فرآیند سبز در معماری فرآیندی کهن می باشد، برای مثال از
هنگامی که انسان های غار نشین برای اولین بار پی به این مسئله بردند که
انتخاب غاری رو به جنوب از لحاظ دمای محیط بسیار مناسب تر از غاری می باشد
که دهانه آن به سمت شمال است. موضوع جدید درک این مهم است که معماری سبز
برای محیط های مصنوع و انسان آفرینش بهترین فرآیند برای طراحی ساختمان
هاست؛ به گونه ای که تمام منابع وارده به ساختمان، مصالح آن، سوخت یا اشیا
مورد استفاده ساکنان، نیازمند پدید آوردن یک معماری پایدار هستند. بسیاری
از ساختمان های موجود حداقل یکی از ویژگی های متعدد و قابل تشخیص معماری
سبز را درون خویش دارند، با این حال،تنها تعداد اندکی از این بناها کل این
فرآیند کامل را دارا می باشند.
بطور کلی فرآیند سبز این گونه مطرح می شود که تمامی موضوعات به یکدیگر
وابسته بوده و در هر تصمیم گیری باید تمامی جنبه های آن مورد بررسی قرار
گیرد و بدین ترتیب،ایده بررسی اصول بصورت مجزا با آن در تضاد قرار می گیرد
. در مجموع اصول گوناگونی در ایجاد هر نوع سازه مطرح است که نقاط مشترک
فراوانی را برای بحث دارامی باشند،
مصالح سبز
_ از استفاده از آن مواد شیمیایی که ازن را از بین می برند در تجهیزات مکانیکی و عایقها اجتناب کنید. HCFC نیز به لایه ازن آسیب می رسانند و تا جای ممکن باید از آنها اجتناب شود. از عایق فوم ساخته شده با HCFC اجتناب کنید. سلولز را در نظر داشته باشید.
_ از مصالح ساختمانی بدست آمده از محل استفاده کنید. حمل و نقل حایز اهمیت است هم در انرژی مصرفی و هم در آلودگی عمومی . مصالح به دست آمده از محل مثل سنگ را در نظر بگیرید برای مثال چوب های سخت محلی به چوب های گرمسیری ارجح است.
_ از مصالح ساختمانی زاید با فرآورده هایی که از مواد قابل برگشت به چرخه طبیعت به دست آمده اند از قبیل عایق سلولز، تخته چندلا و آجر فرش کف ساخته شده از شیشه زمینی و پلاستیک بازیافتی به شکل الوار و کف پوش استفاده کنید.
_ فرآورده های چوبی معتبر را جستجو کنید. از الوار منحصراً ضمانت شده و بدست آمده از جنگل های کنترل شده استفاده کنید. از الوار بدست آمده از درختچه های سالخورده اجتناب کنید. مگر ضمانت شده باشد. چوب مهندسی شده می تواند جایگزین صنوبر «پیر دوگلاس» شود. چوب های سخت گرمسیری را نخرید مگر اینکه فروشنده بتواند سندی ارائه دهد که چوب از جنگل های کنترل شده آمده است.
_ از مواردی که با گاز خود آلوده کننده هستند اجتناب کنید: حلال پایه رنگ و روغن، چسبها، قالی، براده چوب و بسیاری دیگر از مصالح و فرآورده های ساختمانی، فرمالدهید و ترکیبات فرار ارگانیک VOC آزاد می کنند. استفاده از الوارهای فشرده را به حداقل برسانید. از جزییاتی که مانع از فرو ریختن خواهند شد، استفاده کنید.
تأسیسات سبز
_ از چراغ های روشنایی و وسایل با کارایی بالا استفاده کنید. لامپ فلورسنت از نظر زیبایی شناختی پیشرفته است و ارزانتر از نور سفید. در صورت استفاده از انرژی معمول خورشیدی از دیگ های سایز کوچک استفاده کنید.
_ از تأسیسات آب کفا استفاده کنید. دستشویی های آب نگهدار، دوش های حمام، و هوادهنده های شیر آب نه تنها مصرف آب را کاهش می دهند بلکه بار سیستم سیتیک یا عملکرد دستگاه فاضلاب را نیز کم کنند. استقرار تجهیزات به طور متمرکز هزینه آب گرم را کاهش می دهد.
بررسی چند نمونه
نور و هوادهی و تهویة طبیعی: نشان های رایشتاگ
ایجاد تغییرات در رایشتاگ، آلمان 1999
معماران: نورمن فاستر و همکاران
این پروژه در واقع محصول ابتکار تغییر پارلمان آلمان از بن به برلین، و مستقر ساختن دوبارة آن در رایشتاگ بوده است. در سال 1992 مسابقه ای برای ساخت محدوده ای به مساحت 33000 متر مربع برپا گردید، که این رقم تقریباً 100 درصد بیش از ظرفیت رایشتاگ بود پس از آن کل مساحت به حدود 9000 متر مربع تقلیل داده شد. گروهی که در ابتدا انتخاب شد، عبارت بود از پی دو بروین، سانتیاگو کالاتراوا، و نورمن فاستر. در پی بررسی های بعدی هیئت داوران ، فاستر و شرکا به عنوان برنده اعلام شدند.
