترموستاتهای اتاقی امکانپذیر است.
- لازم به ذکر است میتوان از کلکتورهای ویژه SGP که مجهز به شیر هواگیری و شیر تخلیه میباشند و برای پروژههای کوچک و یا بزرگ با تعداد انشعابهای مختلف قابل دسترسی هستند استفاده نمود.
شیر بای پس: نوعی شیر مخصوص است که با اختلاف فشار جریان آب باز شده و جهت جلوگیری از فشار مضاعف به پمپ، استهلاک و تخریب آن استفاده میشود. همچنین باعث یکنواختی جریان آب برای به تعادل رسیدن مدارهای گرمایشی میگردد.
عایقکاری
ـ ابتدا عایق پیرامونی نصب می گردد این عایق که از جنس XPE می باشد باید پیرامون دیوارها، چهارچوب درها و ستونها و دیگر اجزا ساختمان که در لایه بتن نفوذ می کند نصب گردد. این عایق به بتن اجازه انبساط می دهد و از بوجود آمدن پل حرارتی به دیوارهای خارجی جلوگیری می نماید.
ـ بر روی کف عایق خوابانده می شود. حداقل ضخامت عایق که از جنس XPE است 3cm و در صورتی که فضای زیر کف ساختمان سرد باشد حد اقل 4cm در نظر گرفته شده و چگالی آن می باشد که در هنگام طراحی سیستم گرمایش از کف مشخص می گردد.
نصب لوله ها
• مطابق نقشه تهیه شده توسط مهندس طراح، تعدادی پاره خط (به عنوان خطوط راهنما) روی عایق رسم نمائید.
• مطابق نقشه تهیه شده توسط مهندس طراح وبا استفاده از خطوط راهنما، لوله ها را نصب نمائید.
• در فواصل 40 الی 50 سانتیمتر وهمچنین در میانه خم ها از بست های نگهدارنده استفاده نمائید.
• توجه نمائید که طول مدارها وفاصله بین لوله ها باید منطبق بر نقشه تهیه شده توسط مهندس طراح باشند.
• جهت خم نمودن لوله ها حتماً از فنر روکار یا لوله خم کن استفاده نمائید.
مراحل اجرای لوله گذاری در کف:
اتصال لوله ها به کلکتور
• در زمان اتصال لوله ها به منیفولد این اصل کلی را در خاطر داشته باشید:
همیشه آب گرم از کلکتور رفت خارج شده ودر ابتدا به مرزهای سرد وارد می شود وپس از عبور از مرزهای سرد وارد مرزها و سطوح نیمه سرد می گردد ونهایتاً به کلکتور برگشت می گردد.
• همیشه لوله ها را به گونه ای به کلکتور وصل کنید که لوله خروجی از کلکتور آب گرمتر را به مرز سرد برساند.
• برای تمام مدارها یک شیر مستقل نصب نمائید.
• همیشه کلکتور برگشت را بالاتر کلکتور رفت قرار دهید. این امر باعث می شود هوای موجود در آب با قابلیت بهتری از سیستم خارج شود.
• روی کلکتور بازگشتی، شیر هواگیری تعبیه نمائید.
• به علت تراکم زیاد لوله ها در نزدیکی کلکتور، لوله های ورودی نزدیک به کلکتور را عایقکاری کنید تا از انتقال بیش از حد گرما به سطوح نزدیک به کلکتور جلوگیری شود.
• قسمت خم شده لوله را در یک غلاف محافظ (ازجنس لوله پلیمری) قرار دهید.
تست سیستم لوله کشی گرمایش از کف
جهت اطلاع بیشتر قسمت آزمایش با گاز مبحث 14 مقررات ملی ساختمان صفحه 139 تقدیم میگردد.
آزمایش با گاز:
الف) آزمایش با گاز در مورد لولهکشی سیستمهایی ممکن است انجام گیرد که فشار آزمایش در آنها از 10 بار تجاوز نکند.
