مشخصات فایل
عنوان: روانشناسی ورزش
قالب بندی: word
تعداد صفحات: 229
محتویات
قسمتی از متن
روانشناسی ورزش
مقدمه:
روانشناسی ورزشی[1] شاخهای از علم ورزش است که در جستجوی فراهم نمودن پاسخ به سؤالات مختلف در زمینههای رفتار انسانی در حیطه ورزش است. از آنجایی که روانشناسی به مطالعه رفتار میپردازد، بالطبع موضوع روانشناسی ورزشی نیز مطالعه حرکات و فعالیتهای ورزشی در تمام ابعاد از فعالیت حرکتی یک کودک دبستانی تا مسابقات جهانی و المپیک میباشد.
اگر چه اهمیّت مسائل روانی در ورزش از چندین سال پیش شناخته شده است با این حال روانشناسی ورزشی هنوز دانشی بسیار جوان میباشد و در خلال دهههای اخیر علاقه و توجه به «روانشناسی ورزشی شناختی[2]» افزایش چشمگیری یافته است. ابتدا تمام تلاشها در این حیطه معطوف به مردان قهرمان بود اما در سالهای اخیر این روند متحول شده است و روانشناسی ورزشی قهرمانان زن و مرد حرفهای و برجسته افراد شرکت کننده در فعالیتهای غیر حرفهای را نیز مورد توجه قرار میدهد. به عبارتی هدف روانشناسی ورزشی کمک به ورزشکاران در تمام ردههای سنی از نوجوانان تا بزرگسالان است.
امروزه متخصصان فیزیولوژی ورزش از دانش روانشناسی ورزشی برای کمک به شرکتکنندگان در برنامههای باز پروری قلبی استفاده میکنند تا آنها بر ترس خود نسبت به از سرگیری و شروع تمرین غلبه کنند. معلمان همچنین با استفاده از دانش روانشناختی ورزشی شیوه توجه به تأثیرات محیطی را که باعث بهبود اجرا میشوند، به متعلمان خود میآموزانند. دست اندر کاران تیمهای جوانان برای اطمینان از کسب تجارب مثبت از سوی ورزشکاران جوان، از روانشناسی ورزشی بهره میگیرند. و نهایتاً مربیان در تمام سطوح از تکنیکهای روانشناسی ورزشی همچون کنترل هیجان، تصویر سازی ذهنی، هدف گزینی و انگیزش کمک میگیرند تا ورزشکاران را در تکامل بخشیدن اجراهایشان یاری دهند. اکنون با پیشرفت علم روانشناسی ورزشی، بحث مهارتهای روانی در اجرای عملکردهای ورزشی از اهمییت بسزایی برخوردار شده است و در حالی که قبلاً به اهمیت آماده سازی جسمانی تأکید میشد امروزه قهرمانان هرچه بیشتر بر آماده سازی روانی توجه و تأکید میکنند. تجارب کسب شده آنان حاکی از آنست که وقتی در میدانهای بزرگ با قهرمانانی همتراز به لحاظ جسمیبه رقابت میپردازند، سرانجام آمادگی روانی پیروزی را به نفع یکی از طرفین رقم خواهد زد.
مربیان برتر نیز به جنبههای آماده سازی روانی ورزشکاران و ضرورت تدارک آن در طول تمرینات واقفند. و بخشی از برنامه آمادهگی را به آماده سازی روانی اختصاص میدهند. با وجود این، آماده سازی روانی تا حدود زیادی مورد غفلت قرار گرفته است که به نظر میرسد عمدهترین علت این غفلت فقدان آگاهی مربیان در چگونگی آماده سازی روانی ورزشکاران میباشد. صاحبنظران ورزش چنین میپندارند که ورزش میتواند به بازیکنان جوان قدرت ارادهگری، اعتماد به نفس، نحوه سلوک، برقراری ارتباط با دیگران و تجربه رسیدن به هدفهای مشکل را بیاموزد ولی امروزه میدانیم که این قابلیتها به طور خود بخودی به حداکثر نرسیده و رشد نمییابند مگر اینکه ورزشکار تحت آموزش و تمرین مهارتهای روانی1 قرار گیرد.