پروژه مذکور متشکل از طراحی تالار جلسات عمومی در داخل رایشتاگ _ ساختمانی که در سال 1894 رسماً افتتاح شده بود، در سال 1933 سوخته بود، بخشی از آن در سال 1945 تخریب، و در دهة شصت مرمت شده بود، و بالاخره در سال 1995 پوشیده شده بود پیچیدگی این خلاصه رونده نیز متعاقباً با تصمیم گیری بعدی مبنی بر تعدیل ویژگیها و کیفیات زیست محیطی ساختمان، افزایش یافت. این خود مشتمل بر طراحی بنایی با انرژی مقرون به صرفه، به گونه ای که خود باعث ایجاد گرما شود و بیرون فرستادن پس مانده های آلوده کننده را کاهش دهد.
ساختمان بازسازی شده نشان دهندة ایده مشخص رایشتاگ قدیمی است. شالودة پروژه حاضر نیز همان ساختمانی اصلی است. شفافیت و دسترسی آسان، نکات عمده در بازسازی فضاهای داخلی رایشتاگ بوده است. امروزه بازدید کنندگان عادی که از سمت غرب به ساختمان وارد می شوند، می توانند شاهد نشست های پارلمانی باشند و نمایندگان پارلمان نیز امکان دیدن آنها را دارند. گنبد شیشه ای جدید این ساختمان، نقطة عطفی است بر آنچه در داخل ساختمان صورت می گیرد و در عین حال نور و دید طبیعی را براین بنا می گشاید. بنابر همین ملاحظات، این گنبد از مؤلفه های اصلی ساختمان در راهبردهای صرفه جویی انرژی و استفاده از انرژی طبیعی به شمار می آید. گنبد مذکور به مثابة نوعی "فانوس" با تمام تغییرهایی که می توان دربارة آن داشت، طراحی شده است.
هستة اصلی این ساختار، به صورت مخروطی است که با آیین های کجی که نور افقی را داخل ساختمان منعکس می کنند، پوشیده شده است و با حفاظ متحرکی که مسیر خورشید را دنبال می کند، مانع گرما و تابش شدید در داخل بنا می شود، این گنبد همچنین مؤلفه اصلی سیستم تهویة طبیعی است زیرا هوای داخل ساختمان را به مثابه دودکشی به سمت بالا می کشد.
مخروط، هوای گرم را از بالاترین طبقات بیرون می دهد، ضمن اینکه دستگاههای تهویه و مبدل های حرارتی جای گرفته در محور این مخروط، انرژی هوای مانده را بازیافت میکنند.
وقتی از نورمن فاستر دربارة ساختمان رایشتاگ می پرسند، مشخص می گردد که سرگذشت این بنا در طی تاریخ، آن چیزی نیست که توجه او را به خود جلب کرده باشد. بلکه او بیشتر با اعتماد راسخ به روش های به کار رفته برای خود کفا کردن این بنا از لحاظ تأمین انرژی سخن می گوید:
"آدم روغن دانة آفتابگردان را برای تولید برق می سوزاند. چنین کاری کماکان تجدیدپذیر است. آنچه از گرمای حاصل از این فرآیند _ پس از تولید برق _ باقی می ماند، در ماشینها یا دستگاه های جاذب گرما به مصرف می رسد و با استفاده از آب به عنوان عنصر واسط، باعث تولید سرما می شود.
استفاده از آب به آن معناست که می توان اندازة کانال را به 3000/1 کاهش داد. بنابراین به جای عبور دادن کانال های حجیم از بین فضاهای خالی بزرگ میان طبقات، این امکان به وجود می آید که آنها را از مجراهایی با قطری کمتر از نی آشامیدنی عبور داد. به چنین سیستمی می توان مقداری انرژی خورشیدی نیز افزود و از این طریق به انرژی گرمایی، به میزانی بیش از آنچه واقعاً نیاز است، دست یافت. اما این گرمای اضافی به کجا می رود؟ می توان آن را در فضای آزاد رها کرد، یا می توان همان کاری را انجام داد که ما انجام دادیم، یعنی ذخیرة آن در دل زمین و در عمقی اندکی کمتر از ارتفاع برج ایفل.