ب) آزمایش با گاز ممکن است با هوای فشرده، گاز ازت و یا دیگر گازهای خنثی انجام گیرد.
- آزمایش با گاز اکسیژن مجاز نیست.
پ) فشار آزمایش باید دست کم 1/25 برابر فشار کار طبیعی سیستم لولهکشی باشد.
- حداقل فشار آزمایش در هر حال نباید از 7 بار کمتر باشد.
ت) مدت زمان آزمایش با گاز دست کم باید یک ساعت پیوسته باشد.
عملیات بتن ریزی
پس از حصول اطمینان از اجرای صحیح سیستم - عملیات بتن ریزی تحت نظارت مهندسین انجام می شود.
- مجموع ضخامت ورقه بتن از روی عایق تا زیر کف پوش ( سنگ - کاشی - سرامیک ....) نباید کمتر از 3 سانتیمتر باشد. لازم به ذکر است برای ساخت ملات بتن باید از مصالح با دانه بندی ریز استفاده شود.( حداکثر اندازه دانه های مصرفی نباید از یک سانتیمتر بیشتر باشد)
- افزایش ضخامت ورقه بتنی تا 50 میلیمتر مشکلی برای سیستم گرمایش از کف ایجاد نمی کند.
- در هنگام اجرای ورقه بتنی حداقل به مدت 2 روز نباید دمای محیط از 5 درجه سانتیگراد کمتر شود.
- در 3 روز اول پس از اجرای ورقه بتنی باید از خشک شدن آن محافظت گردد.
- در طی 7 روز پس از بتن ریزی - ورقه بتنی نباید تحت بارهای بیشتر از وزن انسان قرار گیرد.
سیستم سرمایش از کف:
سیستم سرمایش از کف نیز همانند گرمایش از کف سیستم نوینی است که هدف را در سرمایش ساکنان ساختمانها قرار داده است . در این سیستم نیز شما بدون هزینه تاسیساتی مضاعف و با همان لوله کشی که برای گرمایش از کف قرار داده اید می توانید مسیر ورودی کلکتور را به تجهیزات(چیلرهای آپارتمانی) سرمایشی جدید SGP وصل کرده و سرمایش مطبوعی را در فصول گرم سال تجربه کنید.
پکیج وموتورخانه
• استفاده از پکیج یا موتور خانه برای تأمین انرژی مورد نیاز سیستم گرمایش از کف امکان پذیر است.
پکیج
• در صورت استفاده از پکیج برای تأمین انرژی سیستم گرمایش از کف، پکیج مورد استفاده باید دارای کنترل دو منظوره باشد ( کنترلر دمای آب سیستم گرمایشی مستقل از کنترل دمای آب گرم مصرفی باشد).
موتورخانه
• نصب پمپ سیستم گرمایش از کف روی مسیر برگشت به هیچ عنوان مجاز نمی باشد و الزاماً لازم است بر روی مسیر رفت ( وبعد از محل اتصال منبع انبساط به سیستم گرمایشی ) قرارگیرد.
• در صورت نصب پمپ در مسیر برگشت، امکان ورود هوا به سیستم از شیرهای هواگیری واتصالات آب بندی نشده بوجود آمده وهمچنین فشار مثبت در ورودی پمپ تأمین نمی گردد.
• <span style
توصیه های مربوط به لوله کشی ساختمان و سرویس ها
آیا می دانید که بیشتر خرابی های ساختمان از سیستم لوله کشی می باشد ؟ چراکه سنگ ، آجر و گچ و سرامیک و ... کمتر در معرض آسیب قرار می گیرند .
لذا پیشنهاد می شود در مورد این امر مهم هرگز کوتاهی نکنید و سعی کنید همیشه بهترین نوع لوازم مصرفی را اتخاب نمایید تا خیالتان تا سالها راحت باشد ، همچنین پیمانکاری که انتخاب می کنید می بایست از نظر تجربه و توانایی های فنی و اطلاعات ، آگاهی های لازم را داشته باشد تا هم در حسن انجام کار و هم در توصیه ها و پیشنهاد ها بتواند بهترین کمک را به شما داشته باشد .