اکنون مهارتهای روانی در همان نقطهای قرار دارند که پنجاه سال پیش مهارتهای جسمانی قرار داشتند مربیان باید به این اعتقاد دست یابند که مهارتهای روانی هم چون مهارتهای جسمانی قابل کسباند و باید به طور اصولی و علمی آموزش داده شوند.
روانشناسی ورزشی:
پیدایش علم روانشناسی ورزشی به قرن بیستم باز می گردد اما اولین مطالعات در این زمینه در سالهای آخر قرن نوزدهم انجام شد. در واقع به صراحت نمی توان بیان کرد که روانشناسی ورزشی دقیقاً در چه زمانی بصورت علم مطرح شد, به همین جهت برخی ادعا میکنند علم روانشناسی ورزشی همچون نوزادی است که به تازگی متولد شده است. بطور کلی در ابتدا مطالعه رفتار ورزشی در جهت تشریح اصول و موضوعات روانشناسی عمومی بود و جهتگیری مشخصی بعنوان روانشناسی ورزشی دیده نمی شد. دکتر نورمن تریپلت[4] روانشناس دانشگاه ایندیانا, در اوایل سالهای 1897, در مجله آمریکایی روانشناسی مطلبی را منتشر کرد که به گونهای مستقیم به روانشناسی ورزشی ارتباط داشت. تریپلت پدیدهای را بررسی کرد که اکنون «سهولت اجتماعی»[5] مینامیم, و آن اثر مساعد مشاهده کنندگان برعملکرد شخص است. او پی برد دوچرخهسوارانی که گروهی فعالیت میکنند نسبت به زمانی که فردی دوچرخهسواری میکنند, نیز سریعتر حرکت می کنند. دکتر ای. دبلیو. اسکریپچر[6] روانشناس دانشگاه ییل از مطالعه خود چنین نتیجه گرفت که شرکت در ورزش به دارا شدن ویژگیهای شخصیتی مطلوب میانجامد (مارک، اچ انشل،1380).
دیدگاه جدید مبنی بر اینکه ورزش رقابتی شخصیت ساز است, ریشه در پژوهشهای اسکرپیچر دارد, اما پیشگام شناخته شده روانشناس ورزش دکتر کلمن رابرتز گریفیت[7] است. گریفیت که به عنوان پدر روانشناسی ورزش از او نام برده میشود, بعنوان اولین شخصی است که سالهای زیادی را صرف آزمایشهای منظم روانشناسی ورزشی کرده است(مارک، اچ انشل،1380).
گریفیت اولین آزمایشگاه روانشناسی ورزش را, به نام آزمایشگاه پژوهش ورزشی در سال 1925 در دانشگاه ایلینوی تأسیس کرد. اگرچه پژوهش درباره اثر عوامل روانی بر عملکرد ورزشی را, در سال 1918 آغاز کردهبود. علایق اولیه او شامل اثرهای عوامل روانی و محیطی بر یادگیری و اجرای مهارتهای حرکتی و شخصیت در ورزش بود. او برای آزمایشگاه خود وسایلی را تهیه کرد که آگاهی از جنبشهای مهارتی, هوشیاری ذهنی, واکنشهای زمانی نسبت به بینایی, شنوایی، فشار, ثبات, هماهنگی عصبی ـ عضلانی, تنشها و رهاسازی عضلانی و توانایی عضلانی را اندازهگیری میکردند. او بر اساس مصاحبه با بازیکن فوتبال ردگرنگ پی برد که ورزشکاران برتر مهارتهای ورزشی را خودبهخود, بدون هیچ یا کمترین اندیشهای, انجاممیدهند.او اولینکتابهایروانشناسی ورزشی را به نامهای «روانشناسی مربیگری» در سال 1926 و «روانشناسیورزشکاران» در سال 1928 نوشت و اولین درس روانشناسی ورزش را در سال 1923 در دانشگاه ایلینوی تدریس کرد. گریفیت, در تکلیفی که روانشناسان ورزش امروزی واقعاً بر آن رشک میبرند, توسط باشگاه شیکاگوکانبر[8] استخدام شد تا در فصل مسابقههای سال 1938 مشاور روانشناس ورزش تیم باشد. او آزمونهای حرکتی و پرسشنامههای روانی گوناگون را اجرا کرد تا توانایی حالت روانی و توانایی بالقوه کنونی ورزشکاران رقابتی را از آغاز آموزش (فصل بهار) تا پایان فصل تعیین کند(مارک، اچ انشل،1380).
