لینک فایل عمق بخشی فرهنگی؛ مفاهیم وکارکردها با تاکید بر دیدگاههای حضرت آیت الله خامنه ای برمحوریت تفکر بسیجی-14 صفحهword

مشخصات فایل

عنوان: عمق بخشی فرهنگی؛ مفاهیم وکارکردها با تاکید بر دیدگاههای

حضرت آیت الله خامنه ای برمحوریت تفکر بسیجی

قالب بندی:word

تعداد صفحات:14

فهرست مطالب

1- مقدمه...................................................................................................................................................................................2

2- اندیشه و رفتار انسان.........................................................................................................................................................3

3- تعمیق در لغت.....................................................................................................................................................................4

4- تعمیق در اصطلاح...............................................................................................................................................................4

5- پایگاه  ارزشی عمیق..........................................................................................................................................................4

6- هدف از تعمیق....................................................................................................................................................................5

7- زیر ساخت های تعمیق.......................................................................................................................................................6

8- شاخص های عمق‌بخشی.....................................................................................................................................................6

9- مؤلفه‌های عمق‌بخشی.........................................................................................................................................................7

10- مراحل عمق بخشی............................................................................................................................................................7

11- مخاطبین تعمیق ...............................................................................................................................................................8

12- موانع تعمیق......................................................................................................................................................................8

13- چگونگی عمق‌بخشی.......................................................................................................................................................9

14- فرهنگ ونقش آن در تقویت ایمان و زمینه سازی عمق بخشی......................................................................... ..........11

15- عمق‌بخشی فرهنگی ـ اعتقادی.................................................................................................................................12

16- عناصر اجرایی عمق‌بخشی..............................................................................................................................................16

17- الزامات عمق‌بخشی فرهنگی................................................................................................................................ .........17

18- عمق بخشی سیاسی..................................................................................................................................... ..............18

19- عمق بخشی در جهت کارآمدی حاکمیت نظام اسلامی.......................... ......................................................................22

20- اصول حاکم بر مدیران، عناصر و عوامل فرهنگی و محیط درونی و بیرونی جامعه......................................................23

21-آئین عمق‌بخشی فرهنگی...............................................................................................................................................26

22- فرآیند تحقق عمق‌بخشی فرهنگی...............................................................................................................................27

23- نتیجه گیری...................................................................................................................................................................28

24- منابع ............................................................................................................................................................................30

بسم الله الرحمن الرحیم

عمق بخشی فرهنگی؛ مفاهیم وکارکردها با تاکید بر دیدگاههای

حضرت آیت الله خامنه ای برمحوریت تفکر بسیجی

نویسنده:

مقدمه:

رویکرد انقلاب اسلامی به مکتب اسلام با جوشش روحیه‌ی ایمان و عنصر ایثار و فداکاری در نهادهای انقلابی و مردم طی سه دهه بعد از انقلاب به عنوان نظامی‌جامع و پاسخگوی به نیازهای انسان معاصر به اثبات رسید. روحیه‌ی ایثار که در دفاع مقدس به صورت شهادت‌طلبی ظاهر شد، بخش مهمی‌از قدرت ملی ما را شکل داده و همین روحیه معادلات قدرت‌های دنیا را به سود ما برهم ریخت. میدانی که امروز در مقابل خود داریم یقیناً از میدان جنگ پیچیده‌تر و دشوارتر است.  پالایش بیش از پیش فضای فرهنگی جامعه و نهادمند ساختن ارزشهای انقلاب اسلامی می تواند موجب توسعه کیفی فرهنگ انقلاب اسلامی و عمق‌بخشی اعتقادی و کارآمدی نظام جمهوری اسلامی شود.

شناخت ابعاد انسانی بشر و دستیابی به راه‌ها و شیوه‌های تأثیرگذار مثبت و منفی بر این ابعاد، همواره یکی از دغدغه‌های بشر بوده است و بر این اساس مکاتب بسیار ولو لنگ‌لنگان خود را به جرگه‌ی اندیشه‌ها رسانده‌اند و هر یک به بعدی از این بشر اصالت داده و ایسم‌هایی چند را رقم زده‌اند. در این میان ادیان آسمانی و باز به طور اخص دین رهایی‌بخش اسلام به عنوان اکمل دین‌های الهی، این موجود را مورد واکاوی عمیق قرار داده و با اشراف کامل اطلاعاتی بر تمامی‌زوایای وجودی انسانی او دستورالعمل‌ها و راهبردهایی را توصیه کرده است؛ بنابراین رسالت اساسی انسان قرار گرفتن در مسیر تعلیمات ادیان آسمانی به ویژه اسلام است. هر چه مسئولیت واگذار شده به این انسان حساس‌تر می‌گردد، ضرورت بهره‌مندی و بکارگیری این تعالیم افزون‌تر می‌گردد که بالمآل میزان عمق‌بخشی معرفت و معنویات او ارتقاء می‌یابد.                                   

از بعدی دیگر انسان موجودی است که از بدو تولد با اختیار و آزادی آفریده شده است. این اختیار و آزادی به او این امکان را می‌دهد تا از خلال آموزش‌ها، تجربه‌ها و خودآموزی‌ها، به دنبال انتخاب تفکر و اعتقاداتی خاص بوده و به سمت گرایش یا گرایشاتی متناسب با آن اعتقاد، متمایل گردد و به طور روزافزون سعی در تقویت صبغه‌ی گرایش و تمایل خود نموده و کم‌کم آن را تبدیل به یک مشی فکری نماید.

این گرایش و به عبارتی ایمان و اعتقاد، زیرساخت‌های شخصیت او را تشکیل می‌دهد و بر اساس این زیرساخت‌ها، انگیزه و نیت عمل در انسان شکل می‌گیرد، تا نسبت به وقایع و پدیده‌ها و برخوردهای اجتماعی، از خود عکس‌العمل بروز دهد و او را به فعل و کنش وادارد و بر اساس همین انگیزه‌ها، به رفتاری دست می‌زند که از نظر فرهنگ جامعه ممکن است مورد پذیرش و هنجار باشد و در یک سیر قهقهرای به گرایشاتی چون پوچ‌گرایی[1] و ولنگاریزم نقابدار منجر گردد.

نکته‌ی دیگر این که، با رسیدن فرد به مرحله‌ی فعل که در ادبیات تعمیق از آن به انجام عمل صالح یاد می‌شود، زمینه‌ی مساعدی برای فعالیت‌های دیگرگرا و رسالت‌مدار فراهم می‌گردد که همانا توسعه‌ی عمل صالح و تلاش در جهت هدایت مردم به صلاح و رستگاری و سوق دادن آنها به سعادت دنیا و آخرت است، می‌باشد. این مرتبه‌ی عالی حرکت انسان در مدار تعمیق در هر لایه‌ای که  باشد، فرصت مناسبی برای تقویت معنویات و ورود به لایه‌های بعدی در مسیر سوق پیدا کردن به هسته‌ی اصلی و کانون مدارهای تعالی که همانا تعمیق و عمق‌بخشی می‌باشد، را بوجود می‌آورد که چه بسا گاهی حذف و یا تضعیف یکی از این گرایشات ناممکن به نظر برسد.

اندیشه و رفتار انسان:

بسا متفکران و هدایت‌شدگانی که در لابه‌لای این حلقه‌های رفتاری متوجه گردند و از مسیر اشتباه خود رهایی یابند؛ لکن قرار گرفتن در مسیر هدایت و با چراغ هادیان الهی حرکت کردن، موجبات عمیق‌تر شدن این اندیشه‌ها را فراهم می‌سازد تا بدانجا که فرد را در جبهة حق مستدام می‌سازد. در اینجا جای یک سؤال باقی است و آن این که: آیا تعمیق و یا همان آخرین مدار رسیدن به عمق‌بخشی، مرز مشخصی است که هر کس در آن محیط وارد شد، اولاً داخل در تعمیق و جبهه‌ی حق شده است و ثانیاً، در این جبهه نهادینه شده و امکان بروز انحراف و کجروی و بازگشت در او از بین می‌رود؟

باید پاسخ داد: اگر انسان در مسیر الهی قرار گیرد و اعتصام بحبل الله بیابد، در واقع وجود محدود و دنیوی خود را به یک وجود الهی نامحدود پیوند زده است و در این مسیر حدی برای توقف او نمی‌ماند، چرا که خداوند حد یَقِفْ و محدودی ندارد؛ نظیر نور که از امور تشکیکی است و دارای شدت و ضعف می‌باشد. هم نور یک شمع را نور گویند و هم نور خورشید را و چه بسا نورهای بالاتر را. هر چه انسان به سمت نور الهی بیشتر سوق پیدا کند، از دریای بی‌کران معارف و تربیت ایزد متعال بیشتر بهره‌مند می‌گردد و گام‌های استوارتری در مسیر تعمیق برمی‌دارد.