آیا می دانید اگر موتورخانه شما تمیز باشد ، نیازی به سرویس مشعل و .. ندارید .
سعی کنید کف و دیوراهای موتورخانه ساختمان شما کاشی و سرامیک شده باشد و از موتورخانه به عنوان انباری استفاده نشود ، هرهفته کف موتورخانه شستشو شود تا مشعل گرد و غبارهای موجود را به خود جذب نکند .
سعی کنید پمپ ها را هفته ای یکبار بخصوص در ایام زمستان که موتورخانه همیشه روشن است روغنکاری نمایید تا از عمر مفید و بازدهی واقعی آن بهر ببرید .
توصیه می شود منبع دو جداره یا کوئل دار خود را عایق بندی نمایید تا مصرف انرژی شما بیش از حد نباشد .
برای اینکه در فصل زمستان منبع انبساط شما که معمولا روی پشت بام قرار می گیرد ، بهتر است از جنس آلومینیوم در نظر گرفته شود تا از پوسیدگی و سوراخ شدن ایمن باشد .
در مورد سرویس های بهداشتی که دارای توالت های فرنگی می باشند ، توصیه می شود وسایل داخل توالت فرنگی را چک نمایید چرا در برخی از موارد در صورت بی توجهی به درست کار کردن لوازم و یا آب بندی نکردن توالت فرنگی ، ممکن است باعث به هدر رفتن آب مصرفی شما گردد و همچنین پیشنهاد می گردد جهت تعویض وسایل داخلی از قطعات استاندارد و با کیفیت استفاده نمایید .
لازم به ذکر است اگر تصور می کنید در سرویس خود نیازی به بوگیر نیست و توالت فرنگی خود کار بوگیری را انجام می دهد ، در اشتباه هستید سرویس شما نیاز به بوگیر هم دارد .
اگر منبع کوئل دارید به شما توصیه می شود حداقل 2 الی 3 سال یکبار آن را جرم گیری نمایید. در صورتی که آب مصرفی گرم پاسخگو نبود با مواد شوینده مخصوص جرم گیری صورت خواهد پذیرفت.
در صورتی که منبع دو جداره نیز سوراخ گردد میتوان پی به خراب بودن آن برد که با جوشکاری محل مورد نظر اشکال رفع خواهد شد.
منبع دوجداره معمولا در ساختمان هایی که تعداد خانوارهای آن کم می باشد استفاده میشود و منبع کوئل دار نیز در ساختمان های با خانوار زیاد –مثل مجتمع ها- مورد استفاده قرار میگیرد.
آب مصرفی نیز یکی از مهم ترین مسائلی است که باید مرغوبترین شیر کار گذاشته شودتا سلامتی مشتریان تضمین شود.
امروزه محصولات بعضی کارخانه ها به دلیل استفاده نکردن از مواد اولیه مناسب از مرغوبیت لازم برخوردار نیستند و باعث بو دار شدن آب شرب می شود.
همچنین به شما توصیه می کنیم که شیر های آب خود را به تصفیه کننده های موجود مجهز نمایید چرا که آب شرب آنچنان که باید و شاید تصفیه شده نیست . اگر دقت کرده باشید متوجه میشوید که بعد از مدتی فشار آب پایین می آید که با تمیز کردن دستگاه تصویه این مشکل نیز بر طرف می شود.
به شما توصیه اکید می کنیم که برای لوله های شوفاژ حتما از لوله های پلاستیکی استفاده نمایید چرا که به دلیل فشار بالای آب و گر
انواع لوله
لوله استوانهای توخالی است که از آن برای انتقال یا نگهداری سایر مواد استفاده میکنند. لولهها میتوانند از مواد مختلفی مثل آهن، فولاد، پلیمر، شیشه و غیره ساخته شوند.
انواع لوله
لوله ها را می توان به انواع مختلف از نظر جنس ، کاربرد و نحوه اتصالات دسته بندی نمود .