پژوهش روانشناسی ورزشی در دهههای 1940 نمود واقعی داشت بجز پایاننامههای دکترا که گهگاهی نوشته میشدند. در این زمان بیش از هر چیز, تأسیس آزمایشگاههای یادگیری حرکتی رواج یافت که ار جمله میتوان آزمایشگاهی را نام برد که توسط جان لاتر[9] در دانشگاه پنسیلوانیا,کلارنس رگزویل در دانشگاه ویسکاسنین, سی. اچ مکلوی در دانشگاه آیوا, و شاید از همه معروفتر فرانکلین هنری در دانشگاه کالیفرنیا در برکلی, تأسیس شد (مارک، اچ انشل،1380).
این جنبش زمینه را برای حضور، رشد و ... تربیت بدنی فراهم ساخت که دارای پیچیدهترین رهیافت علمی در پژوهش برای رفتار حرکتی بود. همة دانشمندان ورزش به نوبهی خود از بهینهبودن طرح, تجهیزات و فنون آماری پژوهشی انتشار بیشتر دادههای مربوط به فرایندهایی که زیربنای مهارتآمیز عملی و آموختنی بودند, سود جستند. با وجود «خلأ شایان توجه بین سالهای مولد گریفیت و کارهای پژوهشگران معاصر در روانشناسی ورزش», زمینه روانشناسی ورزش از این تلاشهای اولیه در پژوهش حرکتی, سود برده است (مارک، اچ انشل،1380).
سرانجام, در دههی 1960 بود که روانشناسی ورزش گامهای بزرگی را برداشت و زمینه علمی کنونی را فراهم آورد. چندین عامل به گسترش این زمینه علمی کمک کردند. کتابهای درسی بیشتر از هر زمان دیگر چاپ شدند. از جمله میتوان به کتابهای زیر اشاره کرده:
«رفتار جنبشی و یادگیری حرکتی» بریانتگرتی[10], «مشکل ورزشکاران و چگونگی مقابله با آنها» بروس اجیلو و توماس تاتکو[11], «یادگیری حرکتی و عملکرد انسانی» رابرت ان سینگر[12] و «روانشناسی و رفتار حرکتی» جوزف اکسندین[13]. کتاب دیگری بهنام «مربیگری, ورزشکاری, روانشناسی» سینگر[14] اولین کتاب درسی در روانشناسی ورزش بود. این کتابها محرکی برای پژوهش و انتشار فراوان در نشریههای علمی بودند. از همه مهمتر «فصلنامهی پژوهش» که اکنون «فصلنامهی پژوهش برای تمرین و ورزش» نامیده میشود, از انتشارات پژوهشی رسمی تربیتبدنی حرفهای در ایالاتمتحده بود. اما مهمتر از پیشرفت پژوهش در روانشناسی ورزشی و رفتار حرکتی, کلاسها و برنامههای دانشگاهی بود که منجر به پیدایش بارزترین دانشمندان, در روانشناسی ورزش شد (مارک، اچ انشل،1380).
عنصر نهایی در رشد روانشناسی ورزش تأسیس چند انجمن حرفهای بود. اولین نشست سالیانه انجمن امریکایی روانشناسی ورزش و فعالیت بدنی در سال 1967 برگزار شد. انجمن کانادایی یادگیری روانی ـ حرکتی و روانشناسی ورزش, در سال 1969 آغاز به کار کرد (مارک، اچ انشل،1380).