ما در زمستان، از این گرمای ذخیره شده، به عنوان منبع گرمایی استفاده می کنیم، زیرا عمق زمین گرما را در خود حفظ می کند، بدین ترتیب رایشتاگ از این پس، نه تنها منبع تولید انرژی خود خواهد بود، بلکه به عنوان منبعی برای تأمین انرژی مجموعه بناهای جدیدی که پیرامون آن برپا خواهند شد، به میزان سه برابر وسعت خود، عمل خواهد کرد.
به طور کلی، رایشتاگ از شبکة خدماتی شهر جداست. البته جز یک مورد و آن مربوط به زمانی می شود که دستگاه های تأمین انرژی دچار نقص فنی شوند. در این حالت سیستم پیش بینی شده برای موارد اضطراری که از شبکة نیروی شهر استفاده می کند، به کار میافتد.
در این سیستم تولید انرژی، هیچ دستگاه مولد نیرویی هرگز بیکار نمی ماند.این سیستم چنان کارآمد است که حتی زمانی که انرژی مورد نیاز خود ساختمان و ساختمان های اطراف را تولید کرد، باز هم به تولید انرژی بیشتر ادامه می دهد و این انرژی مازاد به شبکة کشوری می پیوندد. فن آوری استفاده از روغن گیاهی در واقع برگرفته از رویدادهایی است که در آلمان شرقی، رخ داد. این کشور در شرایط بسیار بحرانی سیاسی، که نگرانی وابستگی شدید به بلوک شرق از لحاظ تأمین انرژی را به دنبال داشت، ناگزیر شد راه حل های ممکن را برای دستیابی به استقلال در این زمینه جستوجو کند. بدین ترتیب آلمان شرقی در زمینة تولید دستگاههای کارآمدی که از روغن گیاهی به عنوان سوخت استفاده می کردند، پیشگام شد..."
درهم آمیزی کامل جسم، محیط و فن آوری
غرفة آب تازه، هلند 1997
معماران: گروه معماران NOX
این غرفه که در استان زیلند _ در هلند _ واقع شده، ترکیبی است سرکش از شکنندگی و کشسانی، بدن انسان، بتن، فلز، فعل و انفعالات الکترونیکی و همچنین آب، طرح حاضر که در هم آمیزی کامل جسم ، محیط و فن آوری را نشان می دهد، بر مبنای ترکیب علوم کامپیوتری و معماری پایه ریزی شده است.
شکل ساختمان، از منحرف ساختن 14 بیضی به طول شصت و پنج متر، به حالت معلق، حاصل شده است. در داخل بنا قدم زدن همچون افتادن است؛ کف سطوح افقی نیست و هیچ رجعتی هم به افق در آن به چشم نمی خورد.
از ریخت افتادگی، یا همان "دفرماسیون" ساختمان، مستقیماً به دگرگونی یا جهش بیوقفة محیط خلق شده مربوط می شود که از طریق حس گر (سنسور) هایی که حرکت را نشان می دهند، به شیوه ای فعل و انفعالی با بازدید کنندگان رابطه برقرار می سازد.
سیستم صوتی نیز تعبیه شده است که در ترکیب با نور و پروژکسون های بی وقفه عمل می کند. تمام حس گرها به CD- ROM هایی وصل اند که دارای "شبیه سازهای صوتی"اند که می توانند صدا را دگرگون و خم کنند یا بکشند. خود صدا نیز می تواند تغییر مکان بدهد به عنوان نمونه، صدا چه بسا _ با شیوه های الکترونیکی به گونه ای باشد که انگار از درون چاهی که داخل فاض تعبیه شده، بیرون می آید با این که میتوان آن را به سمت رشته های نور _ که مکمل اصلی سیستم صوتی اند _ کشاند.
به طور کلی، مانی که ساختار هندسی ای مواج و دارای جریان به وجود آید، و نه تنها مواد بلکه کارکرد و برنامه را نیز در خود حل کند، آنگاه سخن از "معماری سیال"به میان می آید. بدین ترتیب است که با ادغام کف و دیوار، کف و حایل، و همچنین سطوح با یکدیگر، نوعی معماری شکل پذیر و سیال و لامسه ای شکل می گیرد. در این نوع معماری، کنش و نگرش در تجربه ای واحد با هم تلفیق می شوند. این اثر با نمایش یکی از عوامل حیاتی طبیعی و محیط زیست و انسان، یعنی آب _ از طریق نوع معماری و با استفاده از سیستم های چند رسانة تعاملی متفاوت _ طراحی شده است.
نتیجه گیری:
«تنها یک کره قابل دسترسی و مناسب برای زندگی بشر وجود دارد».
ساختارهای اقتصادی، فرهنگی و سیاسی که تأثیر بسزایی در توسعه انسانی دارند، تحت تأثیر این جمله دچار تغییرات زیربنایی و جهت داری جهت نیل به اهداف خود شده اند؛ که نوعی از توسعه را رسم می کند که به آن نام توسعهی پایدار اطلاق می شود.