از طرفی، چون انسان یک موجود صاحب اختیار و با اراده است، پیوستن و یا نپیوستن او به ریسمان الهی بسته به اراده و خواست خود اوست، در هر زمان امکان گسستن و یا سست شدن این پیوند وجود دارد. هر چه انسان به مدارهای بیشتری از تعمیق دست یافته باشد، امکان ماندن در جبهه‌ی حق برایش مهیاتر است و ضعف در ساختار اعتقادی‌اش کمتر. چنانچه در این مسیر به لحاظ ساخت وجودی انسان که صاحب غرایز و گرایشات نفسانی قوی است، احیاناً انحرافی پدید آید و اعمال ناشایست از او سر بزند، خداوند راه‌کار ارزنده‌ای را نمایانده است که همانا توبه می‌باشد. توبه یعنی بازگشت به مسیر اصلی رشد و تعمیق دینی و نیز به معنای اصلاح زاویه انحراف پدید آمده در مسیر الهی و یک نوع تصحیح خطا است.

در واقع توبه و انابه یک بازسازی کلی و یا اصلاح زاویه‌ی خطا در رفتارهایی است که با آسیب و سایش مواجه شده و نیاز به یک بازسازی مؤثر و منطبق پیدا کرده‌اند تا انسان را از راه منحرف گشته به مسیر اصلی عودت دهد. از طرفی با شناسایی موارد انحراف و راه‌های تصحیح آن، نسبت به موارد مشابه بعدی، آگاهی لازم را ایجاد می‌نماید.

ارزش این کار تا آنجاست که خداوند نه تنها توبه‌ی بنده را می‌پذیرد، بلکه توبه‌کننده را نیز دوست دارد؛

 تعمیق در لغت:

تعمیق مصدر باب تفعیل از مادة عَمَقَ به معنای عمق ‌بخشیدن می‌باشد. این واژه در فرهنگ لغت فارسی به معنای ژرف اندیشی،[2] ژرف کردن،[3] ژرف گردانیدن،[4] مغاک کردن،[5] به استقصاء نگریستن،[6] دور اندیشیدن و در کارها غور کردن[7]، آمده است.  

تعمیق در اصطلاح:

تعمیق عبارت است از عمق بخشیدن و ژرف گردانیدن مفاهیم و مبانی اعتقادی، سیاسی، اندیشه و انگیزش که در یک پروسة بلندمدت صورت می‌گیرد و شکل‌دهندة رفتار انسان می‌گردد. در واقع همة افکار و خصوصیات و رفتارها و خلقیات اسلامی را در جامعه اسلامی نهادینه کنند.

تعمیق یعنی فرد را از مدار قبلی به مدار بعدی درونی انتقال دادن تا سرانجام فرد در مرکز  دایره یعنی مرکز اسلام و جبهة حق قرار گیرد.                                                                              

عمق‌بخشی مجموعه‌ی گزینش شده از مطالبی است که هر مؤمنی به جبهه‌ی جهاد و مجاهدت می‌پیوندد به آن دانش‌ها، بینش‌ها و انگیزه‌ها نیاز دارد.

پایگاه  ارزشی تعمیق:

تعمیق فرآیندی است از سطح به عمق  و از مرحلة توسعه به نهادینگی در مرکز و از تصور و تصدیق درحواس پنج‌گانه تا تعقل و فرستادن فایل و آرشیو سرمایه‌ای به لایه‌های درونی،  به گونه‌ای که اعمال، ویترین آن آرشیو گردند.                                                      

اگر چه در طول تاریخ بوده‌اند افرادی که در باطل و کج‌اندیشی و دورشدن از فطرت الهی خود متعصب شده‌اند تا آنجا که در برابر انبیاء الهی خداوند تبارک و تعالی نیز  صف‌آرایی کرده‌اند. (چنانچه ابوجهل از فرط مخالفت با پیامبر و عصبیت شرک و بت‌پرستی در زمان مغلوب شدن می‌خواست تا سرش را از پایین گردن قطع نماید تا هنوز ابهت دنیویش حفظ گردد.) اما از آنجا که تفکرات باطل به سبب استدلال‌های شیطانی و نفسانی و بهره‌گیری از سفسطه و مغالطه در پذیرش مطلب یا رد آنها، از عمق منطقی و عقلی برخوردار نیست؛ بنابراین شاید واژه تعمیق در خصوص تفکرات و گرایشات باطل، کمتر به کار رفته باشد؛ چرا که باطل، خود دارای عمق نیست تا تعمیق و ژرف‌یابی در آن استعمال داشته باشد و به همین علت، تعمیق بار ارزشی خود را در انسان‌سازی حفظ کرده است.                                                                                      

هدف از تعمیق:

چینش دانش، بینش، انگیزه و رفتار در انسان و تقویت آن در نهادینه‌سازی، به گونه‌ای که فرد در جبهة حق و دفاع از آن، ایستادگی به خرج داده و مدافع اعتقادات و پاسخ‌گوی رفتارهای خود خواهد بود.                                                                              

از طرفی عمق‌بخشی، مأموریت ذاتی و ایجابی سپاه است. در مقابل مأموریت سلبی که همانا عملیات روانی و مقابله با تهدید نرم می‌باشد.                                                

هدف از تعمیق فرهنگ اسلام و انقلاب اسلامی در بسیج و جامعه، گسترش و تعمیق فرهنگ، تفکر و ارزشهای دینی است با حفظ و ارتقاء بینش و بصیرت اعتقادی، سیاسی و رفتارهای دینی و انقلابی از طریق بکارگیری توانمندیهای سپاه، بسیج و نخبگان می‌باشد

زیر ساخت های تعمیق:

همان طور که برای اجرا و پیاده‌سازی هر طرح و نقشه‌ی یک پروژه، نیازمند زیرساختی اصولی، مطمئن و متناسب، به عنوان زیر بنا (Base) و فنداسیون(Foundation) می‌باشیم، پیاده‌سازی تعمیق مبانی دینی و نهادینه‌سازی آن نیز، نیازمند یک زیرساخت قوی و قابل اتکائی است تا بنای عمق‌بخشی و ژرف‌نگری بر مبنای آن شکل گیرد.

مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در این باره می‌فرمایند:

سرمایه‌ای که حضرت امام خمینی(ره) برای کشور و ملت ما ذخیره کرده است، یک سرمایه‌ی تاریخی و جهانی است. این سرمایه و ذخیره‌ی ارزشمند عبارتند از: استقلال سیاسی، خودباوری ملی، خودباوری فرهنگی، ایمان عمیق مردم، شجاعت ملت و مسئولان در مقابل تهدیدهای دشمن، فریب نخوردن در برابر تمجیدها و تطمیع‌های دشمن(مقام معظم رهبری 14/3/85)

و همچنین  می‌فرمایند: « انقلاب اسلامی دو موضوع را در این کشور نهادینه کرد: یکی‌آزادی‌و‌دیگری‌استقلال»( مقام معظم رهبری 16/4/83)

مورد بعدی تفکر بسیجی است که حضرت امام خمینی در خصوص این تفکر می‌فرمایند:«اگر برکشوری نوای دلنشین تفکر بسیجی طنین اندازد، چشم طمع دشمنان و جهان‌خواران از آن دور خواهدگردید و الا هر لحظه باید منتظر حادثه باشیم.»( امام خمینی (ره) 2/9/67)

شاخص های عمق‌بخشی:

برای تحقق هر امری نیاز به ملزومات و ابزار وامکاناتی می باشد که با بکار گیری صحیح و مناسب آن  می توان در جهت انجام آن موفق شد. عمق بخشی نیز در جهت عملی شدن نیاز به یکسری شاخص هایی دارد که ارتباط مستقیم  با ارکان و اساس آن دارد،که دراین خصوص برخی از شاخص ها می توان به قرار زیربرشمارین نمود. 1) رفتار علوی2) مناعت طبع3) عفت اخلاقی4) اطمینان به نفس 5) اعتماد به خود6) صداقت 7 ) شجاعت  8) اراده پولادین9) انضباط اجتماعی10) وجدان کاری11) برنامه‌ریزی12) نیروی ایمان13) عدالت و دادگستری14) اصلاح و تصحیح روش‌ها و... که هر یک از این شاخص ها جای بحث دارد که به دلیل پرهیز از اطاله مطلب از صرف نظر شده است.