این سازمان در آغاز به انجمن کانادایی بهداشت, تربیتبدنی, تفریحات سالم و رقص وابسته بود. اما در سالهای 1977 مستقل شد. در سال 1975, بخشی به اتحادیه امریکایی بهداشت, تربیتبدنی, تفریحات سالم و رقص, اضافه شد تا روانشناسی ورزش را در چهارچوب علمی تربیتبدنی تقویت کند. آن را آکادمی(فرهنگستان) روانشناسی ورزش نامیدند. هدف فرهنگستان تقویت نگره و پژوهش بود به گونهای که بتوان در تربیتبدنی یا موقعیت ورزشی به کار برد. بعلاوه در سال 1986, پیدایش انجمن پیشرفت روانشناسیورزشی کاربردی بود که برای پیشبرد رهیافتی اکتشافیتر در روانشناسی ورزش آغاز به کار کرد. این انجمن, که در بر دارنده بزرگترین عضویت روانشناسی حرفهای و دانشجویان در سرتاسر جهان است, دارای سه بخش است:
روانشناسی بهداشت (که برای نمونه اثرهای روانی فعالیتهای بدنی را بررسی میکند)روان شناسی درمان (که مشاورة ورزشی و مطالعة اثر فنون رفتاری و روانی بر عملکرد ورزشی را بررسی میکند), و روانشناسی اجتماعی(که عوامل محیطی بر عواطف و رفتارهای ورزشکاران و مربیان ورزش را مورد مطالعه قرار میدهد). اگرچه شاخه روانشناسی ورزش ریشه در علم تربیتبدنی دارد, در سالهای أخیر از سوی روانشناسی مورد پذیرش قرار گرفته است. این موضوع به سبب استفادة قانونی از اصطلاح«روانشناس» است که نشانگر
[1].sport psychology
[2]. cognitive sport psychology
[4] - Norman Triplett
[5] - Social facilation
[6] - E. W. scripture
[7] - Coleman griffith
[8] - Chicago cubs
[9] - John Lawther
[10] - Bryant Gratty -1964
[11] - Bruce Ogilivie- Thomas Tutko-1967
[12] - Robert N. Singer-1967
[13] - Josef Oxendine-1967
[14] - Singer-1972
فهرست منابع فارسی :
1- آتش پور ، سید حمید . کاظمی ، احسان . ( 1379) بررسی کارایی روش های ابرازوجود در افزایش جرات ورزی دختران نابینای اصفهان . مجله دانش و پژوهش ، شماره 5 صفحه 12-1
2- آگ برن ،ف ونیم کوف، ف،م . (1356) . زمینه ی جامعه شناسی . ترجمه آریان پور ،ا،ح .تهران.انتشارات فرانکلین
3- احمدی ، مهرناز. (76- 1375) . اثر بازی درمانی بر پرخاشگری کودک . پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران .
4- اداره کل زندانهای استان خوزستان . (1382). بررسی تاثیر ورزش در ابرازوجود ، پرخاشگری و عزت نفس نوجوانان بزهکارکانون اصلاح و تربیت . نشریه اصلاح و تربیت ، سال دوم، شماره16 .
5- اسمیت ،م . (1366) .روانشناسی اعتراض .ترجمه ی قراچه داغی ،م .تهران .انتشارات ویس
6- اسپری ، لن .(1383). رواندرمانی اختلالات شخصیت رویکردهای شناختی – رفتاری . ترجمه دکترحسن توزنده جانی ، دکترحمید نجات ، معصومه موسی آبادی . انتشارات نشر فیروزه .
7- انشل ، مارک هاوارد (1380) . روانشناسی ورزش از تئوری تا عمل . ترجمه ی دکترمسدود ، سید علی اصغر. انتشارات اطلاعات ، تهران اطلاعات . چاپ اول .
8- اهری هاشمی ، جلال.(1375). مقایسه ویژگیهای شخصیتی دانشجویان ورزشکارو غیرورزشکار مرکزتربیت معلم پسرانه شهید بهشتی مشهد . پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت معلم تهران دانشکده تربیت بدنی .
9- بهرامی ، فاطمه . (75- 1374) . مقایسه آموزش ابرازوجود به دانش آموزان کم جرات دختر دبیرستانی با شیوه های مشاوره گروهی و فردی شهر اصفهان . پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره و راهنمایی . دانشگاه علامه طباطبایی .
10- پاول ،ج .(1365) . من کیستم ؟ . ترجمه ی نایبی ،ف . تهران . انتشارات فردا . چاپ اول
11- ترسایی ، طیبه . (1384) . دست شستن از زندگی . روزنامه همشهری ، سال 13 . شماره 3672.
12- توکلی ، محمدباقرو مظفری ، محمدرضا .(1379). بررسی تمایلات ضداجتماعی و دانش آموزان پیش دانشگاهی و ارتباط آن با ویژگیهای فردی و اجتماعی آنان در استان خوزستان .
پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی . دانشگاه کردستان .
13- جلالی ، محمدرضا (1376). بررسی اثرروشهای درمانی و آموزش سرمشق پذیری و تمرین سرمشق پذیری و آرمیدگی عضلانی در درمان رفتارهای غیرجرات ورز و آموزش رفتارهای جرات ورزانه . پایان نامه دکترای روانشناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران .
14- جلالی سردرودی ، جواد .(1376). بررسی تاثیر ورزش برمهارتهای روانی – حرکتی و سازش اجتماعی پسران 9-8 ساله شهرتهران . پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشگاه تربیت مدرس تهران .
15- جلالی ، م . (1348) . روانشناسی برای زیستن .تهران .انتشارات امیرکبیر.چاپ دوم
16- حسین زاده دهنوی ، امیر(1371). بررسی مقایسه درون گرایی و برون گرایی بین دانش آموزان پسر 20-16 تیم های منتخب ورزشی استان خراسان در رشته های انفرادی و گروهی . پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشگاه تهران . دانشکده تربیت بدنی .
17- خلجی ، حسن .(1371). فعالیت های جسمانی و فواید روانشناختی آن . فصلنامه ورزشی . انتشارات سازمان تربیت بدنی . شماره 19.
18- خدیوی زند ، م، م .(1367) . پژوهش پرخاشگری و ناکامی ، درآمدی برآسیب شناسی روانی .مشهد.دانشکده علوم تربیتی
19- دانش ، محمد کاظم . (1378). کارکرد ورزش در زندگی اجتماعی جوانان . روزنامه سلام شماره 2318 ، سال نهم .
20- رضویه ، اصغر(راهنما). ( 1378). بررسی رابطه پرخاشگری ارتباطی با سازگاری عاطفی - اجتماعی دانش آموزان مقطع ابتدایی شهر شیراز . پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی .
21- رمضانی ، حمیدرضا . (1373) . کاربرد تکینک های آموزش ابرازوجود در درمان عدم قاطعیت دانشجویان . پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه فردوسی ، دانشکده روانشناسی .
22- رمضانی ، زهرا . (1383) . مقایسه کنترل (درونی – بیرونی ) در رشته های تیمی و انفرادی دختران ورزشکار شرکت کننده در شانزدهمین المپیاد دانش آموزان سراسر کشور ، همدان 1383 پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشگاه آزاد اسلامی مشهد – دانشکده تربیت بدنی .
23- رمضانی نژاد ، رحیم . (1372) مقایسه صفات شخصیتی دانشجویان ورزشکار و غیرورزشکار. پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه تربیت مدرس .
24- سروستانی ، صدیق . (1377) . ورزش و پیوستگی اجتماعی . نشریه المپیک - سال ششم – شماره 2و 1 .
25- شهنی ییلاق ،م ونیسی ،ع (اساتید راهنما). (1380). تاثیر آموزش ابرازوجود در ابرازوجود ، عزت نفس اضطراب اجتماعی و بهداشت روانی دانش آموزان مضطرب اجتماعی دبیرستان های شهر شیراز . پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی . دانشگاه دکترچمران اهواز . به راهنمایی دکترمنیژه شهنی ییلاق و دکتر عبدالکاظم نیسی .
26- شوستروم .(1362) . روانشناسی انسان سلطه جو . ترجمه ی قاضی ،ق و سرمه ،غ . تهران . انتشارات سپهر
27- فلک ، ف .(1361). افسردگی واکنش یا بیماری . ترجمه ی پورافکاری ،ن .تبریز . انتشارات ذوقی
28- فقیرپور ، مقصود. (1377). ابرازوجود و کاربرد آن . مجله تربیت ، سال 13، شماره 8 .
29- فرجاد ،م ،ح . (1363) . آسیب شناسی اجتماعی و جامعه شناسی انحرافات . تهران . انتشارات بدر
30- فریر ، پ . (1375) . فرهنگ سکوت . ترجمه ی شریعتمداری ، ع . تهران . انتشارات چاپخش
31- قاضی ، ق ، (1354) . روش ها و کلنیک های مشاوره و روان درمانی . تهران .دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران
32- کاپلان ، هی و سادوک ،ب . (1368). خلاصه روان پزشکی ، جلد اول . ترجمه ی پورافکاری . تبریز. انتشارات ذوقی
33- گروه محققین .(1368). آموزش ابراز وجود بعنوان روشی جهت رفع مشکلات ارتباطی افراد . پایان نامه کارشناسی روانشناسی ، دانشگاه فردوسی مشهد ، دانشکده روانشناسی .