لوله هایی که در سیستم آبرسانی و فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرد به شرح زیر می باشند:
لوله های گالوانیزه
لوله های گالوانیزه خود به دو دسته تقسیم می شوند : لوله های فولادی گالوانیزه و لوله های آهنی گالوانیزه. این دو نوع در بازار به لوله های آهنی سفید معروفند و عموماً بین این دو فرقی گذاشته نمی شود ،در صورتیکه لوله های فولادی گالوانیزه در مقایسه با نوع آهنی آن سبک تر و براق تر هستند .
لوله های فولادی گالوانیزه
این نوع لوله ها گاهی برای تخلیه فاضلاب لوازم بهداشتی کوچک به کار برده می شود ولی مورد استفاده اصلی آنها در تهویه مطبوع است . جنس این لوله ها از فولاد نرم است که در ساختن آن ورقه فولاد را با فشار از داخل قالب عبور داده درز آن را جوش می دهند و سپس آن را جهت افزایش مقاومت در برابر اسیدها و زنگ زدگیها در یک وان آبکاری، روی اندود (گالوانیزه) می کنند . این نوع لوله ها نسبت به نوع آهنی در برابر اسیدها مقاومت کمتری دارند و کلیه اسیدهایی که برای چدن مضر می باشند فولاد گالوانیزه را هم خراب می کنند .
لوله های آهنی گالوانیزه
جنس این لوله ها از آهن سفید نورد شده است که درز آن توسط دستگاه های درز جوش بهم جوش داده می شود و سپس لوله را در فلز روی مذاب فرو می برند . به همین علت آنها را لوله های با درز نیز می گویند . این نوع لوله ها از رنگ تیره و خاکستریشان شناخته می شوندو عموماً به دو صورت سبک و متوسط تولید می شوند .
کلیه لوله های فولادی و آهنی گالوانیزه در شاخه های 6 متری و دو سر دنده با قطر اینچ تا 8 اینچ تولید می گردند . قطر این لوله ها معمولاًقطر اسمی است که بزرگتر از قطر داخلی و کوچکتر از قطر خارجی است .
همچنین در بازار این لوله ها را بر اساس نمره می شناسند . لوله های گالوانیزه نیز به وسیله دنده پیچی به یکدیگر وصل و توسط مواد مناسب آب بندی می شوند .
نکته : از اتصال این لوله ها به روش جوشکاری باید پرهیز نمود زیرا بر اثر حرارت ناشی از جوشکاری و سوختن روکش گالوانیزه (آلیاژ روی) دود غلیظ و سفیدی تولید می شود که محیط کار را آلوده می نماید و تنفس آن ایجاد مسمومیت کرده و موجب آسیب دیدن دستگاه تنفسی می شود .
لوله های چدنی
جنس این لوله ها از چدن ریخته گری است و بر حسب نوع کاربرد آنها انواع و مقدار آلیاژ ، شکل و طول لوله ،نوع اتصالات آنها با هم متفاوت هستندو اغلب در سیستم لوله کشی فاضلاب استفاده می شوند .
لوله های چدنی که در سیستم لوله کشی فاضلاب به کار می رود :
الف) سرتوپی (یک سرتوپی – دو سرتوپی)
ب) دو سر تخت
نکته : لوله های چدنی با سرتوپی و سرتخت به ترتیب لوله های بوشن دار و بدون بوشن نیز نامیده می شوند .
مزایا و معایب لوله های چدنی
در برابر فشار وارده به جداره های خارجی دارای مقاومت و استحکام خوبی هستند .
فرسودگی این لوله ها کمتر از لوله های فلزی است .
می توان براحتی از دستگاه تراکم هوا جهت باز کردن و رفع گرفتگی لوله استفاده نمود .
قیمت لوله های چدنی نسبت به لوله های آهنی ارزانتر است .
نصب لوله های چدنی نسبت به لوله های آهنی کندتر انجام می شود .