مؤلفه‌های عمق‌بخشی:

تعمیق وارد شدن در اردوگاه حق و تلاش در جهت خودسازی و افزایش سطح اعتقادات و تقویت انگیزه‌های الهی می‌باشد که شخص لایه به لایه و مدار به مدار از قشری‌ترین سطح، به تدریج به سمت عمق پیش می‌رود و حضور خود را در این اردوگاه نهادینه می‌سازد.

انسان مرکب از دو بعد علم و عمل است، دانش، بینش و رفتار. پیدایش هرگونه رفتار در انسان متوقف بر یافتن بینش و دانش متناسب با آن می‌باشد؛ بنابراین همان طور که تعمیق در رفتار لازم است، بالطبع در بینش هم ضروری است، زیرا برخی کنش‌های انسان محدود به مرحله‌ی دانش و بینش می‌گردد و بعضی برای ظهور، نیازمند رسیدن به مرحله‌ی عمل و رفتار می‌باشد. برخی ازمولفه ها را می توان عنوان بندی نمود

و در خصوص هر مورد از آن  می توان توضیحی نگاشت. عناوین عبارتند از: تهذیب نفس، تقویت روح مسئولیت، تعظیم شعائر الهی، ترویج صبغه‌ی الهی در کارها، شناخت کج‌راهه‌های انحرافی، هشیاری در دشمن‌شناسی، مستحکم کردن اتحاد ملی و اتفاق مردمی و ...  

مراحل عمق بخشی:

تعمیق نیز مانند سایر پدیده‌ها برای تحقق، نیازمند مراحلی است تا در اثر رعایت آن فرایند، انجام شود. اگر چه یک تفاوت عمده با بسیاری از پدیده‌ها دارد و آن این که: تعمیق یک واحد تشکیکی است و طیفی از شدت و ضعف را به دنبال دارد و هرکس می‌تواند در فاصله‌ای از آن مرکز اصلی قرار گیرد و با تلاش فاصله‌ی خود را نزدیک‌تر کند، اما یک نهایت مشخص و قطعی نظیر: پدیده‌های مادی برای آن متصور نیست؛ نظیر: ساختن یک قطعه یا راه‌اندازی یک کارخانه، بلکه جنس تعمیق از جنس سایر معنویات است که حد یَقِفْ، ایستا و نهایی ندارد؛ چون خداوند بی‌نهایت است و انسان توان دستیابی به پیشرفت‌های معنوی بی‌نهایت را دارد، پس تعمیق به حد خاصی ختم نمی‌گردد؛ اما یک حد متعارفی وجود دارد که همانا وارد شدن در اردوگاه توحید و مدار الهی است آن هم بر اساس نشانه‌هایی که در شکل زندگی و حیات معنوی او پیدا می‌شود، می‌توان تشخیص اجمالی داد.

مرحله‌ی اول: دانش؛ در این مرحله بایستی از طریق شناخت به معارف و فهم دینی دست یافت و از راهنمایان و رهبران حقیقی بهره برد. در این خصوص حضرت آیت الله خامنه می فرمایند: " فرصتها رامغتنم بشمارید ومعرفت و فهم دینی را در ذهن و دل خود، وسعت و عمق بخشید".(مقام معظم رهبری، 13/8/69)

مرحله‌ی دوم: ایمان؛ اگر با اطمینان بیشتری به شناخت صحیح دست یابیم به همان میزان گرایش به ایمان و معنویت  منطقی تر می شود.ایشان در مورد ایمان چنین می فرمایند: "امروز ابهت ملت  ایران به برکت همین ایمان است. حتی دشمنان هم این حقیقت را قبول دارند واعتراف می کنند." (مقام معظم رهبری،1/4/68)

مرحله‌ی سوم: انگیزه؛ در این مرحله پیدایش انگیزه های انقلابی است که از معنویت و ایمان نشات می گیرد.

مرحله‌ی چهارم: کنش و رفتار؛ انسان مومن، بصیر، آگاه و با انگیزه باید دارای رفتارشایسته و متانسب با صبغه الهی بوده و همه امورش برای رضای خدا صورت پذیرد.

مخاطبین تعمیق :

الف : مسئولان امر، در این باره می توان به این جمله رهبر انقلاب توجه کرد." عمق بخشیدن به ایمان مردم و هدایت قلبی و معنوی انسان ها در یک جامعه، اولین وظیفه مسئولان امر است. انا ارسلناک شاهدا م مبشرا و نذیرا و داعیا الی الله باذنه م سراجا منیرا"(20/3/80)

ب : علمداران دین و پرچمداران اسلام، " ما باید این جامعه و یا این حرکتی را که به سمت معنویت می رود، بامعنویت منطقی م مستدل و صادقانه ای که از خود ما بروز می کند، تضمین کنیم. وظیفه ی امروز ما این است. در علمداران دین نباید چیزی مشاهده شود که رایحه ی دوری از معنویت از آن استشمام گردد، والا حرکتی که به سمت معنویت است، ضربه خواهد خورد."(حضرت آیت الله خامنه ای، 22/6/69)

ج : بسیجیان، با توجه به اهمیت تفکر بسیجی و نقش بسیج در دوران دفاع مقدس وطول انقلاب، این قشر عظیم و موثر می تواند در جهت تعمیق و عمق بخشی فرهنگ اسلام وانقلاب اسلامی حائز اهمیت باشد.

د : مردم ، مردم مسلمان نیز همچون مسولان وبسیجیان تکلیف دارند دراین خصوص قدم های محکمی برداند. این تکلیف از سوی خداوند متعال به عهده همه مومنان گذاشته شده است.

موانع تعمیق:

• دنیاپرستی و علاقه‌مندی به دنیا و زخاف آن
• خودپرستی و منیت
• تنازع برای امور دنیوی
• حیله‌ها و وسوسه‌های شیطانی
• رقابت‌های ناسالم گروه‌ها
• خلاء‌های خطرناک در کشور شامل مسایل اجتماعی، اقتصادی، محرومیت، فساد، فضای فرهنگی و...
• دشمنان و یا کسانی که برای دشمن کار می‌کنند.
• انگیزه‌های سیاسی مانع از تعمیق
• ایجاد مخالفت و تضادهای فکری در کشور

10 گناه

چگونگی عمق‌بخشی:

برای عمق بخشیدن به ایمان مردم و هدایت قلبی و معنوی انسان ها در زندگی فردی و اجتماعی، راههای مختلفی وجود دارد که می توان به این راهها اشاره کرد.

الف) رفتار فردی (عمل صالح)

• تعظیم شعائر الهی از طریق برنامه‌های فضاسازی معنوی و ارزشی
• التزام عملی به فرائض دینی، رفتار دینی و حفظ ارزش‌ها
• شناخت و عمل به مسئولیت‌ها و وظایف سیاسی
• اعتقاد قلبی و عملی به ولایت مطلقه فقیه
• احیای اعتماد به نفس، اتکاء به خود و توکل به خدای متعال
• بازگشت به خود، خودپایایی، خود پالایی و خودپیرایی
• فریب ظواهر دنیا را نخوردن
• حفظ یاد و نام امام و پیشروان انقلاب و شهداء
• عدم دلبستگی به زر و زیور و زخارف دنیا
• -تبعیت از اسلام ناب محمدی و برخورد با اسلام منهای روحانیت
• - فداکاری، ایثار و از خود گذشتگی

12- تقویت روحیه‌ی مقاومت، پایداری و جهادی در خود

13- دشمن‌شناسی و هشیاری در برابر ترفندهای دشمن در بحث تهدیدات سخت، نیمه‌سخت و نرم فرهنگی

14 - محکم کردن معرفت دینی جوانان و توانمندسازی آنان در شناخت انحرافات و مغالطه

15- مبارزه با فساد، زشتی و گمراهی در میان مردم و تقویت حس مسئولیت ( مقام معظم رهبری 10/3/69)

16- اجرای عدالت و زدودن مظاهر بی‌عدالتی که بزرگ‌ترین نیاز انسان‌هاست.( مقام معظم رهبری 11/8/73)

17- تقویت آگاهی‌های سیاسی تا فریب دشمن را نخورند.

