زنان موسیقیدان و نقاش و خوشنویس و هنرپیشه ایرانی
جمیله از زنان موسیقدان ایرانی بود که در قرن اول و دوم هجری می زیست.
حبابه از زنان موسیقیدان ایرانی بود که در قرن اول و دوم هجری می زیست.
ولیه فروغ الملوک درسال 1336 قمری نقاشی از برادرش کشید که در لندن به فروش رفت.
تانیا آشوب پیانیست ایرانی به دریافت جایزه کنسرواتور پاریس و جوایز بین المللی ژنو و مونیخ نائل شد.
قمرالملوک وزیری در سال 1264 در قزوین بدنیا آمد. وی اولین زنی بود که در یک سالن عمومی کنسرت اجرا کرد. اولین کنسرتش را در سال 1303 درگراند هتل اجرا کرد. قمر از نخستین هنرمندانی بود که برای بزرگداشت یک هنرمند از کار افتاده کنسرت داد. نخستین صفحاتی که از قمر ضیط شد تصنیف " مارش جمهوری" از عارف بود که دولت بلاقاصله آن را توقیف کرد وی عمده عایدی اش را صرف مستمندان می کرد به طوری که در اواخر عمر هیچ چیز از خود نداشت او در اسفند 1330 در فیلم " مادر " بازی کرد.
در سال 1336 اولین نوازنده زن ارکستر سمفونیک تهران وارد شد.
پروانه سپهری اولین نوازنده ویلن سل زن ارکستر سمفونی تهران بود.
تاتیانا خاراتیان به مادر بزرگ موسیقی در ایران شهرت دارد. وی افزون بر هفتاد و سه سال پیانو نواخته و بیش از 25 سال به تربیت شاگرد در رشته پیانو مشغول بوده است.
نوشته : والنتین مقدم - ترجمه و تلخیص: ف.م.هاشمی
الگوی اشتغال زنان ایرانی ، همیشه از اقتصاد مبتنی بر نفت تأثیر پذیرفته است . به علاوه به صنعتی شدن مبتنی بر استراتژی جایگزینی واردات (import substitution) از صنایع سرمایه بر (capita-intensive) تحت سلطه مردان حمایت می کند ، گرایش های فرهنگی و جهت گیری های جنسیتی که برخی محدودیتها را برای اشتغال زنان ایجاد می نماید ، سطح نازل سواد در میان زنان، عدم دسترسی زنان به مهارت های حرفه ای نسبت به مردان و عرضه و تقاضا برای کار زنان نیز مهر و نشان خود را بر الگوهای اشتغال زنان ایرانی بر جای گذاشته است .
نتایج سرشماری اخیر ایران ، نشاندهنده برخی تغییرات بنیادین در زمینه سیاست اشتغال کشور در دوران ریاست جمهوری رفسنجانی بود . انتشار این نتایج به مباحثات و تحقیقات گسترده درباره مسائل جمعیتی ، نقش اجتماعی اقتصادی زنان ، رشد بیکاری ، گسترش مقوله خود اشتغالی (self-employment) زنان، وقلت نیروی کار زنان در جامعه ایران دامن زد . در شرایطی که عواید نفتی کشور و درآمد دولت روبه کاهش بود، هر روز بر دامنه فقر در جامعه افزوده می شد و کشور هنوز از زیر بار سنگین هزینه های جنگ کمر راست نکرده بود، دولت ایران خود را با یک معضل بزرگ روبرو دید و آن همانا تغییر مسیر توسعه اجتماعی ، اقتصادی کشور بود . بدین ترتیب سیاستهای جدید اقتصادی در رابطه با سرمایه گذاری های خارجی و صادرات صنعتی اتخاذ گردید و استراتژی کاهش نرخ رشد جمعیت به طور جدی دنبال شد . در این شرایط ، مدافعان برابری اجتماعی ، توجه ویژه ای به نقش زنان به مثابه عامل توسعه اقتصادی مبذول کرده ، خواستار پایان دادن به تبعیض های قانونی میان زن و مرد در عرصه آموزش و اشتغال شدند.
مقدمه
اوّل: چرا زنان در آخرت؟ و چرا در دنیا نه؟! مگر حقوق زنان در دنیا استیفا شده است که به آخرت پرداختهایم؟ اصولاً با این همه مشکلات و معضلات حقوق زنان در دنیا چگونه نوبت به بحث از زن و آخرت رسیده است؟ آیا با توجه به اولویت مباحث نقد مبتلا به حقوق زنان پرداختن به اینگونه مباحث نسیه و انتزاعی نوعی فرار از واقعیتهای موجود نیست؟ به بیان دیگر ضرورت بحث خود محتاج تبیین است. در این زمینه گفتنی است:
اولاً: جایگاه و حقوق زنان در آخرت فیحدنفسه قابل بحث است و فارغ از نتایج و تأثیرات عملی آن به لحاظ علمی و معرفتی مطرح است. در مطالعة آیات و روایات مرتبط با آخرت در حوزة زنان مسائلی جدی و ابهاماتی بهچشم میخورد که نیازمند حل یا حداقل ایضاح و تشریح است. انتظار آن بود که علوم کلام یا تفسیر به حل و بحث اینگونه مسائل بپردازند که به هر دلیلی آنها را وانهادهاند. عرضة سؤالات و مطالبات جدید در عرصة مسائل زنان، اینگونه مباحث را به علوم کلام یا تفسیر تحمیل میکند و بحث از آنها را ناگزیر میسازد.