لوله های چدنی به علت تاثیر مواد شیمیایی موجود در فاضلاب زنگ می زنند و جلوگیری از زنگ زدگی آنها میسر نمی باشد .
داشتن وزن زیاد قطعات و تکثر اتصالات از معایب دیگر لوله های چدنی می باشد .
مقایسه لوله چدنی توپی دار و سر تخت
قابلیت تحمل فشار لوله های سرتخت بیشتر است .
لوله های سر تخت به دلیل نداشتن مادگی و لبه های قیطانی و وزن و ضخامت کمتر و نوع پیوند، کاربرد بیشتری دارند .
لوله های سرتخت به دلیل خاصیت الاستیکی نوع پیوند آن، تغییر حرارت بیشتری را نسبت به لوله های دیگر تحمل می کند .
نکته :در اتصالات چدنی دو نوع تبدیل کاهنده و افزاینده در اندازه های تبدیلی متنوع وجود دارد که بر حسب جهت توپی سر وصاله،اگر قطر توپی بزرگتر از لوله باشد تبدیل افزاینده و در غیر این صورت کاهنده خواهد بود .
افست یا دو خم
در تغییر امتداد لوله های افقی و قائم سیستم لوله کشی فاضلاب به کار می رود وبا مقادیر انحراف مختلف تولید می شوند .
طریقه اتصال لوله های چدنی
اتصال لوله های چدنی توپی دار با استفاده از کنف و سرب انجام می گیرد و اتصال لوله های چدنی دو سر تخت به کمک واشر لاستیکی و بست مخصوص انجام می شود .
روش اتصال لوله های چدنی توپ دار
ابتدا بایستی بدنه لوله واتصالات از نظر سالم بودن تست شود و نحوه آزمایش از طریق زدن ضربات آرام چکش امکان پذیر است . چنانچه لوله شکسته باشد یا حتی دارای ترک مویی جزیی باشد صدای ضربات به صورت بم که اصطلاحاً صدای «مرده چدن» نام دارد شنیده می شود .
پس از اینکه لوله ها در یک امتداد به صورت هم محور در داخل یکدیگر قرار داده شدند کنف مخصوص بایستی با استفاده از قلم و چکش در طوقه مطابق شکل متراکم شود .
لازم به ذکر است کنف مورد استفاده به دو روش دو رشته ای و سه رشته ای بافته می شود و کنف بافته شده بایستی متناسب با قطر لوله های اتصالی بوده و فضای بین نر و مادگی را تا عمق 5/2 سانتی متری لبه مادگی پر نماید .
سرب مذاب که قبلاً توسط چراغ کوره ای یا کوره ذوب تهیه شده با ملاغه مطابق شکل داخل طوقه ریخته می شود . چنانچه محل پیوند به صورت کاملاً عمودی و سرتوپی رو به بالا باشد نیازی به کمربند سرب ریزی نیست اما اگر محل پیوند افقی یا مایل یا سرتوپی رو به پایین باشد استفاده از کمربند سرب ریزی ضروری است و باید با استفاده از کمربندهای نخ سوز یا لاستیکی یا فلزی یا گل رس با ایجاد مسیر سرب ریزی عمل سرب ریزی را انجام داد .
بعد از تمام مراحل فوق وقتی سرب سرد شد آن را باید با استفاده از قلم سرب کوبی و چکش به طور آهسته کوبید تا مواد لازم حتی الامکان به داخل اتصال برود .
روش اتصال لوله های چدنی سر تخت
ابتدا باید واشر لاستیکی را از طوقه فولادی خارج کرده و سالم بودن آن را بررسی نمود .
واشر لاستیکی را در انتهای قطعه اول لوله مورد اتصال قرار داده به طوریکه رگه برجسته میانی واشر به لبه انتهایی لوله مماس باشد .
قسمت آزاد واشر لاستیکی را به پایین برگردانده تا رگه برجسته میانی روی لبه انتهایی لوله قرار گیرد .