18- جدی گرفتن علم و دانش‌اندوزی

19- حفظ ارزش‌های دفاع مقدس و انقلاب اسلامی و دفاع عالمانه از آنها

20- انجام کار معرفتی عمیق

ب) رفتار جمعی (توسعه‌ی عمل صالح):

1- خدمت‌رسانی در عرصه‌های مختلف در مناطق محروم

2- ارزشی کردن مباحث و محیط‌های آموزشی به ویژه دانشگاه‌ها

3- مشارکت و تعاون در امور خیر

4- جلوگیری از نفوذ تجمل و رفاه‌زدگی در بین بسیجیان و جامعه

5- ترویج فرهنگ نماز و نمازخوانی

6- نهادینه‌سازی فرهنگ اجرای امر به معروف و نهی از منکر که ضامن برپایی همه فرائض اسلام باشد. ( مقام معظم رهبری 10/3/69)

7- ترویج سجایای اخلاقی و تهذیب نفس و تقویت اخلاقی نظیر: امانت‌داری، راست‌گویی، قناعت و...

8- کمک به کارآمدسازی نظام از طریق: شناسایی و معرفی عناصر توانمند و ارزشی

9-توسعه‌ی عرصه‌های علمی، آموزشی، فرهنگی و ورزشی با هدف ارتقاء سطح معنویت و بصیرت در جوانان و نوجوانان

• تلاش در جهت تقویت اتحاد ملی و همبستگی‌های اجتماعی
• تحول در نظام آموزشی و تربیتی مخاطبین
• مبلّغ‌سازی و تربیت مربیان اعتقادی
• رصد شبهات و اعتقادات خرافی و مبارزه با آنها
• فضاسازی سالم و ارزشی فرهنگی و تقویت شعائر اسلامی و ملی
• مشارکت مؤثر در تأمین امنیت مناطق حادثه‌دیده و طرح‌های ملی کمک‌رسانی
• ایجاد ارتباط و تقویت آن میان آحاد مردم، مسئولین و خدمت‌گذاران دین و کشور
• بازخوانی سابقه‌ی تاریخی ایران اسلامی با معرفی شخصیت‌های تأثیرگذار و حوادث غروربرانگیز.
• سوق دادن مطبوعات به مباحث تأمل‌برانگیز و ارشادکننده
• اقدام به بحث‌های اصولی در مطبوعات و خارج کردن مطبوعات از کم محتوایی
• ایجاد وحدت کلمه در آحاد مردم و پرهیز از هرگونه تفرقه و تشتت

فرهنگ ونقش آن در تقویت ایمان و زمینه سازی عمق بخشی:

در این خصوص رهبر انقلاب اسلامی  مطالب مهمی فرموده که قید آن در این بخش به  غنی شدن متن کمک خواهد کرد." فرهنگ ستون فقرات حیات یک ملت و هویت یک ملت است ... فرهنگ مایه اصلی هویت ملتهاست ... فرهنگ به معنای خاص برای یک ملت عبارت از ذهنیات و اندیشه‌ها و ایمان و باورها و سنتها و آداب و ذخیره‌ی فکری و ذهنی است.(مقام معظم رهبری،5/5/72)

حضرت آیت الله خامنه ای در رابطه با تقویت ایمان و قدرت ملی در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی  مطالب جدی و دقیقی را فرموده اند. "باید به تقویت روحیه‌ی ایمان توجه شود. ما باید روحیه ایمان و عنصر ایثار و فداکاری را در درجه‌ی اول در خودمان و سپس در مردم تقویت کنیم. این هم باید در برنامه‌ها گنجانده و دیده شود. بخش مهمی‌که قدرت ملی ما را تشکیل داد، همین روحیه‌ی ایثار بود که در جنگ به صورت شهادت‌طلبی ظاهر شد.

در میدانی هم که امروز در مقابل خود داریم که یقیناً از میدان جنگ پیچیده‌تر و دشوارتر است، نیروی ایثار و فداکاری که همه معادلات را به هم می‌ریزد، باید مطرح شود.

اگر ما بتوانیم این را در خودمان تقویت کنیم، همه معادلات قدرت در دنیا به سود ما به هم خواهد ریخت.

من فرهنگ کشور را در سه عرصه به طور مهم و عام مشاهده می‌کنم:

اول؛ در عرصه‌ی تصمیم‌های کلان کشور است، یعنی فرهنگ به عنوان جهت‌دهنده‌ی به تصمیم‌های کلان کشور.

دوم؛ فرهنگ به عنوان شکل‌دهنده‌ی به ذهن و رفتار عمومی‌جامعه است.

سوم؛ فرهنگ به عنوان سیاست‌های کلان آموزشی و علمی دستگاه‌های موظف دولت است.

فرهنگ مثل روحی است که در کالبد همه‌ی فعالیت‌های گوناگون کلان کشور حضور و جریان دارد.

فرهنگ به عنوان جهت‌دهنده‌ی به تصمیم‌های کلان کشور است. حرکت جامعه بر اساس فرهنگ آن جامعه  است.

اندیشیدن و تصمیم‌گیری جامعه بر اساس فرهنگی است که بر ذهن آنها حاکم است.

ما مسئولیت داریم این فرهنگ را بشناسیم. اگر ناصواب است؛ آن را تصحیح کنیم، اگر ضعیف است، آن را تقویت کنیم، اگر در آن نفوذی هست...دست نفوذی را قطع کنیم. چیزهایی که در فرهنگ عمومی ما ضعیف است و نیاز به توجه بیشتری دارد؛ انضباط.اعتماد به نفس ملی، اعتزاز ملی، قانون‌پذیری، غیرت ملی، تدین و دین‌باوری، فرهنگ ازدواج، فرهنگ رانندگی، فرهنگ خانواده و اداره." ( رهبر انقلاب اسلامی،26/9/81)

ایشان همچنین می فرمایند."اگر بنا باشد من یک کار اساسی برای این کشور، برای  مدت سه، چهار یا پنج سال پیشنهاد و یا تعیین بکنم:‌

• غور در علم و تحقیق است؛ یعنی پرداختن به علم و تحقیق در بخش‌های مختلف؛ این آن پشتوانه‌ی اساسی کار ماست؛ باید در باب علم و تحقیق کار کنیم، تلاش کنیم.
• بخش وحدت ملی است.
• بخش تقویت ایمان دینی؛ اینها مایه‌های کار اساسی ماست.

  بخش فرهنگی توسعه را مراقب باشید. تبدیل به توسعه کمی نشود،  بار را سنگین‌تر می‌کند، استفاده را  

   کمتر، توسعه باید کیفی باشد.            

عمق‌بخشی را هم از لحاظ اعتقادی (عمق‌بخشی فرهنگی) و هم از لحاظ کارآمدی نظام (عمق‌بخشی سیاسی) انجام دهید.( 8/9/84)               

عمق‌بخشی فرهنگی ـ اعتقادی:

الف) مفهوم، مصادیق و ضرورت عمق‌بخشی فرهنگی درحوزه دانش و بینش:

عمق‌بخشی فرهنگی به معنای عمق بخشیدن به اعتقادات درحوزه‌ی دانش و بینش می باشد که هم دارای مفاهیم غنی و هم مصادیق فراوان است، که بدلیل کامل و جامع بودن دیدگاهها ونظرات رهبر انقلاب اسلامی فرمایشات ایشان را بند به بند در بخش قید می نمایم. ایشان می فرمایند"بنابراین باید به تفکر اسلامی و تفکر بسیجی عمق داد."( 5/3/84)

"مراقب باشید که اینها را نگه دارید و این، عمق‌بخشیدن و ریشه دادن به عقاید و افکارشان را می‌خواهد." (2/6/84)

تفکر بسیجی ترکیبی است از ایمان عمیق، تلاش مخلصانه، ... گذشت و ایثار در برابر دوست، و ایستادگی و مقاومت شجاعانه و خستگی‌ناپذیر.( 14/7/1377)

مؤکداً توصیه می‌کنم که به عمق‌ها توجه کنید و آن را بطلبید؛ از ظواهر هم دست نکشید. ( 5/3/84)

در مجلس روضه‌خوانی و سینه‌زنی بسیج وقتی شعر خوانده می‌شود، باید با معنا، با مضمون، جهت‌دار و همراه با درس باشد. وقتی در آنجا سخنرانی می‌شود، باید در جهت تعمیق فکر و اندیشه باشد.( 5/3/84)

1) نهیلیسم که پدید آورنده این تفکر، نیچه‌ی آلمانی بود

[2] - فرهنگ معین

[3] - تاج المصادر بیهقی

[4] - زورتی

[5] - منتهی الارب

[6] - تاج المصادر بیهقی

[7] - عمق النظر فی الامور بالغ (اقرب الموارد)

کلمات کلیدی : عمق بخشی فرهنگی, مفاهیم وکارکردها با تاکید بر دیدگاههای حضرت آیت الله خامنه ای برمحوریت تفکر بسیجی
در این سایت هیچ فایلی برای فروش قرار نمی گیرد. برای پشتیبانی و خرید فایل به مراجعه بفرمائید:

لینک فایل عمق بخشی فرهنگی؛ مفاهیم وکارکردها با تاکید بر دیدگاههای حضرت آیت الله خامنه ای برمحوریت تفکر بسیجی-14 صفحهword

مشخصات فایل

عنوان: عمق بخشی فرهنگی؛ مفاهیم وکارکردها با تاکید بر دیدگاههای

حضرت آیت الله خامنه ای برمحوریت تفکر بسیجی

قالب بندی:word

تعداد صفحات:14

فهرست مطالب

1- مقدمه...................................................................................................................................................................................2

2- اندیشه و رفتار انسان.........................................................................................................................................................3

3- تعمیق در لغت.....................................................................................................................................................................4

4- تعمیق در اصطلاح...............................................................................................................................................................4

5- پایگاه  ارزشی عمیق..........................................................................................................................................................4

6- هدف از تعمیق....................................................................................................................................................................5

7- زیر ساخت های تعمیق.......................................................................................................................................................6

8- شاخص های عمق‌بخشی.....................................................................................................................................................6

9- مؤلفه‌های عمق‌بخشی.........................................................................................................................................................7

10- مراحل عمق بخشی............................................................................................................................................................7

11- مخاطبین تعمیق ...............................................................................................................................................................8

12- موانع تعمیق......................................................................................................................................................................8

13- چگونگی عمق‌بخشی.......................................................................................................................................................9

14- فرهنگ ونقش آن در تقویت ایمان و زمینه سازی عمق بخشی......................................................................... ..........11

15- عمق‌بخشی فرهنگی ـ اعتقادی.................................................................................................................................12

16- عناصر اجرایی عمق‌بخشی..............................................................................................................................................16

17- الزامات عمق‌بخشی فرهنگی................................................................................................................................ .........17

18- عمق بخشی سیاسی..................................................................................................................................... ..............18

19- عمق بخشی در جهت کارآمدی حاکمیت نظام اسلامی.......................... ......................................................................22

20- اصول حاکم بر مدیران، عناصر و عوامل فرهنگی و محیط درونی و بیرونی جامعه......................................................23

21-آئین عمق‌بخشی فرهنگی...............................................................................................................................................26

22- فرآیند تحقق عمق‌بخشی فرهنگی...............................................................................................................................27

23- نتیجه گیری...................................................................................................................................................................28

24- منابع ............................................................................................................................................................................30

بسم الله الرحمن الرحیم

عمق بخشی فرهنگی؛ مفاهیم وکارکردها با تاکید بر دیدگاههای

حضرت آیت الله خامنه ای برمحوریت تفکر بسیجی

نویسنده:

مقدمه:

رویکرد انقلاب اسلامی به مکتب اسلام با جوشش روحیه‌ی ایمان و عنصر ایثار و فداکاری در نهادهای انقلابی و مردم طی سه دهه بعد از انقلاب به عنوان نظامی‌جامع و پاسخگوی به نیازهای انسان معاصر به اثبات رسید. روحیه‌ی ایثار که در دفاع مقدس به صورت شهادت‌طلبی ظاهر شد، بخش مهمی‌از قدرت ملی ما را شکل داده و همین روحیه معادلات قدرت‌های دنیا را به سود ما برهم ریخت. میدانی که امروز در مقابل خود داریم یقیناً از میدان جنگ پیچیده‌تر و دشوارتر است.  پالایش بیش از پیش فضای فرهنگی جامعه و نهادمند ساختن ارزشهای انقلاب اسلامی می تواند موجب توسعه کیفی فرهنگ انقلاب اسلامی و عمق‌بخشی اعتقادی و کارآمدی نظام جمهوری اسلامی شود.

شناخت ابعاد انسانی بشر و دستیابی به راه‌ها و شیوه‌های تأثیرگذار مثبت و منفی بر این ابعاد، همواره یکی از دغدغه‌های بشر بوده است و بر این اساس مکاتب بسیار ولو لنگ‌لنگان خود را به جرگه‌ی اندیشه‌ها رسانده‌اند و هر یک به بعدی از این بشر اصالت داده و ایسم‌هایی چند را رقم زده‌اند. در این میان ادیان آسمانی و باز به طور اخص دین رهایی‌بخش اسلام به عنوان اکمل دین‌های الهی، این موجود را مورد واکاوی عمیق قرار داده و با اشراف کامل اطلاعاتی بر تمامی‌زوایای وجودی انسانی او دستورالعمل‌ها و راهبردهایی را توصیه کرده است؛ بنابراین رسالت اساسی انسان قرار گرفتن در مسیر تعلیمات ادیان آسمانی به ویژه اسلام است. هر چه مسئولیت واگذار شده به این انسان حساس‌تر می‌گردد، ضرورت بهره‌مندی و بکارگیری این تعالیم افزون‌تر می‌گردد که بالمآل میزان عمق‌بخشی معرفت و معنویات او ارتقاء می‌یابد.                                   

از بعدی دیگر انسان موجودی است که از بدو تولد با اختیار و آزادی آفریده شده است. این اختیار و آزادی به او این امکان را می‌دهد تا از خلال آموزش‌ها، تجربه‌ها و خودآموزی‌ها، به دنبال انتخاب تفکر و اعتقاداتی خاص بوده و به سمت گرایش یا گرایشاتی متناسب با آن اعتقاد، متمایل گردد و به طور روزافزون سعی در تقویت صبغه‌ی گرایش و تمایل خود نموده و کم‌کم آن را تبدیل به یک مشی فکری نماید.

این گرایش و به عبارتی ایمان و اعتقاد، زیرساخت‌های شخصیت او را تشکیل می‌دهد و بر اساس این زیرساخت‌ها، انگیزه و نیت عمل در انسان شکل می‌گیرد، تا نسبت به وقایع و پدیده‌ها و برخوردهای اجتماعی، از خود عکس‌العمل بروز دهد و او را به فعل و کنش وادارد و بر اساس همین انگیزه‌ها، به رفتاری دست می‌زند که از نظر فرهنگ جامعه ممکن است مورد پذیرش و هنجار باشد و در یک سیر قهقهرای به گرایشاتی چون پوچ‌گرایی[1] و ولنگاریزم نقابدار منجر گردد.

نکته‌ی دیگر این که، با رسیدن فرد به مرحله‌ی فعل که در ادبیات تعمیق از آن به انجام عمل صالح یاد می‌شود، زمینه‌ی مساعدی برای فعالیت‌های دیگرگرا و رسالت‌مدار فراهم می‌گردد که همانا توسعه‌ی عمل صالح و تلاش در جهت هدایت مردم به صلاح و رستگاری و سوق دادن آنها به سعادت دنیا و آخرت است، می‌باشد. این مرتبه‌ی عالی حرکت انسان در مدار تعمیق در هر لایه‌ای که  باشد، فرصت مناسبی برای تقویت معنویات و ورود به لایه‌های بعدی در مسیر سوق پیدا کردن به هسته‌ی اصلی و کانون مدارهای تعالی که همانا تعمیق و عمق‌بخشی می‌باشد، را بوجود می‌آورد که چه بسا گاهی حذف و یا تضعیف یکی از این گرایشات ناممکن به نظر برسد.

اندیشه و رفتار انسان:

بسا متفکران و هدایت‌شدگانی که در لابه‌لای این حلقه‌های رفتاری متوجه گردند و از مسیر اشتباه خود رهایی یابند؛ لکن قرار گرفتن در مسیر هدایت و با چراغ هادیان الهی حرکت کردن، موجبات عمیق‌تر شدن این اندیشه‌ها را فراهم می‌سازد تا بدانجا که فرد را در جبهة حق مستدام می‌سازد. در اینجا جای یک سؤال باقی است و آن این که: آیا تعمیق و یا همان آخرین مدار رسیدن به عمق‌بخشی، مرز مشخصی است که هر کس در آن محیط وارد شد، اولاً داخل در تعمیق و جبهه‌ی حق شده است و ثانیاً، در این جبهه نهادینه شده و امکان بروز انحراف و کجروی و بازگشت در او از بین می‌رود؟

باید پاسخ داد: اگر انسان در مسیر الهی قرار گیرد و اعتصام بحبل الله بیابد، در واقع وجود محدود و دنیوی خود را به یک وجود الهی نامحدود پیوند زده است و در این مسیر حدی برای توقف او نمی‌ماند، چرا که خداوند حد یَقِفْ و محدودی ندارد؛ نظیر نور که از امور تشکیکی است و دارای شدت و ضعف می‌باشد. هم نور یک شمع را نور گویند و هم نور خورشید را و چه بسا نورهای بالاتر را. هر چه انسان به سمت نور الهی بیشتر سوق پیدا کند، از دریای بی‌کران معارف و تربیت ایزد متعال بیشتر بهره‌مند می‌گردد و گام‌های استوارتری در مسیر تعمیق برمی‌دارد.