توسعهی پایدار توسعهای است که در فرآیند آن نیازها و رفاه نسل آینده فدای نیازها و رفاه نسل حاضر نگردد. این شکل از توسعه در ابعاد مختلف سیاسی، تجاری و عرهنگی نمود پیدا می کند و عناصر توسعه را تحت تأثیر مستقیم قرار می دهد. یکی از مهمترین این عناصر مبحث انرژی است که با توجه به محدود بودن کره زمین و منابع انرژی راههای جذب ، مهار ، کنترل ، انتقال و مصرف انرژی باید با توجه به نیازهای نسل آینده به بهترین شکل و بالاترین بهره وری انتخاب شود. از این رو در مبحث استفاده از منابع طبیعی مبحث محیط زیست و اکولوژی شهری جزء مهمترین مسائل مطرح شده می باشد.
از این رو در استفاده از انرژیهای فسیلی که سالیان دراز برای جایگزین شدن مجدد آن زمان لازم است ، باید بیشترین صرفه جویی و بالاترین بهره وری لحاظ شود.
از این رو استفاده از انرژیهای دیگر به جای این سوختها راهی برای حفظ منابع طبیعی به شمار می رود.
استفاده از انرژی خورشید به عنوان انرژی تجدید پذیر با اتواع تکنیکها و روشهای جدید از جمله این راههاست. از دیگر روشها برای انجام این امر ، استفاده از انرژی آب و باد است که در بخش قبلی توضیح داده شد.
همچنین منابع جدید انرژی از جمله انرژی گرمایش زمین ، انرژی هسته ای و انرژی حرارتی دریاها راهی دیگر برای حفظ این کره خاکی است.
علاوه بر اینها بازیافت و استفاده مجدد از بعضی از مواد مصرفی ، علمی است که به انسان کمک می کند تا بیشترین استفاده ممکن را از موادی که از طبیعت به دست میآورد، داشته باشد.
تصفیه پسابها و فاضلابها از جمله این موارد است.
یکی از مهمترین مواردی که توسعه پایدار در آن نمود پیدا می کند و به عنوان یکی از ارکان تأثیر گذار و محوری مطرح می شود، معماری است.
معماری علمی است که هم توسعه پایدار است و هم یکی از ارکان زیربنایی آن محسوب می شود. از این رو هم طراحی در معماری تحت تأثیر توسعه پایدار وابسته به مسائلی مانند اقلیم ، مصرف انرژی، اکولوژی، اکوتک و ... می باشد و هم ساخت بناها برای استفاده از مصالح ساختمانی بهینه که بیشترین بازده را از نظر مصرف انرژی و کمترین آسیب را از نظر لطمه زدن به محیط زیست اراست، تحت تأثیر این رویکرد تازه می باشد.
از این رو فصل جدیدی در معماری، با نام معماری سبز شکل می گیرد. که در آن هر بنا باید بتواند رضایت ساکنین را در همه زمینه های فیزیولوژیکی و روحی و روانی فراهم کند و هم باید با بهره گیری سنجیده از راهکارهای توسعه پایدار از مواد طبیعی پایدار و غیر مضر برای زندگی انسانی کمترین آسیب را به محیط زیست وارد کند. این نوع از معماری، طراحی را به این سمت پیش می برد که بیشترین استفاده از انرژی خورشید و باد در اولویت قرار می گیرد.
این شکل از طراحی خانه های مسکونی یا بیشتر نیز در تاریخ کشورها مد نظر بوده است، اما به جای استفاده از تکنیکهای نوین از روشهای سنتی بهره می برده است. از جمله آن می توان به مبانی مستتر در معماری ایرانی در معماری ایرانی اشاره کرد که مسائلی مانند سلسله مراتب، همجواری و رابطه مناسب عناصر ، نوع و کیفیت مصالح، جهت گیری ابنیه و همساز بودن آن با اقلیم را نام برد که خود بهترین راه برای حل کردن نیازهای زندگی انسانی با کمترین هزینه می باشد. از جملهی این بناها می توان به خانهی بروجردیها در کاشان اشاره کرد.
در روشهای جدیدتر که به کمک دانش بشری ارائه شده است، استفاده از مصالحی که کمترین آسیب را به لایهی ازن وارد کنند و کمترین تخریب را به پوستهی زمین داشته باشند توصیه شده است که از آن به عنوان مصالح سبز یادآوری می شود.
طراحی و اجرای طبیعت سبز در معماری،طبیعت سبز،معماری سبز،بام سبز،معماری اقلیمی،ساختمان سبز،مصالح سبز،معماری سبز و اقلیمی،طبیعت سبز در معماری
،معماری و طبیعت،