قطعه دوم مورد اتصال را وارد واشر لاستیکی نموده به طوریکه لبه آن روی رگه برجسته میانی قرار گیرد . سپس باید قسمت برگردانیده شده واشر را به حالت اول خود درآورد .
بست نگهدارنده فولادی را باز رده جهت سهولت بسته شدن سطح داخلی آن را کمی چرب نموده و طوقه را در محل خود و بر روی واشر لاستیکی قرار داده و پیچها را در محل خود باید بتدریج سفت نمود .
لوله های پلاستیکی
لوله های پلاستیکی که در تاسیسات آب و فاضلاب بکار برده می شوند عبارتند از :
لوله های پلاستیکی پی وی سی (PVC مخفف پلی و نیل کلراید)
لوله های پلاستیکی (PE مخفف پلی اتیلن)
لوله های پلاستیک ABS (مخفف اکریلونیتریل ، بوتادین و استیرن)
لوله های پلاستیک PP (مخفف پلی پروپلین)
لوله های پلاستیکی CPVC (مخفف کلرینیتد پلی و نیل کلراید)
لوله های پلاستیکی PB (مخفف پلی بوتیلن)
نکته : در شبکه فاضلاب از لوله های پی وی سی و پلی اتیلن بیشترین استفاده به عمل می آید .
مزایای لوله های PVC
-اتصال لوله و قطعات آن بسیار آسانتر و سریعتر از سایر لوله ها انجام می شود .
-در نصب روکار احتیاجی به رنگ آمیزی ندارند .
-دارای وزن سبک هستند و به راحتی در بین سقف کاذب و مکانهایی که دسترسی بدان مشکل است نصب می شود .
-در مقایسه با لوله های دیگر قطر خارجی کمتری داشته و به راحتی در داخل دیوار جاسازی و اجرا می شود .
-در برابر مواد شیمیایی از مقاومت بالایی برخوردار هستند .
معایب لوله های PVC
-لوله های پی وی سی خشک در برابر سرما بسیار حساس و شکننده می باشند .
-لوله های پی وی سی در برابر حرارت زیاد فرم و استحکام خود را از دست می دهند .
-به علت قدرت مقاومت کم جداره این نوع لوله ها بایستی از فنر لوله بازکنی برای گرفتگی مجرای لوله ها استفاده نمود .
-در برار نیروهای خارجی دارای مقاومت کمتری هستند
نکته : لوله های فاضلاب PVC از نوع خشک در دو نوع فشار ضعیف به رنگ خاکستری و متمایل به آبی و فشار قوی به رنگ خاکستری روشن تولید می شوند . کاربرد لوله های PVC فشار ضعیف در لوله کشی تهویه آب باران و اتصال برای آب باران بالکنها و لوله های اتصالی توالتها است اما کاربرد لوله های PVC فشار قوی در سیستمهای فاضلاب ساختمان به عنوان لوله های عمودی و جمع آوری کننده و لوله تخلیه اصلی فاضلاب است .
نکته 1 : اتصال لوله های PVC بر حسب نوع لوله و اتصالات به روشهای مختلف انجام می شود که نوع اتصال چسبی متداولتر است .
نکته 2 : اتصال حداقل به مدت 10 تا 15 دقیقه به هیچ وجه نبایستی حرکت داده شود تا سفت گردد .
مزایای انواع لوله های PE
نوع اول – داشتن چگالی ، مقاومت حرارتی پایین و قابلیت انعطاف خوب از مزایای این نوع می باشد .
نوع دوم – دارای چگالی متوسط و اندکی سخت تر از نوع اول هستند و در دمای بالا مقاومتشان بیشتر بوده و قابلیت انبساط بهتری دارند .
نوع سوم – بسیار سنگین تر از نوع قبلی و چگالی بیشتری دارند و برترین خواص فیزیکی از نظر مقاومت، قابلیت انبساط،درجه سختی و ضریب زبری را دارا هستند و از این رو کاربرد وسیعی در گازرسانی و آبرسانی دارند .