ثانیاً: در هر دین و مذهبی تصویری که از آخرت ارائه میشود با ارزشهای مطلوب آن دین و مذهب در دنیا نسبت مستقیم دارد. از بررسی و تحلیل آن وضع مطلوب اخروی بهراحتی میتوان ضوابط و معیارهای دنیوی را ارزیابی کرد. اگر «دنیا مزرعة آخرت است»، از مطالعة محصولات و نتایج آن میتوان به چگونگی این مزرعه پیبرد. دینی که برای زنان در آخرت وجودی تبعی و عرضی و درجة دوم قائل است، طبیعی است که وضعیتی فرودست و سایهای برای زنان در دنیا توصیه کند. در حقیقت وضعیت زنان در آخرت راهنمایی نیکو برای ارزیابی جایگاه دنیوی آنان است.
ثالثاً: تحلیل انتقادی حقوق زن در اسلام و به عبارت دیگر حقوق دنیوی زنان در اسلام و اصلاح اندیشة دینی از احکام متغیر و زمان گرفته و مربوط به عرفیات ماضی نیازمند فراهم آمدن فضایی امن و سالم است. علاوه بر آن چنین مباحثی محتاج تمهید مقدمات و پذیرش مبانی و اصول پایهای است که بدون پذیرش آنها بحث راه بهجایی نمیبرد. بحث ”زنان در آخرت“ در این راستا نگارش یافته است.
دوّم: حوزة بحث، زنان در آخرت از دیدگاه اسلام است و در این میان اتکاء اصلی بر قرآنکریم است. به عبارت دیگر زنان در آخرت از دیدگاه قرآنکریم، هرچند از تعالیم سنت نیز غافل نبودهایم. روش بحث پسینی است، نه پیشینی. یعنی بهجای اینکه بگوئیم زنان در آخرت اینگونه باید باشند و چنین جایگاهی را باید دارا باشند، گفتهایم از مطالعات آیات بهدست میآید که زنان از چنین جایگاهی برخوردار خواهند بود. به عبارت دیگر در مفاد آیات تأمل و چون و چرا روا داشتهایم، پرسیدهایم و کوشش کردهایم پاسخهای قرآنی را بهدست آوریم. آنچنانکه خواهد آمد اینگونه سؤالات چندان برای مفسران مطرح نبوده لذا به طرح بحث نپرداختهاند و آنها را مسکوت وانهادهاند. نگاهی به ادبیات مطالعات زنان نشان میدهد که بحث ”زنان در آخرت“ بحثی تازه است و تاکنون کمتر مورد عنایت و تحقیق پژوهشگران واقع شده است. این هم بر دشواری بحث میافزاید.
سوّم: دخالت جنسیت در آخرت به دو صورت ممکن است. یکی، دخالت جنسیت دنیوی در ثواب و عقاب اخروی، بیآنکه در آخرت جنسیتی مطرح باشد و در قیامت زن و مردی. در این مرحله تأثیر جنسیت در معاد روحانی قابل بحث است. سؤال این قسمت چنین است آیا جنسیت دنیوی یا زن بودن در دنیا تأثیری در معاد روحانی و ثواب و عقاب اخروی دارد یا نه؟
دیگری، دخالت جنسیت در حیات اخروی بهمعنای تفاوتهای جنسی در معاد جسمانی است. یعنی فارغ از تفاوتهای حقوقی زن و مرد در دنیا، آیا زنان و مردان در سرای دیگر. از حقوق و امتیازات متفاوتی برخوردار میشوند یا اینکه جنسیت در بهرهمندی از حقوق و امتیازات مادی دخالتی ندارد؟ واضح است اولاً؛ بدون باور به معاد جسمانی و تحقق بدن انسانی در قیامت چنین بحثی امکان ندارد، و ثانیاً این بحث غیر از بحث اول است. زیرا در بحث اول سخن از دخالت جنسیت دنیوی در ثواب و عقاب اخروی است بدون اینکه در قیامت زن و مرد و بدن مادی در کار باشد و در بحث دوم سخن از دخالت جنسیت در آخرت است یعنی تفاوت حقوق و امتیازات زنان و مردان در قیامت بدون در نظر گرفتن جنسیت دنیوی.
بر این اساس ما بحث را در دو مقام برگزار خواهیم کرد. مقام اول: بررسی تأثیر جنسیت دنیوی در حیات اخروی و مقام دوم: بررسی تأثیر جنسیت اخروی در ثواب و عقاب، اگرچه بحث اول فیالجمله مورد اشاره برخی مفسران قرار گرفته، اما بحث دوم بدیع و تازه است. با توجه به دشواریهای بحث، نگارنده از انتقادات و تذکر کاستیها و نقائص استقبال میکند.