از طرفی، چون انسان یک موجود صاحب اختیار و با اراده است، پیوستن و یا نپیوستن او به ریسمان الهی بسته به اراده و خواست خود اوست، در هر زمان امکان گسستن و یا سست شدن این پیوند وجود دارد. هر چه انسان به مدارهای بیشتری از تعمیق دست یافته باشد، امکان ماندن در جبهه‌ی حق برایش مهیاتر است و ضعف در ساختار اعتقادی‌اش کمتر. چنانچه در این مسیر به لحاظ ساخت وجودی انسان که صاحب غرایز و گرایشات نفسانی قوی است، احیاناً انحرافی پدید آید و اعمال ناشایست از او سر بزند، خداوند راه‌کار ارزنده‌ای را نمایانده است که همانا توبه می‌باشد. توبه یعنی بازگشت به مسیر اصلی رشد و تعمیق دینی و نیز به معنای اصلاح زاویه انحراف پدید آمده در مسیر الهی و یک نوع تصحیح خطا است.

در واقع توبه و انابه یک بازسازی کلی و یا اصلاح زاویه‌ی خطا در رفتارهایی است که با آسیب و سایش مواجه شده و نیاز به یک بازسازی مؤثر و منطبق پیدا کرده‌اند تا انسان را از راه منحرف گشته به مسیر اصلی عودت دهد. از طرفی با شناسایی موارد انحراف و راه‌های تصحیح آن، نسبت به موارد مشابه بعدی، آگاهی لازم را ایجاد می‌نماید.

ارزش این کار تا آنجاست که خداوند نه تنها توبه‌ی بنده را می‌پذیرد، بلکه توبه‌کننده را نیز دوست دارد؛

 تعمیق در لغت:

تعمیق مصدر باب تفعیل از مادة عَمَقَ به معنای عمق ‌بخشیدن می‌باشد. این واژه در فرهنگ لغت فارسی به معنای ژرف اندیشی،[2] ژرف کردن،[3] ژرف گردانیدن،[4] مغاک کردن،[5] به استقصاء نگریستن،[6] دور اندیشیدن و در کارها غور کردن[7]، آمده است.  

تعمیق در اصطلاح:

تعمیق عبارت است از عمق بخشیدن و ژرف گردانیدن مفاهیم و مبانی اعتقادی، سیاسی، اندیشه و انگیزش که در یک پروسة بلندمدت صورت می‌گیرد و شکل‌دهندة رفتار انسان می‌گردد. در واقع همة افکار و خصوصیات و رفتارها و خلقیات اسلامی را در جامعه اسلامی نهادینه کنند.

تعمیق یعنی فرد را از مدار قبلی به مدار بعدی درونی انتقال دادن تا سرانجام فرد در مرکز  دایره یعنی مرکز اسلام و جبهة حق قرار گیرد.                                                                              

عمق‌بخشی مجموعه‌ی گزینش شده از مطالبی است که هر مؤمنی به جبهه‌ی جهاد و مجاهدت می‌پیوندد به آن دانش‌ها، بینش‌ها و انگیزه‌ها نیاز دارد.

پایگاه  ارزشی تعمیق:

تعمیق فرآیندی است از سطح به عمق  و از مرحلة توسعه به نهادینگی در مرکز و از تصور و تصدیق درحواس پنج‌گانه تا تعقل و فرستادن فایل و آرشیو سرمایه‌ای به لایه‌های درونی،  به گونه‌ای که اعمال، ویترین آن آرشیو گردند.                                                      

اگر چه در طول تاریخ بوده‌اند افرادی که در باطل و کج‌اندیشی و دورشدن از فطرت الهی خود متعصب شده‌اند تا آنجا که در برابر انبیاء الهی خداوند تبارک و تعالی نیز  صف‌آرایی کرده‌اند. (چنانچه ابوجهل از فرط مخالفت با پیامبر و عصبیت شرک و بت‌پرستی در زمان مغلوب شدن می‌خواست تا سرش را از پایین گردن قطع نماید تا هنوز ابهت دنیویش حفظ گردد.) اما از آنجا که تفکرات باطل به سبب استدلال‌های شیطانی و نفسانی و بهره‌گیری از سفسطه و مغالطه در پذیرش مطلب یا رد آنها، از عمق منطقی و عقلی برخوردار نیست؛ بنابراین شاید واژه تعمیق در خصوص تفکرات و گرایشات باطل، کمتر به کار رفته باشد؛ چرا که باطل، خود دارای عمق نیست تا تعمیق و ژرف‌یابی در آن استعمال داشته باشد و به همین علت، تعمیق بار ارزشی خود را در انسان‌سازی حفظ کرده است.                                                                                      

هدف از تعمیق:

چینش دانش، بینش، انگیزه و رفتار در انسان و تقویت آن در نهادینه‌سازی، به گونه‌ای که فرد در جبهة حق و دفاع از آن، ایستادگی به خرج داده و مدافع اعتقادات و پاسخ‌گوی رفتارهای خود خواهد بود.                                                                              

از طرفی عمق‌بخشی، مأموریت ذاتی و ایجابی سپاه است. در مقابل مأموریت سلبی که همانا عملیات روانی و مقابله با تهدید نرم می‌باشد.                                                

هدف از تعمیق فرهنگ اسلام و انقلاب اسلامی در بسیج و جامعه، گسترش و تعمیق فرهنگ، تفکر و ارزشهای دینی است با حفظ و ارتقاء بینش و بصیرت اعتقادی، سیاسی و رفتارهای دینی و انقلابی از طریق بکارگیری توانمندیهای سپاه، بسیج و نخبگان می‌باشد

زیر ساخت های تعمیق:

همان طور که برای اجرا و پیاده‌سازی هر طرح و نقشه‌ی یک پروژه، نیازمند زیرساختی اصولی، مطمئن و متناسب، به عنوان زیر بنا (Base) و فنداسیون(Foundation) می‌باشیم، پیاده‌سازی تعمیق مبانی دینی و نهادینه‌سازی آن نیز، نیازمند یک زیرساخت قوی و قابل اتکائی است تا بنای عمق‌بخشی و ژرف‌نگری بر مبنای آن شکل گیرد.

مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در این باره می‌فرمایند:

سرمایه‌ای که حضرت امام خمینی(ره) برای کشور و ملت ما ذخیره کرده است، یک سرمایه‌ی تاریخی و جهانی است. این سرمایه و ذخیره‌ی ارزشمند عبارتند از: استقلال سیاسی، خودباوری ملی، خودباوری فرهنگی، ایمان عمیق مردم، شجاعت ملت و مسئولان در مقابل تهدیدهای دشمن، فریب نخوردن در برابر تمجیدها و تطمیع‌های دشمن(مقام معظم رهبری 14/3/85)

و همچنین  می‌فرمایند: « انقلاب اسلامی دو موضوع را در این کشور نهادینه کرد: یکی‌آزادی‌و‌دیگری‌استقلال»( مقام معظم رهبری 16/4/83)

مورد بعدی تفکر بسیجی است که حضرت امام خمینی در خصوص این تفکر می‌فرمایند:«اگر برکشوری نوای دلنشین تفکر بسیجی طنین اندازد، چشم طمع دشمنان و جهان‌خواران از آن دور خواهدگردید و الا هر لحظه باید منتظر حادثه باشیم.»( امام خمینی (ره) 2/9/67)

شاخص های عمق‌بخشی:

برای تحقق هر امری نیاز به ملزومات و ابزار وامکاناتی می باشد که با بکار گیری صحیح و مناسب آن  می توان در جهت انجام آن موفق شد. عمق بخشی نیز در جهت عملی شدن نیاز به یکسری شاخص هایی دارد که ارتباط مستقیم  با ارکان و اساس آن دارد،که دراین خصوص برخی از شاخص ها می توان به قرار زیربرشمارین نمود. 1) رفتار علوی2) مناعت طبع3) عفت اخلاقی4) اطمینان به نفس 5) اعتماد به خود6) صداقت 7 ) شجاعت  8) اراده پولادین9) انضباط اجتماعی10) وجدان کاری11) برنامه‌ریزی12) نیروی ایمان13) عدالت و دادگستری14) اصلاح و تصحیح روش‌ها و... که هر یک از این شاخص ها جای بحث دارد که به دلیل پرهیز از اطاله مطلب از صرف نظر شده است.