نکته 1 : اتصال لوله های PE به روشهای مختلف دنده ای، فلنچی، بستی، اورینگی و نر و مادگی با روش اتصال جوش حرارتی و جوش سر به سر انجام می شود .
نکته 2 : اتصال دنده ای در مورد کلیه لوله های پلاستیکی سنگین و 4 اینچ به پایین قابل اجرا است .
مزایای لوله های PB
لوله پلی بوتیلن در برابر خوردگی ، یخ زدگی ، زنگ زدگی ، خاکهای اسیدی و رسوب گرفتگی مقاوم است . این لوله هنگام انجماد ترک نمی خورد و در دمای 82 درجه سانتی گراد فشار 5/6 اتمسفر را تحمل می کند .
نکته : به سبب انعطاف پذیری این لوله های در شبکه لوله کشی ضربه قوچ اتفاق نمی افتد .
لوله های پنج لایه
در تاسیسات لوله کشی ساختمان خوردگی و رسوب در لوله های فلزی خسارات و مشکلاتی را بوجود می آورد . برای حل این مشکل تا کنون تلاشهای زیادی صورت گرفته است .استفاده ازآلیاژهای مختلف با پوشش گوناگون از راه حل هایی است که تا کنون برای افزایش مقاومت فلز در برابر خوردگی به کار رفته است بی آنکه هیچ یک پاسخی قطعی به مشکل بدهند .
یکی دیگر از راه هایی که برای پرهیز از مشکلات لوله های فلزی پیشنهاد شده است استفاده از لوله های پلیمری است اما به کارگیری این لوله ها در عمل نشان داده که اگر چه جایگزینی فلز با پلاستیک مسله خوردگی و پوسیدگی لوله را حل می کند اما مشکلات دیگری را باعث می شود که پیش از آن وجود نداشت از جمله نفوذ اکسیژن ، محدودیت در تحمل فشار یا دمای بالا ، ضریب انبساط زیاد و … .
در این شرایط گروهی از دانشمندان به تلفیق فلز و پلیمر توجه کردند. به عنوان مثال سوپر پایپ نقطه اوج همین تکنولوژی است . تلفیقی هوشمندانه که حاصل آن لوله ای است پنج لایه شامل یک لوله آلومینیومی ، دو لایه پلیمر و دو لایه چسب مخصوص که مقاومت در برابر خوردگی ، زنگ زدگی ، رسوب و پوسیدگی را از لوله های پلیمری و توان تحمل حرارت مداوم ، فشار بالا و نفوذ ناپذیری را از لوله های فلزی به ارث برده است . سوپر پایپ آخرین دستاورد تکنولوژی است که برای تمام تاسیسات ساختمان قابل استفاده است و حتی در بدترین شرایط صد سال عمر می کند .
ساختار لوله های سوپر پایپ
یک لوله آلومینیمی با جوش طولی اولتراسونیک، بدنه اصلی سوپر پایپ را تشکیل می دهد. این لایه فلزی مقاومت در برابر فشار ،حرارت و نفوذ اکسیژن را تامین می کند . در لایه های داخلی و بیرونی سوپر پایپ به جای پلی اتیلن مشبک (PEX) از پلیمر جدید PEOC استفاده می شود که عمر این پلیمر در شرایط سخت کاری و در فشار و دمای بالا حتی با ضریب اطمینان 5/2 بیش از 400 سال است .
لایه های فلزی و پلیمر طی فرآیندی توسط دو لایه چسب مخصوص با هم تلفیق می شوند .
مزایای لوله های پنج لایه
زنگ نمی زند ، رسوب نمی گیرد و هرگز نمی پوسد .
به راحتی خم می شود و شکل می پذیرد .
نصب آن سریع ، آسان و بدون ضایعات می باشد .
بسیار سبک و حمل و نقل آن آسان است .
عدم امکان نفوذ اکسیژن به لوله و جلوگری از لجن زدگی و تغییر رنگ آب .
ضریب انبساط طولی بسیار ناچیز .