34- گروه ورزشی .(1382) . اهمیت ورزش دراصلاح جوامع و رفع محرومیت های اجتماعی .روزنامه اعتماد . بیست و نهم مهر ماه
35- محامد ، رحیم . (1377) . مقایسه دانش آموزان آزاررسان ، آزارپذیر و عادی از لحاظ میزان ابرازوجود - عملکرد تحصیلی و پرخاشگری پدران آنها در مدارس راهنمایی پسرانه شهرستان بهبهان . پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز .
36- مالتز ، م .(1364) . روانشناسی تصویر ذهن – علم کنترل ذهن . ترجمه ی قراچه داغی ، م
37- محمدی فر، محمد ، یزدانی ، اسماعیل . ( 1381) . مطالعه عوامل مؤثر براحساس شادی و بهزیستی در دانشجویان دانشگاه تهران . مجله روانشناسی و علوم تربیتی - سال 32 - شماره 1 .
38- مقدم ، امیر. ( 1375) . مبانی روانی - اجتماعی . جزوه درسی . دانشگاه آزاد اسلامی مشهد دانشکده تربیت بدنی .
39- میرنصوری ، رحیم . (1373) . بررسی و مقایسه صفات شخصیتی ورزشکاران مرد در رشته های انفرادی و گروهی . پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه تربیت مدرس .
40- نورالخولی ، امین . (1380) . ورزش و جامعه . ترجمه حمیدرضا شیحی .
بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی ، چاپ اول بهار1381 و سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی .
41- نیک نژاد ، مهناز. (77 – 1376 ) . جایگاه ورزش در بین طبقات مختلف اجتماعی .
دانشگاه آزاد رشته مردم شناسی .
42- هرمزی نژاد ، معصومه . (1379) . بررسی رابطه ساده و چندگانه متغیرهای عزت نفس اضطراب اجتماعی و کمال گرایی با ابرازوجود در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز .
پایان نامه کارشناسی ارشد – دانشگاه شهید چمران اهواز ، دانشکده روانشناسی .
43- هورنای ، ک . (1351) .تضادهای درونی ما . ترجمه ی مصفا ، م،ج .تهران . انتشارات ابن سینا .
فهرست منابع لاتین :
44-Ashford B etal . 1993 . Participation in community sports centers : motives and predictors of enjoyment. J Sports Sci .1993 Jun ;11(3) : 249-56
45- Barry Tigay ph .D . 1999-2005 . Planet Psych.com .
1- 46-Beecroft pc . 1993 . social skills training and cognitive yestructuring for adoleents on hemodialysis . Clin Nurs Res . 1993 May;2(2): 188-211.
47-Blackburn GL, Greenberg I. 1978. Multidisciplinary approach to adult obesity therapy. Int J Obes. 1978;2(2):133-42.
48-Boyle DJ, Vivian D. 1996 . Generalized v us spouse - specific anger / hostillity and men , s ers violence against intimates.
Violence Vict . 1996 winter; 11(4)293- 317.
49-Cummings N. 1992. Self-defense training for college women.
J Am Coll Health .1992 Jan;40(4):183-8.
50-Dallas E etal . 1993 . Cerebral – palsied childern , s interaction with sibling – I . Influence of severity of disability , age and birth order .
J child psychol psychiatry . 1993 Jul;34(5):621- 47.
51-David WS etal . 2004 . Making a case for personal safety : perceptions of vulnerability and desire for self – defense training among female veterans . J Interpers violence . 2004 Sep; 19(9): 991-100.
52-Endresen IM , Olweus D . Participation in power sports and antisocial involvement in preadoleseent and adolescent boys . J Child Psychol psychiatvy 2005 May;46(5):468-78.
53-Farris RP etal . 1985. A nutrition curriculum for families with high blood pressure . J Sch Health .1958 Mar;55(3):110-2.
54-Fawzy F etal . 1983 . A psychometry approach for obesity. Psychiatr Med 1983 sep;1(3):257-73 .
55-Frtzak R . 1975 . Personality and biographical traits of superior and average college basketball officials the research quarterly. Vol . 246 . No . 4 . P. 484-488
56-Grover SM . 2005 . Shaping effective communication skills and therapeutic relation ship at work : the foundation of collaboration.
