مقدمه
از زمانی که انسان بوجود آمد نیاز به سر پناه در او شکل گرفت. نیاز به سرپناه جهت حفاظت از باران، حفاظت از سرما، حفاظتشتعمیر و نگهداری در ساختمان مدتهاست در سراسر جهان بویژه در کشورها ی توسعه یافته مورد توجه قرار گرفته است.با اینکه اهمیت این بخش از صنعت و تکنولوژی ساختمان از سوی محافل علمی و تحقیقاتی معتبر جهان بدست می آید، متاسفانه در بعد کاربردی و علمی آنگونه که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفته است .برای جلب توجه بیشتر، دست اندرکاران امر ساختمان به این مسئله مهم در اواخر دهه 1970 شورای جهانی اسناد و مدارک و تحقیقات ساختمان توجه به ارتقای کیفیت تخصصی در امر مدیریت تعمیر و نگهداری ساختمان را در دستور کار خود قرار داد و کمیسیون را نیز به مطالعه روشهای گسترش بکارگیری یافته های علمی تخصیص داد.
یکی از کارهای پر هزینه در کلیه کشورها تعمیر و نگهداری ساختمانهاست که هزینه قابل توجهی را به خود اختصاص می دهد این هزینه ها که جزء سرمایه های ملّی است به طور مشخص و ملموس نیست. ولی در کشورهای که در این مورد بررسی هایی به عمل آمده است، مانند انگلستان هزینه تعمیرات سالانه ساختمانها را بیشتر از 2 میلیارد پوند برآورد کرده اند. حال با توجه به سطح بالای هزینه تعمیرات ساختمانها در کشورمان چنانچه با اتخاذ مدیریتی مناسب می توانیم درصدی از هزینه ها را کاهش داده و صرفه جویی کنیم.
این صرف جویی، رقم قابل توجهی خواهد بود که طبیعتاً به سرمایه ملّی باز گردانده می شود .امروزه موضوع تعمیر ونگهداری در موضوعات پژوهش و اجرا نقش مهمی ایفاء می کند . تمامی ساختمانها پس از ساخت نیار به تعمیر و نگهداری دارد . نحوه تعمیر و نگهداری نقش بسزایی در افزایش هزینه های ساختمان در زمان بهره برداری دارد.در اثر اعمال سیستم مناسب نگهداری از انجام تعمیر در سطح وسیع جلوگیری شده و در نتیجه از هزینه ی قابل توجه تعمیر در سطح وسیع کاسته می شود.
بکار گیری یک سیستم مدیریتی جهت نگهداری ساختمانها بسیار با اهمیت است، زیرا بدون داشتن سیستم مناسب کار نگهداری سلیقه ای بوده و بازده لازم را نخواهد داشت تمامی این عوامل ایجاب می کند که یک سیستم مدیریتی از مرحله مناقصه تا مرحله اجراء در عملیات تعمیر و نگهداری ایجاد شود.
متن پیش روی، که در قالب تحقیقی برای درس تعمیرات ساختمان آماده شده است، قصد دارد به رابطه میان ترک در ساختمان و نحوه ی تعمیرات آن پرداخته تا از این میان تفاوتها، شباهتها و تأثیرات این دو بر یکدیگر را استخراج نماید . به همین منظور متن به چند قسمت کلّی تقسیم شده است. به چگونگی، موقعیت و حالتهای ترک و نحوه ی تعمیرات آنها می پردازد.
ترکها ی به وجود آمده در ساختمانها اغلب به علت نشست پی بر اثر عواملی همچون رطوبت و فشارهای وارده از طبقات، بی مقاومتی خاک و عملکردهای آن، همچنین نوع مصالح مصرفی و اجرای غیرفنی، می باشد. در مجموع، بر اثر حرکات زمین، اسکلت بنا حرکت می کند و شکستهای مختلف که شامل ترکهای عمیق و یا معمولی و در مواردی به شکل مویی است، نمایان می شود.
الف : انواع ترکها
ترکهای عمیق : این ترکها گاهی به طور دائمی به وجود می آید و دلیل آن نشست مرتب پی است که در این صورت، حضور ساکنان در ساختمان خطرناک است.
ترکهای ثابت : معمولاً پس از نشست پی، تحرک ساختمان کم می شود. این پدیده بر اثر قطع رطوبت و فشرده شدن سطح زیر پیش می آید. در نتیجه، شکست و افت دیوارها و اسکلت بنا نیز متوقف، و حالت ترک ثابت می ماند.
ترکهای مویی معمولی : این ترکها در اثر افتهای کوچک در اسکلت بنا و به واسطه نیروها و در مواردی به علّت عدم همگنی مصالح به کار رفته همچون سفید کاری روی لوله های کولر، ستونها، و دودکشها بدلیل تفاوت درنوع مصالح اندود بوجود می آیند. رطوبت، انقباض و انبساط حاصله، در مقابل خشک شدن سطوح مرطوب هم، باعث ایجاد ترکهای مویی می شود.