افت فشار بسیار ناچیز بدلیل هموار بودن سطح داخل لوله .
مقاوم در برابر ضربه و مواد شیمیایی .
مقاوم در برابر فشار به علت جوش طولی آلومینیوم .
در لوله کشی توکار مطمئن و در نصب روکار زیبا است .
توان تحمل حرارت مداوم .
لوله هایی سیستم آبرسانی و فاضلاب:
لوله های گالوانیزه:
لوله های گالوانیزه خود به دو دسته تقسیم می شوند : لوله های فولادی گالوانیزه و لوله های آهنی گالوانیزه. این دو نوع در بازار به لوله های آهنی سفید معروفند. لوله های فولادی گالوانیزه در مقایسه با نوع آهنی آن سبک تر و براق تر هستند .
۱-لوله های فولادی گالوانیزه:
این نوع لوله ها گاهی برای تخلیه فاضلاب لوازم بهداشتی کوچک به کار برده می شود ولی مورد استفاده اصلی آنها در تهویه مطبوع است . جنس این لوله ها از فولاد نرم است و برای افزایش مقاومت در برابر اسیدها و زنگ زدگیها در یک وان آبکاری، روی اندود (گالوانیزه) می کنند . این نوع لوله ها نسبت به نوع آهنی در برابر اسیدها مقاومت کمتری دارند و کلیه اسیدهایی که برای چدن مضر می باشند فولاد گالوانیزه را هم خراب می کنند .
لطفا ادامه مطلب را ببینید …
۲-لوله های آهنی گالوانیزه:
جنس این لوله ها از آهن سفید نورد شده است و لوله را در فلز روی مذاب فرو می برند . این نوع لوله ها از رنگ تیره و خاکستریشان شناخته می شوندو عموماً به دو صورت سبک و متوسط تولید می شوند .
کلیه لوله های فولادی و آهنی گالوانیزه در شاخه های ۶ متری و دو سر دنده با قطر اینچ تا ۸
محاسبة زاویه خم
ماکزیمم مقدار مجاز زاویه خم در لوله به صورت زیر محاسبه می گردد:
با توجه به استاندارد شرکت ملی گاز ایران مربوط به خم کاری سرد لوله (SM-6020/A) مقدار
2 متر از هر طرف لوله کسر گردیده و زاویة خم به اندازه 5/1 درجه به ازای هر طول معادل قطر لوله محاسبه می گردد.
طول موثر یک شاخه لوله(بر حسب متر) L=
زاویه خم (برحسب درجه) =θ
قطر خارجی لوله (برحسب متر) D=
L = 12 – (2×2)= 8 m
D = 36 × 0.0254 = 0.9144 m
= 13 Degree θ
محاسبه مقدار ژئوتکستایل مورد نیاز
با توجه به شکل زیر مقدار ژئوتکستایل مورد نیاز برای 22100 متر طول از مسیر خط لوله محاسبه میگردد.
D = 36" × 0.0254 = 0.9144 m ~ 90 cm
(80+70+90+20) × 2 = 520 cm
520 + 287 = 807 cm
با توجه به اینکه صفحات ژئوتکستایل کاملا به دور لوله کشیده نمی شوند و قسمتی از لوله در زیر آن بدون ژئوتکستایل باقی می ماند لذا از مقدار به دست آمده فوق 5/7 متر را برای ادامه محاسبات در نظرمی گیریم. بنابراین:
انتخاب نوع ژئوتکستایل مورد نیاز
D = 36"
D = 36" × 0.0254 = 0.9144 m
سطح مقطع:
A = π. D2/ 4 = π×(0.9144)2/ 4 = 0.6567 m2
حجم یک متر :
V = 0.6567 m3
نیروی عکس العمل آب :
وزن لوله :
نیروی عکس العمل:
نیروی عکس العمل وارد بر ژئوتکستایل:
ضرایب مواژوار بر ژئوتکستایل:
تنسایل مورد نیاز برای ژئوتکستایل:
تنسایل کالای تولیدی پلی فلت