مؤلفه‌های عمق‌بخشی:

تعمیق وارد شدن در اردوگاه حق و تلاش در جهت خودسازی و افزایش سطح اعتقادات و تقویت انگیزه‌های الهی می‌باشد که شخص لایه به لایه و مدار به مدار از قشری‌ترین سطح، به تدریج به سمت عمق پیش می‌رود و حضور خود را در این اردوگاه نهادینه می‌سازد.

انسان مرکب از دو بعد علم و عمل است، دانش، بینش و رفتار. پیدایش هرگونه رفتار در انسان متوقف بر یافتن بینش و دانش متناسب با آن می‌باشد؛ بنابراین همان طور که تعمیق در رفتار لازم است، بالطبع در بینش هم ضروری است، زیرا برخی کنش‌های انسان محدود به مرحله‌ی دانش و بینش می‌گردد و بعضی برای ظهور، نیازمند رسیدن به مرحله‌ی عمل و رفتار می‌باشد. برخی ازمولفه ها را می توان عنوان بندی نمود

و در خصوص هر مورد از آن  می توان توضیحی نگاشت. عناوین عبارتند از: تهذیب نفس، تقویت روح مسئولیت، تعظیم شعائر الهی، ترویج صبغه‌ی الهی در کارها، شناخت کج‌راهه‌های انحرافی، هشیاری در دشمن‌شناسی، مستحکم کردن اتحاد ملی و اتفاق مردمی و ...  

مراحل عمق بخشی:

تعمیق نیز مانند سایر پدیده‌ها برای تحقق، نیازمند مراحلی است تا در اثر رعایت آن فرایند، انجام شود. اگر چه یک تفاوت عمده با بسیاری از پدیده‌ها دارد و آن این که: تعمیق یک واحد تشکیکی است و طیفی از شدت و ضعف را به دنبال دارد و هرکس می‌تواند در فاصله‌ای از آن مرکز اصلی قرار گیرد و با تلاش فاصله‌ی خود را نزدیک‌تر کند، اما یک نهایت مشخص و قطعی نظیر: پدیده‌های مادی برای آن متصور نیست؛ نظیر: ساختن یک قطعه یا راه‌اندازی یک کارخانه، بلکه جنس تعمیق از جنس سایر معنویات است که حد یَقِفْ، ایستا و نهایی ندارد؛ چون خداوند بی‌نهایت است و انسان توان دستیابی به پیشرفت‌های معنوی بی‌نهایت را دارد، پس تعمیق به حد خاصی ختم نمی‌گردد؛ اما یک حد متعارفی وجود دارد که همانا وارد شدن در اردوگاه توحید و مدار الهی است آن هم بر اساس نشانه‌هایی که در شکل زندگی و حیات معنوی او پیدا می‌شود، می‌توان تشخیص اجمالی داد.

مرحله‌ی اول: دانش؛ در این مرحله بایستی از طریق شناخت به معارف و فهم دینی دست یافت و از راهنمایان و رهبران حقیقی بهره برد. در این خصوص حضرت آیت الله خامنه می فرمایند: " فرصتها رامغتنم بشمارید ومعرفت و فهم دینی را در ذهن و دل خود، وسعت و عمق بخشید".(مقام معظم رهبری، 13/8/69)

مرحله‌ی دوم: ایمان؛ اگر با اطمینان بیشتری به شناخت صحیح دست یابیم به همان میزان گرایش به ایمان و معنویت  منطقی تر می شود.ایشان در مورد ایمان چنین می فرمایند: "امروز ابهت ملت  ایران به برکت همین ایمان است. حتی دشمنان هم این حقیقت را قبول دارند واعتراف می کنند." (مقام معظم رهبری،1/4/68)

مرحله‌ی سوم: انگیزه؛ در این مرحله پیدایش انگیزه های انقلابی است که از معنویت و ایمان نشات می گیرد.

مرحله‌ی چهارم: کنش و رفتار؛ انسان مومن، بصیر، آگاه و با انگیزه باید دارای رفتارشایسته و متانسب با صبغه الهی بوده و همه امورش برای رضای خدا صورت پذیرد.

مخاطبین تعمیق :

الف : مسئولان امر، در این باره می توان به این جمله رهبر انقلاب توجه کرد." عمق بخشیدن به ایمان مردم و هدایت قلبی و معنوی انسان ها در یک جامعه، اولین وظیفه مسئولان امر است. انا ارسلناک شاهدا م مبشرا و نذیرا و داعیا الی الله باذنه م سراجا منیرا"(20/3/80)

ب : علمداران دین و پرچمداران اسلام، " ما باید این جامعه و یا این حرکتی را که به سمت معنویت می رود، بامعنویت منطقی م مستدل و صادقانه ای که از خود ما بروز می کند، تضمین کنیم. وظیفه ی امروز ما این است. در علمداران دین نباید چیزی مشاهده شود که رایحه ی دوری از معنویت از آن استشمام گردد، والا حرکتی که به سمت معنویت است، ضربه خواهد خورد."(حضرت آیت الله خامنه ای، 22/6/69)

ج : بسیجیان، با توجه به اهمیت تفکر بسیجی و نقش بسیج در دوران دفاع مقدس وطول انقلاب، این قشر عظیم و موثر می تواند در جهت تعمیق و عمق بخشی فرهنگ اسلام وانقلاب اسلامی حائز اهمیت باشد.

د : مردم ، مردم مسلمان نیز همچون مسولان وبسیجیان تکلیف دارند دراین خصوص قدم های محکمی برداند. این تکلیف از سوی خداوند متعال به عهده همه مومنان گذاشته شده است.

موانع تعمیق:

• دنیاپرستی و علاقه‌مندی به دنیا و زخاف آن
• خودپرستی و منیت
• تنازع برای امور دنیوی
• حیله‌ها و وسوسه‌های شیطانی
• رقابت‌های ناسالم گروه‌ها
• خلاء‌های خطرناک در کشور شامل مسایل اجتماعی، اقتصادی، محرومیت، فساد، فضای فرهنگی و...
• دشمنان و یا کسانی که برای دشمن کار می‌کنند.
• انگیزه‌های سیاسی مانع از تعمیق
• ایجاد مخالفت و تضادهای فکری در کشور

10 گناه

چگونگی عمق‌بخشی:

برای عمق بخشیدن به ایمان مردم و هدایت قلبی و معنوی انسان ها در زندگی فردی و اجتماعی، راههای مختلفی وجود دارد که می توان به این راهها اشاره کرد.

الف) رفتار فردی (عمل صالح)

• تعظیم شعائر الهی از طریق برنامه‌های فضاسازی معنوی و ارزشی
• التزام عملی به فرائض دینی، رفتار دینی و حفظ ارزش‌ها
• شناخت و عمل به مسئولیت‌ها و وظایف سیاسی
• اعتقاد قلبی و عملی به ولایت مطلقه فقیه
• احیای اعتماد به نفس، اتکاء به خود و توکل به خدای متعال
• بازگشت به خود، خودپایایی، خود پالایی و خودپیرایی
• فریب ظواهر دنیا را نخوردن
• حفظ یاد و نام امام و پیشروان انقلاب و شهداء
• عدم دلبستگی به زر و زیور و زخارف دنیا
• -تبعیت از اسلام ناب محمدی و برخورد با اسلام منهای روحانیت
• - فداکاری، ایثار و از خود گذشتگی

12- تقویت روحیه‌ی مقاومت، پایداری و جهادی در خود

13- دشمن‌شناسی و هشیاری در برابر ترفندهای دشمن در بحث تهدیدات سخت، نیمه‌سخت و نرم فرهنگی

14 - محکم کردن معرفت دینی جوانان و توانمندسازی آنان در شناخت انحرافات و مغالطه

15- مبارزه با فساد، زشتی و گمراهی در میان مردم و تقویت حس مسئولیت ( مقام معظم رهبری 10/3/69)

16- اجرای عدالت و زدودن مظاهر بی‌عدالتی که بزرگ‌ترین نیاز انسان‌هاست.( مقام معظم رهبری 11/8/73)

17- تقویت آگاهی‌های سیاسی تا فریب دشمن را نخورند.