AAOHNJ . 2005 Apr;53(4):177-82 , quiz .186-7.
57-Hinde RA etal .1982 . Temperamental characteristics of 3-4 years-old and mother-child interaction. Ciba Found Symp . 1982 : 89: 66-86.
58-Hines S, Groves DL. 1989. Sports competition and its influence on self-esteem development. Adolescence. 1989 Winter;24(96):861-9.
59-Kersten L. 1990. Changes in self-concept during pulmonary rehabilitation, part 1.Heart Lung. 1990 Sep;19(5 pt 1):456-62.
60-Krueger RB , Kaplan MS . 2002. Behavioral and psychopharmacological treatment of the paraphilic and hypersexual . J Psychiatr Pract 2002 Jan;8(1):21-32 .
61-Kuczmierczyk AR . 1989 . Multi – component behavioral treatment of premenstrual syndrome : a case report . J Behav ther psychiatry 1989 sep ;20 .
62-Lawton S , Stewart F . 2005. Assertiveness : making yourself heard in district nursing . Br J Community Nurs ‘ 2005 Jun;10(6):281-3 .
63-Martin D ‘ Bat – Chava Y . 2003 . Negotiating deaf – hearing friend ship : coping stratagies of deaf boys and grils in main stream schools . Child Care Heath Dev 2003 Nov;29 (6):511- 21.
64-Murawski MM etal . 1995 . Brith order and communication skills of pharmacy student . Percept Mot skills 1995 Jun;80(3pt1): 891-5.
65-Mills BD . 1996 . Effects of music on assertive behavioy during exercise by middle – school – age students. Percept Mot skills . 1996 oct;83(2):423-6.
66-Nespor K . 2005 . Physical exercise and yoga in prevention and treatment of addictive diseases. Cas lek cesk .2005;144(1):53- 5.
67-Neufeld JA etal .2002.Adolescent sexuality and disability. Phys Med Rehabil Clin N Am.2002 Nov;13(4):857-73.
68-Pitsavos C etal . 2005. Epidemiology of leisure-time physicl activity in socio-demographic life style and psychological characteristics of men and women in Greece : the ATTICA study.BMC Public Health 2005 Apr: 18,5 (1): 37.
69-Rew M , Ferns T. 2005 . A balanced approach to dealing with violence and aggresstion at work . Brj Nurs .2005 Feb 24 -Mar 9;14(14):227-32.
70-Riva G etal .2001. Virtual reality-based multidimensional therapy for the treatment of body image disturbances in obesity : a controlled study. Cyberpsychol Behav .2001 Aug;4(4): 511-26.
71-Salguero A etal . 2004 . relation ship between perceived physical ability and sport partipation motives in young competitive swimmers . Sports Med phys fitness 2004 sep : 44 .
72-Segal DL . 2005 . Relation ships of assertiveness , depression, and social support among older nursing home residents. Behav Modif 2005 Jul ;29(4):689- 95 .
73-Thurston M , Green K . 2004 . Adherence to exercise in later life : how can exercise on prescription programmes . Health promot int . 2004 sep; 19(3):379- 87.
74-Timmins F , MC Caba C . 2005 . Nurses ’ and midwives assertive be haviour in the work place . J Adv Nurs .2005 Jul;51(1):38-45.
75-Twenge JM . 2001 . Change in women , s assertiveness in yesponse to status and yoles a croos – temporal meta-analysis 1931-1993 . Jpers soc psychol 2001 Jul;81(1):133-45.
76-Valaitis R. 2002. They don’t trust us; We’re just kids:’’ views about community from predominantly female inner city youth. Health Care Women Int. 2002 Apr-May;23(3):248-66.
77-Valliant PM , Asu ME. 1985. Exercise and its effects on cognition and physiology in older adults. Percept Mot Skills. 1985 Des;61(3 pt 2):1031-8.
78-Weiser M etal . 1995 .psychotherapetic aspects of the martial art shdvata . Am Jpsychother .1995 winter; 49(1):118.
79-Wilson KL etal . 2005 . Are view of 21 curricula for abstinence – only until – marriage programs . J sch Heath 2005 Mar; 75(3):90-8.
80-Yoshimura H. 2005. Relationship between members’ egoistic self-assertion and captains’ leadership in athletic clubs. Shinrigaku Kenkyu. 2005 Feb;75(6):536-41.