18- جدی گرفتن علم و دانش‌اندوزی

19- حفظ ارزش‌های دفاع مقدس و انقلاب اسلامی و دفاع عالمانه از آنها

20- انجام کار معرفتی عمیق

ب) رفتار جمعی (توسعه‌ی عمل صالح):

1- خدمت‌رسانی در عرصه‌های مختلف در مناطق محروم

2- ارزشی کردن مباحث و محیط‌های آموزشی به ویژه دانشگاه‌ها

3- مشارکت و تعاون در امور خیر

4- جلوگیری از نفوذ تجمل و رفاه‌زدگی در بین بسیجیان و جامعه

5- ترویج فرهنگ نماز و نمازخوانی

6- نهادینه‌سازی فرهنگ اجرای امر به معروف و نهی از منکر که ضامن برپایی همه فرائض اسلام باشد. ( مقام معظم رهبری 10/3/69)

7- ترویج سجایای اخلاقی و تهذیب نفس و تقویت اخلاقی نظیر: امانت‌داری، راست‌گویی، قناعت و...

8- کمک به کارآمدسازی نظام از طریق: شناسایی و معرفی عناصر توانمند و ارزشی

9-توسعه‌ی عرصه‌های علمی، آموزشی، فرهنگی و ورزشی با هدف ارتقاء سطح معنویت و بصیرت در جوانان و نوجوانان

• تلاش در جهت تقویت اتحاد ملی و همبستگی‌های اجتماعی
• تحول در نظام آموزشی و تربیتی مخاطبین
• مبلّغ‌سازی و تربیت مربیان اعتقادی
• رصد شبهات و اعتقادات خرافی و مبارزه با آنها
• فضاسازی سالم و ارزشی فرهنگی و تقویت شعائر اسلامی و ملی
• مشارکت مؤثر در تأمین امنیت مناطق حادثه‌دیده و طرح‌های ملی کمک‌رسانی
• ایجاد ارتباط و تقویت آن میان آحاد مردم، مسئولین و خدمت‌گذاران دین و کشور
• بازخوانی سابقه‌ی تاریخی ایران اسلامی با معرفی شخصیت‌های تأثیرگذار و حوادث غروربرانگیز.
• سوق دادن مطبوعات به مباحث تأمل‌برانگیز و ارشادکننده
• اقدام به بحث‌های اصولی در مطبوعات و خارج کردن مطبوعات از کم محتوایی
• ایجاد وحدت کلمه در آحاد مردم و پرهیز از هرگونه تفرقه و تشتت

فرهنگ ونقش آن در تقویت ایمان و زمینه سازی عمق بخشی:

در این خصوص رهبر انقلاب اسلامی  مطالب مهمی فرموده که قید آن در این بخش به  غنی شدن متن کمک خواهد کرد." فرهنگ ستون فقرات حیات یک ملت و هویت یک ملت است ... فرهنگ مایه اصلی هویت ملتهاست ... فرهنگ به معنای خاص برای یک ملت عبارت از ذهنیات و اندیشه‌ها و ایمان و باورها و سنتها و آداب و ذخیره‌ی فکری و ذهنی است.(مقام معظم رهبری،5/5/72)

حضرت آیت الله خامنه ای در رابطه با تقویت ایمان و قدرت ملی در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی  مطالب جدی و دقیقی را فرموده اند. "باید به تقویت روحیه‌ی ایمان توجه شود. ما باید روحیه ایمان و عنصر ایثار و فداکاری را در درجه‌ی اول در خودمان و سپس در مردم تقویت کنیم. این هم باید در برنامه‌ها گنجانده و دیده شود. بخش مهمی‌که قدرت ملی ما را تشکیل داد، همین روحیه‌ی ایثار بود که در جنگ به صورت شهادت‌طلبی ظاهر شد.

در میدانی هم که امروز در مقابل خود داریم که یقیناً از میدان جنگ پیچیده‌تر و دشوارتر است، نیروی ایثار و فداکاری که همه معادلات را به هم می‌ریزد، باید مطرح شود.

اگر ما بتوانیم این را در خودمان تقویت کنیم، همه معادلات قدرت در دنیا به سود ما به هم خواهد ریخت.

من فرهنگ کشور را در سه عرصه به طور مهم و عام مشاهده می‌کنم:

اول؛ در عرصه‌ی تصمیم‌های کلان کشور است، یعنی فرهنگ به عنوان جهت‌دهنده‌ی به تصمیم‌های کلان کشور.

دوم؛ فرهنگ به عنوان شکل‌دهنده‌ی به ذهن و رفتار عمومی‌جامعه است.

سوم؛ فرهنگ به عنوان سیاست‌های کلان آموزشی و علمی دستگاه‌های موظف دولت است.

فرهنگ مثل روحی است که در کالبد همه‌ی فعالیت‌های گوناگون کلان کشور حضور و جریان دارد.

فرهنگ به عنوان جهت‌دهنده‌ی به تصمیم‌های کلان کشور است. حرکت جامعه بر اساس فرهنگ آن جامعه  است.

اندیشیدن و تصمیم‌گیری جامعه بر اساس فرهنگی است که بر ذهن آنها حاکم است.

ما مسئولیت داریم این فرهنگ را بشناسیم. اگر ناصواب است؛ آن را تصحیح کنیم، اگر ضعیف است، آن را تقویت کنیم، اگر در آن نفوذی هست...دست نفوذی را قطع کنیم. چیزهایی که در فرهنگ عمومی ما ضعیف است و نیاز به توجه بیشتری دارد؛ انضباط.اعتماد به نفس ملی، اعتزاز ملی، قانون‌پذیری، غیرت ملی، تدین و دین‌باوری، فرهنگ ازدواج، فرهنگ رانندگی، فرهنگ خانواده و اداره." ( رهبر انقلاب اسلامی،26/9/81)

ایشان همچنین می فرمایند."اگر بنا باشد من یک کار اساسی برای این کشور، برای  مدت سه، چهار یا پنج سال پیشنهاد و یا تعیین بکنم:‌

• غور در علم و تحقیق است؛ یعنی پرداختن به علم و تحقیق در بخش‌های مختلف؛ این آن پشتوانه‌ی اساسی کار ماست؛ باید در باب علم و تحقیق کار کنیم، تلاش کنیم.
• بخش وحدت ملی است.
• بخش تقویت ایمان دینی؛ اینها مایه‌های کار اساسی ماست.

  بخش فرهنگی توسعه را مراقب باشید. تبدیل به توسعه کمی نشود،  بار را سنگین‌تر می‌کند، استفاده را  

   کمتر، توسعه باید کیفی باشد.            

عمق‌بخشی را هم از لحاظ اعتقادی (عمق‌بخشی فرهنگی) و هم از لحاظ کارآمدی نظام (عمق‌بخشی سیاسی) انجام دهید.( 8/9/84)               

عمق‌بخشی فرهنگی ـ اعتقادی:

الف) مفهوم، مصادیق و ضرورت عمق‌بخشی فرهنگی درحوزه دانش و بینش:

عمق‌بخشی فرهنگی به معنای عمق بخشیدن به اعتقادات درحوزه‌ی دانش و بینش می باشد که هم دارای مفاهیم غنی و هم مصادیق فراوان است، که بدلیل کامل و جامع بودن دیدگاهها ونظرات رهبر انقلاب اسلامی فرمایشات ایشان را بند به بند در بخش قید می نمایم. ایشان می فرمایند"بنابراین باید به تفکر اسلامی و تفکر بسیجی عمق داد."( 5/3/84)

"مراقب باشید که اینها را نگه دارید و این، عمق‌بخشیدن و ریشه دادن به عقاید و افکارشان را می‌خواهد." (2/6/84)

تفکر بسیجی ترکیبی است از ایمان عمیق، تلاش مخلصانه، ... گذشت و ایثار در برابر دوست، و ایستادگی و مقاومت شجاعانه و خستگی‌ناپذیر.( 14/7/1377)

مؤکداً توصیه می‌کنم که به عمق‌ها توجه کنید و آن را بطلبید؛ از ظواهر هم دست نکشید. ( 5/3/84)

در مجلس روضه‌خوانی و سینه‌زنی بسیج وقتی شعر خوانده می‌شود، باید با معنا، با مضمون، جهت‌دار و همراه با درس باشد. وقتی در آنجا سخنرانی می‌شود، باید در جهت تعمیق فکر و اندیشه باشد.( 5/3/84)

1) نهیلیسم که پدید آورنده این تفکر، نیچه‌ی آلمانی بود

[2] - فرهنگ معین

[3] - تاج المصادر بیهقی

[4] - زورتی

[5] - منتهی الارب

[6] - تاج المصادر بیهقی

[7] - عمق النظر فی الامور بالغ (اقرب الموارد)

کلمات کلیدی : عمق بخشی فرهنگی, مفاهیم وکارکردها با تاکید بر دیدگاههای حضرت آیت الله خامنه ای برمحوریت تفکر بسیجی
در این سایت هیچ فایلی برای فروش قرار نمی گیرد. برای پشتیبانی و خرید فایل به مراجعه بفرمائید: